Mary Somerville: Η Google τιμά με doodle τη Σκωτσέζα επιστήμονα

H Μary Somerville -Mαίρη Σόμερβιλ-, την οποία η Google τιμά με doodle ήταν Σκωτσέζα επιστήμων κι ευρυμαθής. Σπούδασε μαθηματικά κι αστρονομία και διορίστηκε από κοινού ως η πρώτη γυναίκα μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας ταυτόχρονα με τη Κάρολαϊν Χέρσελ ενώ η Βασιλική Ακαδημία της Αγγλίας της απένειμε τον τίτλο του τιμητικού μέλους (εκείνη την εποχή δεν επιτρεπόταν σε γυναίκες να είναι μέλη της Βασιλικής Ακαδημίας).

Ήταν κυρίως αυτοδίδακτη κι έγραφε εκλαϊκευμένα εγχειρίδια αστρονομίας. Είχε το απίστευτο χάρισμα της σύνθεσης εργασιών άλλων επιστημόνων και της απόδοσής τους σε κατανοητή για το ευρύ κοινό γλώσσα ενώ συνέθετε τις ξεχωριστές επιστήμες σε ενιαία και εμπνευσμένα σύνολα. Η Μary Somervilleμετέφρασε και σχολίασε το δύσκολο έργο του μαθηματικού-αστρονόμου Πιερ Σιμόν Λαπλάς Mécanique Céleste στα Αγγλικά. Η μετάφραση αυτή χρησιμοποιήθηκε ως διδακτικό βιβλίο στα κολέγια για περίπου έναν αιώνα.

Μια από τις σημαντικότερες υποθέσεις της Μary Somerville οδήγησε κατευθείαν στην ανακάλυψη του πλανήτη Ποσειδώνα ενώ η αγγλική λέξη scientist (επιστήμονας) επινοήθηκε για να περιγράψει εκείνη και το έργο της.

Πρώτα χρόνια

Η Μary Somerville ήταν κόρη του Αντιναυάρχου Σερ Γουίλιαμ Τζορτζ Φέρφαξ (Sir Γουίλιαμ George Fairfax), συγγένευε επίσης με πολλούς επιφανείς σκωτσέζικους οίκους, από τη πλευρά της μητέρας της, δεύτερης συζύγου του ναύαρχου, Μαργκαρετ Τσάρτερς (Margaret Τσάρτερς), θυγατέρα του δικηγόρου Σάμιουελ Τσάρτερς .

Γεννήθηκε 26 Δεκεμβρίου 1780, στο πρεσβυτέριο του Τζέντμπρα, στα σύνορα της Σκωτίας, το σπιτικό των παιδικών της χρόνων όμως ήτανε στο Μπέρνταϊλαντ του Φάιφ. Ήτανε το δεύτερο από τα τέσσερα επιζώντα παιδιά (τρία από τα αδέλφια της είχαν πεθάνει σε βρεφική ηλικία). Ήταν ιδιαίτερα κοντά με τον μεγαλύτερο αδελφό της, τον Σαμ. Η μητέρα της την έμαθε να διαβάζει τη Βίβλο και τις καλβινιστικές κατηχήσεις και, όταν δεν ασχολιόταν με τις δουλειές του σπιτιού, η Μary Somerville τριγύριζε ανάμεσα στα πουλιά και τα λουλούδια του κήπου. Οι μακρόχρονες απουσίες του πατέρα της λόγω του επαγγέλματός του ίσως να ήταν η αιτία που η Σόμερβιλ μεγάλωσε χωρίς τους συνηθισμένους περιορισμούς που επιβάλλονταν στα κορίτσια των πλούσιων οικογενειών της εποχής της, αλλά ήταν ίσως και η αιτία της ελλιπούς μόρφωσής της. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μέχρι τα δέκα της να μην μπορεί σχεδόν καθόλου να διαβάσει. Στην αυτοβιογραφία της αναφέρει πως όταν ο πατέρας της γύρισε από ένα ταξίδι στη θάλασσα, είπε της μητέρας της: "Η κόρη μας δεν πρέπει να ζήσει έτσι. Πρέπει τουλάχιστον να μάθει να γράφει, να διαβάζει και να κρατά τους λογαριασμούς". Έτσι η 10χρονη θυγατέρα εστάλη για διδασκαλία ενός έτους στο Μάσελμπόρο, ένα ακριβό οικοτροφείο όπου έλαβε αυστηρή εκπαίδευση.Εκεί έμαθε τα στοιχειώδη περί γραφής, γαλλική και αγγλική γραμματική.

