Άσκηση και σακχαρώδης διαβήτης

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι το σημαντικότερο αίτιο ραγδαίας υποβάθμισης όλων των λειτουργιών και δομών και απώλειας μυϊκού ιστού και μυϊκής δύναμης. Σε πολλές μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι μετά από άσκηση με αντιστάσεις δύο φορές την εβδομάδα για τριάντα λεπτά και για διάστημα δεκαέξι εβδομάδων υπάρχει σημαντική μείωση του σακχάρου του αίματος και αύξηση της δράσης της ινσουλίνης καθώς και σημαντική απώλεια του κοιλιακού λίπους και αύξηση της μυϊκής μάζας σε ηλικιωμένους διαβητικούς.

Η αύξηση της μυϊκής μάζας συμβάλλει στη μεγαλύτερη πρόσληψη της γλυκόζης. Η υπεροχή της αερόβιας άσκησης αντοχής σε κυτταρικό επίπεδο συνίσταται στη θεαματική ώθηση που δίνει στον μειωμένο μεταβολισμό του σακχαροδιαβητικού αθλητή.

Η προπόνηση μέτριας ή χαμηλής έντασης και υψηλού όγκου (πολλά χιλιόμετρα) πολλαπλασιάζει σε άγνωστο βαθμό τον αριθμό των μιτοχονδρίων, δηλαδή των μονάδων παραγωγής ενέργειας των κυττάρων, οπότε παραμένει ανυπολόγιστο το όφελος σε παροχή ενέργειας.

Ταυτόχρονα, η επιστράτευση και γένεση νέων αγγείων (αγγειογένεση ή νεοαγγείωση) συνεπάγεται νέες οδούς τροφοδότησης οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στους μύες. Αυτό συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της ζωτικότητας των κυττάρων, της απόδοσης και της υγείας του διαβητικού αθλητή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με τη διαλειμματική προπόνηση δεν παρατηρείται τόσο μεγάλη αύξηση του αριθμού των μιτοχονδρίων (αύξηση 15% σε σχέση με την αερόβια άσκηση κατά την οποία παρατηρείται αύξηση 50%) βελτιώνεται όμως ο αριθμός παραγωγής ενέργειας που έχει αντίκτυπο στη μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου.

Επίσης, διαλειμματικές προπονήσεις στο 90-100% της μέγιστης κατανάλωσης οξυγόνου καθώς και η άσκηση με βάρη και αντιστάσεις ενισχύει τη δράση της ινσουλίνης στο να εισάγει τη γλυκόζη μέσα στα μυϊκά κύτταρα και επομένως να μειώνει το σάκχαρο του αίματος.

Σε ό,τι αφορά στη σωστή διατροφή φαίνεται ότι έχει ισχυρότερη δράση σε σχέση με την άσκηση στη ρύθμιση παραμέτρων όπως το επίπεδο του σακχάρου του αίματος, το λιπιδαιμικό προφίλ, η αρτηριακή πίεση και, πιθανώς, η αντιφλεγμονώδη δράση.

Η υπεροχή της αερόβιας άσκησης συνίσταται στην κινητοποίηση του λίπους από τις λιποαποθήκες, στην πυροδότηση συνεργασίας και αλληλεπίδρασης του νευρικού και του ενδοκρινικού συστήματος προκειμένου να επιτευχθεί η σύσπαση των μυών για παραγωγή έργου και αύξηση της πρόσληψης της γλυκόζης από τα μυϊκά κύτταρα. Επομένως, η άσκηση ενεργοποιεί μηχανισμούς και οδούς μεταφοράς της γλυκόζης στα μυϊκά κύτταρα.

Η νεοαγγείωση συμβάλλει στην απομάκρυνση του κινδύνου των επιπλοκών, όπως η διαβητική νευροπάθεια, η νεφροπάθεια και η αμφιβληστροειδοπάθεια. Η ενίσχυση ή η διατήρηση της μικροαγγείωσης των νεύρων, των νεφρών και του αμφιβληστροειδούς παίζει καθοριστικό ρόλο στην αναγέννηση των νεύρων, των νεφρικών σωληναρίων και των κυττάρων του αμφβληστροειδούς. Επιπλέον, η αντιοξειδωτική δράση και η βελτίωση των δεικτών της φλεγμονής προστατεύουν τα αγγεία από την εναπόθεση αθηρωματικών πλακών.

Η άσκηση πρέπει να γίνει προτεραιότητα στη ζωή του διαβητικού διότι αυξάνει την ενεργητικότητα, την αυτοεκτίμηση και την ευδιαθεσία απομακρύνοντας την κατάθλιψη και ενισχύοντας τη σωματική, πνευματική και ψυχική υγεία.

Δρόσος Βενετούλης

Πνευμονολόγος, τ. Δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά.