Η ταινία που έμεινε 50 χρόνια στα συρτάρια γιατί ο Κούνδουρος δεν έκοβε μια.... δολοφονία
Η ταινία που γυρίστηκε κρυφά σε μοναστήρι στα Μετέωρα, προβλήθηκε από το BBC, αλλά ο Νίκος Κούνδουρος αρνήθηκε να κόψει μια σκηνή και η προβολή σταμάτησε για πενήντα χρόνια.
Μια ιστορία λογοκρισίας από το παρελθόν που κράτησε μια ταινία, για πενήντα χρόνια σε ένα συρτάρι. Πρόκειται για την ταινία «Οι παράνομοι», ένα δράμα του 1958, σε σκηνοθεσία και σενάριο του Νίκου Κούνδουρου.
Μετά το τέλος του Εμφυλίου, ο Πέτρος επιστρέφει στο χωριό του από στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία. Βρίσκει τον άντρα που τον είχε προδώσει και τον σκοτώνει. Καταφεύγει στο βουνό, όπου συναντά άλλους δυο φυγόδικους και όλοι μαζί επιχειρούν να διαφύγουν προς τη θάλασσα. Τίτος Βανδής, Πέτρος Φυσσούν, Ανέστης Βλάχος, Νέλλη Αγγελίδου, Γιώργος Οικονόμου, οι ηθοποιοί που πρωταγωνιστούν.
Δύσκολο το θέμα, δύσκολη και η πορεία της ταινίας. Όπως αναφέρει η Finos Film, η οποία είχε την παραγωγή, το 1957 ο Νίκος Κούνδουρος καταθέτει το σενάριο της ταινίας προς έγκριση στην Επιτροπή Λογοκρισίας. Το σενάριο απορρίπτεται και η ταινία δεν παίρνει άδεια να γυριστεί. Παρ' όλα αυτά ο Νίκος Κούνδουρος με ολιγομελή ομάδα τεχνικών και ηθοποιών της Φίνος Φιλμ καταφεύγει στα Μετέωρα και φιλοξενούμενος σε ένα μοναστήρι, γυρίζει όλη την ταινία στο μαγευτικό τοπίο των Μετεώρων. Το 1958 η ταινία βγαίνει στους κινηματογράφους.
Η πρεμιέρα του «Δράκου»
H Επιτροπή Λογοκρισίας
Εκείνη την εποχή οι ταινίες κυκλοφορούσαν κάθε Δευτέρα, οι κριτικοί τις έβλεπαν την ίδια μέρα και έγραφαν κείμενα για την Τρίτη. Μαζί με τους κριτικούς βλέπει τους "Παράνομους" η Επιτροπή Λογοκρισίας και κάτω από πιέσεις δέχεται να δώσει άδεια για το έργο, με την προϋπόθεση να κοπεί μια σκηνή - αυτή που δείχνει την εν ψυχρώ δολοφονία ενός αντάρτη από μια διμοιρία αστυφυλάκων. Ο σκηνοθέτης αρνείται να κόψει τη σκηνή και να λογοκρίνει ο ίδιος την ταινία του, με αποτέλεσμα να σταματήσει η προβολή της.
Η ταινία συμμετέχει στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1959, όπου λαμβάνει εξαιρετικά θετικά σχόλια από κριτικούς και κοινό, ενώ την επόμενη χρονιά προβάλλεται από το BBC. Χρειάστηκε να περάσουν 50 χρόνια, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους Έλληνες σινεφίλ να δουν την ταινία ολοκληρωμένη στις κινηματογραφικές αίθουσες. Η ταινία προβλήθηκε στην ολοκληρωμένη εκδοχή της μόλις το 2008, ακριβώς 50 χρόνια μετά την πρώτη προβολή της.
