Η φράση «κάθε κατεργάρης στον πάγκο του», οι κατεργάρηδες που κωπηλατούσαν στα ιστιοφόρα

Τα παλιά χρόνια για να ταξιδέψεις στη θάλασσα έπρεπε να έχεις κουράγιο, γιατί σε όλα τα πελάγη αλώνιζαν κουρσάροι. Οι μηχανές ήταν ακόμη άγνωστες και τα πλοία αρμένιζαν με πανιά ή με κουπιά.

Οι κατεργάρηδες ήταν οι κωπηλάτες στα πλοία του Μεσαίωνα, άνθρωποι με σκοτεινό παρελθόν και συχνά κατάδικοι (άνθρωποι των κάτεργων, δηλαδή πλοία που δούλευαν οι κατάδικοι).

Όταν, λοιπόν, ο αέρας έπεφτε και το καράβι έπρεπε να συνεχίσει το δρόμο του, χωρίς πανιά, μια φωνή δυνατή ξεσήκωνε απ’ το ξαπόσταμά τους, τους ανθρώπους αυτούς: «κάθε κατεργάρης στον πάγκο του» Ήταν η διαταγή να καθίσουν και πάλι στα κουπιά, στους μακριούς ξύλινους πάγκους.

Υπήρχαν, επίσης, πλοία την εποχή εκείνη -συνήθως πειρατικά και πολεμικά που κινούνταν με πανιά ή κουπιά- που ονομάζονταν «κάτεργα» (πλεούμενες φυλακές). Έτσι το πλήρωμα των πλοίων αυτών λεγόταν «κατεργάρηδες» και ήταν άνθρωποι που εξέτιαν την ποινή τους στα πλοία.

Τη φράση αυτή χρησιμοποιούμε και σήμερα για να δηλώσουμε ότι οι διακοπές τελείωσαν και ο καθένας πρέπει να επιστρέψει στη θέση του, στη δουλειά του, στο σχολείο.

Η φράση σημαίνει και επιστροφή στο συνηθισμένο ρυθμό της ζωής, ενώ η λέξη «κατεργάρης» χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει έναν παμπόνηρο άνθρωπο. Πάει γάντι και με την κακοκαιρία, τις ζημιές, τις παραλείψεις με την έννοια "τώρα που πέρασε ο χιονιάς" ας αποδοθούν ευθύνες σε αυτούς που δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους.