Πεθαίνοντας για την ελευθερία

Η Μαντώ Μαυρογένους που από την Τεργέστη πέθανε μόνη, λησμονημένη, καταφρονεμένη και πάμφτωχη στα 44 της χρόνια από τυφοειδή πυρετό, στην Πάρο.

Πεθαίνοντας για την ελευθερία

«Μια κόρη απλή που ανετράφη σ’ ένα βράχο κι εμεγάλωσε στη θλίψη μη αναπνέουσα παρά τον πατριωτισμό, θα ακουσθή άραγε από ένα πλήθος γυναικών βυθισμένων στις απολαύσεις της ζωής, στην πολυτέλεια, στις χαρές της τέχνης και του πολιτισμού;
Και άραγε μήπως κινδυνεύω να γελοιοποιηθώ, αν μιλήσω για την επαναστατημένη ηρωική μου πατρίδα σε γυναίκες που δεν ασχολούνται παρά με τις επαναστάσεις της μόδας… Χωρίς να έχω τη ματαιοδοξία να χρησιμεύσω ως παράδειγμα σ’ εσάς οι οποίες ζήτε υπό άλλας εντελώς συνθήκας, δεν δυσκολεύομαι να σας ομολογήσω ότι λαχταρώ μια ημέρα μάχης όπως εσείς στενάζετε ύστερ’ από ένα χορό».

Απόσπασμα από γράμμα της Μαντώς Μαυρογένους, προς τις Παρισινές Κυρίες.
(Το εν λόγω κείμενο εκτίθεται στο Μουσείο «Αλλοτροπία», στα Αντίκυρα)

Μέρα που είναι νομίζω αξίζει η αναφορά σε μια ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης που διέθεσε όλο της το είναι και όλο της το… έχειν στον αγώνα για την απελευθέρωση αυτού του τόπου από τον τουρκικό ζυγό.

«Δεν με νοιάζει τι θα γίνω αν είναι να ελευθερωθεί η πατρίδα μου. Όταν θα έχω χρησιμοποιήσει όλα όσα μπορώ να διαθέσω για την ιερή υπόθεση της ελευθερίας, θα τρέξω στο στρατόπεδο των Ελλήνων για να τους ενθαρρύνω με την απόφασή μου να πεθάνω, αν χρειαστεί, για την ελευθερία», έλεγε η αρχόντισσα της Μυκόνου στον στρατηγό και συγγραφέα Μαξίμ Ρεμπό που την περιγράφει ως την προσωποποίηση της φιλοπατρίας σε όλη της την καθαρότητα, χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας.
«Είχε έναν γλυκύτατο χαρακτήρα, αλλά όταν μίλαγε για την ελευθερία της Ελλάδας φλογιζόταν, τα λόγια της σου έκοβαν την ανάσα», έχει γράψει χαρακτηριστικά ο Γάλλος φιλέλληνας, ολοκληρώνοντας το πορτρέτο αυτής της ιδιαίτερης γυναίκας κάνοντας λόγο για την «απόλυτη αυτοθυσία, την πιο συγκινητική απρονοησία για το προσωπικό μέλλον».

Και δυστυχώς, τα λόγια του αποδείχτηκαν απολύτως προφητικά:

Η Μαντώ Μαυρογένους που από την Τεργέστη όπου μεγάλωσε και μορφώθηκε επέστρεψε στα πατρογονικά εδάφη, στην Μύκονο, για να ξεσηκώσει τους κατοίκους του νησιού εναντίον του Τούρκου κατακτητή, που καταδίωξε με πλοία εξοπλισμένα με δικά της έξοδα τους Αλγερινούς πειρατές που λυμαίνονταν τις Κυκλάδες…
Η Μαντώ Μαυρογένους που πολέμησε στην Κάρυστο, στην Φθιώτιδα, στην Λιβαδειά,
που διέθεσε όλη της την περιουσία στον Αγώνα, που για την συνολική της δραστηριότητα τιμήθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια – της απονεμήθηκε το αξίωμα του επίτιμου αντιστράτηγου, τιμή μοναδική σε γυναίκα- πέθανε μόνη, λησμονημένη, καταφρονεμένη και πάμφτωχη στα 44 της χρόνια από τυφοειδή πυρετό, στην Πάρο.