Το βολικό ψέμα της Θάτσερ

Άλλωστε, κάθε Απρίλιο «εγείρονται» δυσάρεστες μνήμες, αφού άπαντες ανατρέχουν στην τραγωδία του «Χίλσμπορο» που κόστισε την ζωή σε 97 αθώους φιλάθλους.

Από μόνο του το γεγονός πως το φρικτό αυτό δυστύχημα έλαβε χώρα μετά τις περίφημες «μεταρρυθμίσεις» της Θάτσερ λέει πολλά. Μπορεί λοιπόν πολλοί να την επαινούν μέχρι και σήμερα, εντούτοις οι θετικές αλλαγές στο αγγλικό ποδόσφαιρο δεν προήλθαν από εκείνη, μια και η πολιτική της δεν είχε χρόνο για το ποδόσφαιρο. Η Θάτσερ αποδεδειγμένα αντιμετώπιζε το ποδόσφαιρο και όσους το παρακολουθούσαν σαν «εσωτερικούς εχθρούς». Η ίδια και οι υπουργοί της περιέγραφαν συχνά το άθλημα ως «ζήτημα νόμου και τάξης». Όπως ορθά διαπίστωσε ο εκδότης του «Όταν έρχεται το Σάββατο», Άντι Λάιονς, σε ένα άρθρο του για τον «Γκάρντιαν» το 2009: «Μια εξέγερση στα ψηλά διαζώματα ήταν η άμεση αιτία του θανάτου 39 Ιταλών οπαδών στο “Χέιζελ” των Βρυξελλών στις 29 Μαΐου 1985, αλλά πολλοί άλλοι παράγοντες που συνέβαλαν στην καταδίκη των ποδοσφαιρόφιλων παραβλέφθηκαν στη βιασύνη να καταδικάσουν τους οπαδούς, συμπεριλαμβανομένης της θλιβερά ετοιμόρροπης κατάστασης του γηπέδου και της κακώς διαχειριζόμενης διανομής των εισιτηρίων. Έναν μήνα πριν από το “Χέιζελ” μια πυρκαγιά σε ξύλινη κερκίδα της Μπράντφορντ Σίτι προκάλεσε 56 θανάτους».

Η στάση της Θάτσερ απέναντι στο ποδόσφαιρο, που αναπόφευκτα στιγματίστηκε από την επίπτωση του χουλιγκανισμού στη διεθνή φήμη της Βρετανίας, και η αντίδραση των οπαδών του ποδοσφαίρου απέναντί της, ήταν επίσης συνυφασμένες με τον πολύπλοκο ιστό των κοινωνικών και πολιτιστικών ανακατατάξεων που συνέβαλε στη δημιουργία τους - ιδίως στα μεγάλα βόρεια προπύργια του αθλήματος. Είκοσι χρόνια αφότου έφυγε για τελευταία φορά από την Ντάουνινγκ Στριτ αποκαλύφθηκε ότι οι υπουργοί της είχαν συστήσει να εγκαταλειφθεί η πόλη του Λίβερπουλ σε «ελεγχόμενη παρακμή». Υπήρξαν στιγμές που φάνηκε ότι η Θάτσερ θα ήταν ευτυχής αν το ποδόσφαιρο ακολουθούσε μια παρόμοια πορεία.

Με πιο απλά λόγια, η Θάτσερ πήρε την απόφαση να αποκλείσει τις ομάδες της χώρας από τα ευρωπαϊκά κύπελλα με γνώμονα να μην φθαρεί η εικόνα της Αγγλίας στη διεθνή σκηνή και όχι την αυτή καθαυτή καταπολέμηση της βίας και του χουλιγκανισμού. Φρόντισε δε ποικιλοτρόπως να επιρρίψει όλες τις ευθύνες για το «Χίλσμπορο» στους φιλάθλους, «αθωώνοντας» πλήρως την αστυνομία.

Η δικαιοσύνη, ωστόσο, απονεμήθηκε, όταν τον Σεπτέμβριο του 2012 η ανεξάρτητη επιτροπή που ερεύνησε 400 χιλιάδες απόρρητα έγγραφα αποφάνθηκε ότι οι φίλαθλοι δεν έφεραν την παραμικρή ευθύνη. Αντίθετα, μοναδική υπεύθυνη ήταν η αστυνομία, τόσο για όσα οδήγησαν στον θάνατο 97 ανθρώπους όσο και για την αποδεδειγμένη συνωμοσία που ακολούθησε για την «μεταφορά» των ευθυνών από αυτήν στους φιλάθλους.

Η Θάτσερ παραιτήθηκε τον Νοέμβριο του 1990 και η κατόπιν ήρθε η αλλαγή στο αγγλικό ποδόσφαιρο. Τις βάσεις για αυτήν έβαλε η δεύτερη αναφορά του δικαστή Τέιλορ, στην οποία πρότεινε όλα όσα άλλαξαν στα γήπεδα, τα πέταλα των ορθίων, τα κάγκελα, τους κανόνες ασφαλείας κ.τ.λ. Η εγκαθίδρυση του προϊόντος που παρακολουθούμε σήμερα επισφραγίστηκε με την ίδρυση της Premier League το 1992, η οποία συνοδεύτηκε από τεράστια έσοδα από την τηλεόραση του Μέρντοχ και την κυβέρνηση του Μέιτζορ. Οι ομάδες έφτιαξαν μέχρι το 1994 τα γήπεδά τους, σταδιακά άλλαξε το προφίλ όσων πήγαιναν σε αυτά και ως επιστέγασμα στα παραπάνω ήρθε και η μετεξέλιξη του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στο νυν Champions League.