Οι αναμνήσεις ξαναγράφουν την Ιστορία

Τα Εξάρχεια και η Πατησίων κατάντησαν να βρίσκονται σήμερα στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, συνώνυμα με τα επεισόδια και την εγκατάλειψη. Κάποτε όμως, στα Εξάρχεια, μέσα από πλήθος τυπογραφείων, εκδοτικών οίκων, μουσικών σκηνών, άνθιζαν η καλλιτεχνία και η αμφισβήτηση.

Σε ένα από τα νεοκλασικά της έζησε ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, στη Ζαΐμη έμενε ο Ηλίας Βενέζης, ένοικοι της περίφημης μπλε πολυκατοικίας υπήρξαν η Κατίνα Παξινού, ο Αλέξης Μινωτής, η Σοφία Βέμπο, ο Δημήτρης Χορν, ο Φρέντι Γερμανός. Στην περιοχή έζησαν, μεταξύ άλλων, η Αρλέτα, η Κατερίνα Γώγου, ο Νικόλας Ασιμος.

Η Πατησίων αντίθετα περηφανευόταν για τα νεοκλασικά και μοντερνιστικά της κτίρια. Αυτό το παρελθόν και το απώτερο ακόμη, που φωλιάζει στις μνήμες των μεγαλυτέρων, αλλά και στα φωτογραφικά λευκώματα και στα παλιά συρτάρια τους, αναζητεί να ζωντανέψει το Επιγραφικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται στον πεζόδρομο της οδού Τοσίτσα 1.

Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία, το Επιγραφικό απευθύνθηκε στους κατοίκους: «Σας ενδιαφέρει η ιστορία της περιοχής των Εξαρχείων; Εχετε ζήσει στην περιοχή; Εχετε φωτογραφικό υλικό που θα θέλατε αντίγραφό του να ενταχθεί στη φωτογραφική έκθεση; Αν ενδιαφέρεστε να συμμετέχετε στην ομάδα εργασίας της φωτογραφικής έκθεσης ή αν απλά θέλετε να συμβάλετε με υλικό, παρακαλούμε τηλεφωνήστε στο 210-82.32.950 ή στείλτε email στη διεύθυνση ema@culture.gr».

«Είναι μια παρέμβαση του μουσείου στον περίγυρό του. Μια παρέμβαση με τη συμμετοχή του κόσμου για τη γειτονιά μας, τα Εξάρχεια και τη γύρω περιοχή. Εύχομαι να συγκινηθεί ο κόσμος και να φέρει φωτογραφίες», λέει στην «Κ» ο διευθυντής του Επιγραφικού, Νάσος Θέμος. «Εχει σημασία να ανταποκριθούν στο κάλεσμα κάτοικοι που έζησαν την περιοχή, αλλά και να συμμετάσχουν εθελοντικά στο στήσιμο της έκθεσης. Αλλωστε, το φωτογραφικό υλικό που θα μας δώσουν είναι η ζωή τους, οι αναμνήσεις τους. Το υλικό θα ψηφιοποιηθεί και θα επιστραφεί αμέσως στους ιδιοκτήτες του».

«Θα ζητήσουμε φωτογραφικό υλικό και μέσα απ’ αυτό θα αναζητήσουμε και ανθρώπους που έζησαν στην περιοχή ώστε σε βάθος χρόνου να γίνει καταγραφή προφορικής ιστορίας», λέει η αρχαιολόγος του Επιγραφικού, Μαρία Φουντούλη, τονίζοντας ότι η έκθεση που θα είναι έτοιμη σε ένα χρόνο, θα προσαρμοστεί στο υλικό που θα συλλέξουν.

«Ανταπόκριση υπήρξε με την πρώτη μας ανακοίνωση. Το υλικό που θα μας δώσουν, ο ίδιοι ή τα παιδιά τους, ελπίζουμε να μας οδηγήσει και σε ιδιωτικές συζητήσεις».

Στόχος είναι να εξερευνηθεί ο αστικός χώρος που βρίσκεται το μουσείο και συνάμα, να εξεταστεί πώς αλληλεπιδρά στους κατοίκους της περιοχής. Ηλικιωμένοι σε μεγάλο βαθμό κάτοικοι έχουν ανάγκη την υποστήριξη της κοινωνίας και η κοινωνία τη γνώση και την εμπειρία τους. Είναι, άλλωστε, μάρτυρες της εξέλιξης της ιστορίας της περιοχής τους. Και τώρα μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στην τεκμηρίωσή της, εμπλουτίζοντάς την με τα βιώματα και τις μνήμες τους.

Είναι αλήθεια ότι η αναζήτηση της τοπικής ιστορίας, μέσα από διάφορες δράσεις, ημερίδες, αφιερώματα, εκθέσεις και εκδόσεις, τα χρόνια της οικονομικής κρίσης κέρδισε πολλούς υποστηρικτές. Για τα Εξάρχεια και την Τοσίτσα, το Επιγραφικό είχε οργανώσει δυο ενδιαφέρουσες συζητήσεις, θυμίζει ο διευθυντής του μουσείου. Μια ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Η οδός Τοσίτσα ως όαση πρασίνου ανάμεσα στο Επιγραφικό Μουσείο και στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο», φιλοδοξώντας να αποτελέσει έναυσμα της ανάπτυξης θέσεων και προτάσεων, ώστε να αποκατασταθεί ο χαρακτήρας του πεζοδρόμου και να αναδειχθεί ως χώρος πολιτισμού και αναψυχής στο κέντρο της Αθήνας. «Η οδός Τοσίτσα και το Επιγραφικό Μουσείο, τμήματα ενός δικτύου ιδρυμάτων περιπατητών, ερευνητών και επισκεπτών», ήταν μία ακόμη δράση.

«Σε εκείνη τη συζήτηση, η Τοσίτσα προσδιορίστηκε ως μη τόπος γιατί κανείς δεν πέρναγε από εκεί. Υπήρχε ένα διάστημα, μέχρι το 2012, που ο κόσμος απέφευγε τον πεζόδρομο. Ζήσαμε απίστευτες στιγμές. Τώρα μπορούν άφοβα να περπατήσουν, όμως η ιστορία του δρόμου μάς συνοδεύει έως σήμερα. Πολλοί διστάζουν κι αυτό έχει αντίκτυπο στο μουσείο.

Σε κάθε εκδήλωση ειδοποιούμε το 5ο Αστυνομικό Τμήμα Εξαρχείων. Η κατάσταση βελτιώθηκε από το 2012, και τις πρωινές ώρες δεν υπάρχει εμφανές πρόβλημα, για το βράδυ δεν μπορώ να σας πω», λέει ο κ. Ν. Θέμος.

Πάντως, το επιστημονικό προσωπικό του μουσείου (πέντε άτομα μόνο), δεν το βάζει κάτω. Στις 18/10 ετοιμάζουν εκδήλωση με την καθηγήτρια της αρχιτεκτονικής Νίνα Παππά, που έφτιαξε ένα video walk. Από τις 11/11 φιλοξενεί έκθεση για τους Λαούς της Στέπας με ευρήματα από το Εθνικό Μουσείο του Καζαχστάν, ενώ τον Δεκέμβριο σχεδιάζεται έκθεση που επιμελείται ο επίτιμος διευθυντής του Επιγραφικού Μουσείου Χαράλαμπος Κριτζάς. Οι χαλκοί ενεπίγραφοι πίνακες του Αργους, δηλαδή το οικονομικό αρχείο της πόλης κατά το α΄ μισό του 4ου αι. π.Χ., έχουν μεγάλη ιστορία.

πηγή: kathimerini.gr