«Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος»; Ποιος ήταν ο παροιμιώδης γαμπρός

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το πώς προέκυψε η φράση «Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος» που σημαίνει θορυβώδη συνάθροιση ή μεγάλη ακαταστασία.

Ποιος όμως ήταν αυτός ο Κουτρούλης και γιατί ο γάμος του έγινε παροιμιώδης;

Ιωάννης Κουτρούλης, άρχων

Κατά την ιστορική εκδοχή ο άρχοντας της Μεθώνης, Ιωάννης Κουτρούλης συγκατοίκησε κάποτε με μια παντρεμένη που είχε φύγει από το σπίτι της. Η Εκκλησία αφόρισε τη γυναίκα. Αν και πέρασαν χρόνια ο Κουτρούλης, δεν εγκατέλειπε την ιδέα να επισημοποιήσει τη σχέση του.

Ωστόσο ο σύζυγός της αντιδρούσε. Κι έτσι κύλησαν 17 χρόνια ώσπου φτάσαμε στο Μάιο του 1394. Ο Πατριάρχης Αντώνιος ο Δ’, στον οποίο η αφορισθείσα παρουσίασε ένα διαζύγιο που είχε συνταχθεί επί του μακαριστού πλέον επισκόπου Μεθώνης, Καλογεννήτου, αναγνώρισε το δίκιο της και συνέστησε στον μητροπολίτη Μονεμβασίας και τον επίσκοπο Μεθώνης να επιτρέψουν την τέλεση του γάμου, με την προϋπόθεση να αποδεικνυόταν ότι ο Κουτρούλης δεν είχε καμιά ιδιαίτερη σχέση με τη γυναίκα, όσο αυτή ζούσε με τον πρώτο σύζυγό της.

Φαίνεται ότι πιστοποιήθηκε η αθωότητα του Κουτρούλη και έτσι ο γάμος τελέστηκε. Το γεγονός ότι συζητιόταν για δεκαεφτά ολόκληρα χρόνια και εντέλει έγινε, γέννησε στα στόματα του λαού τη φράση «‘Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος», με την έννοια ότι πραγματοποιήθηκε. Κι επειδή συνοδεύτηκε από τρικούβερτο γλέντι η φράση πήρε και άλλο νόημα. Ότι έγινε δηλαδή μεγάλος θόρυβος.

Μανώλης Κουτρούλης, ράφτης

Στη θεατρική εκδοχή υπάρχει ο ράφτης Μανώλης Κουτρούλης, ήρωας του σατιρικού θεατρικού έργου του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή. Τούτος κατά την υπόθεση του έργου, ερωτεύεται την Ανθούσα, κόρη μεσοαστικής οικογένειας, που, με την σειρά της, είναι ερωτευμένη με το Λεωνίδα, το νεαρό αστυνόμο της περιοχής. Για να αποφύγει τον επίδοξο γαμπρό χωρίς να εναντιωθεί στη θέληση της μητέρας της, βάζει ως όρο για το γάμο να γίνει ο Κουτρούλης υπουργός.

Εκ της κούτρας

Τέλος υπάρχει και η λαογραφική εκδοχή. Παλιά για να διαπομπέψουν κάποιον τον κουρεύανε, τον έκαναν δηλαδή «κουτρούλη» (από την κούτρα, που θα πει κεφάλι). Ύστερα τον περιέφεραν στους δρόμους και τις πλατείες όπου γινόταν πραγματικό πανδαιμόνιο. Του πετούσαν σάπια φρούτα, του κρεμούσαν στον λαιμό κουδούνια κλπ. Κάποιοι χόρευαν γύρω του κρατώντας μαντίλια, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα ανάλογη με εκείνη γάμου. Γι΄αυτό όταν πρόκειται για μεγάλη φασαρία, λέμε συνήθως «του κουτρούλη το πανηγύρι» ή «του κουτρούλη ο γάμος».

Πληροφορίες από τα βιβλία: Φ. Κουκουλές, Περί δύο παροιμιών, Β’ Λαογραφία 2 (1910), Τ. Νατσούλη, Λέξεις και Φράσεις Παροιμιώδεις, Εκδόσεις Σμυρνιωτάκη