Φεβρουάριος: Η ημερομηνία για την Τσικνοπέμπτη - Πότε είναι η Καθαρά Δευτέρα

Όταν επέστρεψε, η οικογένειά της θεώρησε πως είχε σπαταλήσει υπερβολικά πολύ χρόνο σε άχρηστη μόρφωση και ότι είχε παραμελήσει τα οικοκυρικά και τις γυναικείες τις ασχολίες όπως το κέντημα και ο χορός, προσόντα που απαιτούνταν για να μπορέσει αργότερα να παντρευτεί. Έτσι την ανάγκασαν να ασχοληθεί με τα οικοκυρικά. Τότε, για να διασκεδάσει την ανία της, άρχισε μυστικά να παρατηρεί τα άστρα το βράδυ και να μαθαίνει μόνη της λατινικά.

Όταν είχε κακοκαιρία, περνούσε την ώρα της με την ανάγνωση βιβλίων στη βιβλιοθήκη του πατέρα της, συμπεριλαμβανομένου του Σαίξπηρ, και την εκπλήρωση των οικιακών καθηκόντων της. Στη μετέπειτα ζωή της θυμάται: "Εκεί αφιέρωνα μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου μου. Επίσης έπρεπε να κάνω και το κέντημά μου, και κεντούσα την αλφαβήτα από το Άλφα μέχρι το Ωμέγα καθώς και τους αριθμούς πάνω στον καμβά". Η θεία της Τζάνετ ήρθε να ζήσει με την οικογένεια και δήλωσε στη μητέρα της, σύμφωνα με πληροφορίες: "Αναρωτιέμαι πώς αφήσατε τη Μαίρη να χάσει το χρόνο της στην ανάγνωση, κεντάει χειρότερα και από άντρας". Έτσι εστάλη στο σχολείο του χωριού για κορίτσια για να μάθει κέντημα.

Η νεαρή ήταν «τόσο ενοχλημένη που αποδοκίμαζαν τις σπουδές μου και πίστευα πως είναι άδικο να έχει δοθεί στις γυναίκες η επιθυμία για γνώση αν ήταν τόσο κακό να την αποκτήσουν».

Ο δάσκαλος του χωριού επισκέπτονταν την Μary Somerville στο σπίτι αρκετές βραδιές της εβδομάδας για να την διδάξει και της έμαθε πως να χρησιμοποιεί τις δύο μικρές υδρόγειες σφαίρες που υπήρχαν στο σπίτι. Στις προσωπικές της αναμνήσεις η Μαίρη σημειώνει ότι στο σχολείο τα αγόρια μάθαιναν λατινικά, «αλλά θεωρούνταν αρκετό για τα κορίτσια μόνο να μπορούν να διαβάζουν τη Βίβλο, πολύ λίγες έμαθαν ακόμη και τη γραφή».

Εκπαίδευση

Στα 13 της η μητέρα της την έστειλε να γραφτεί σε σχολείο στο Εδιμβούργο για τους χειμερινούς μήνες, όπου βελτίωσε τις δεξιότητες γραφής και μελέτησε την απλή αριθμητική. Πίσω στο Μπέρνταϊλαντ διδάχτηκε αρκετά λατινικά ώστε να μπορεί να διαβάσει τα βιβλία στη βιβλιοθήκη του σπιτιού. Σε μιαν επίσκεψη στη θεία της στο Τζέντμπρα, συναντήθηκε με τον θείο της Dr Τόμας Σόμερβιλ και βρήκε το θάρρος να του πει ότι προσπαθούσε να μάθει λατινικά. Ο δρ Σόμερβιλ τη διαβεβαίωσε ότι στην αρχαιότητα πολλές γυναίκες ήταν πολύ ικανές λόγιες και προχώρησε στο να τη διδάξει τη λατινική διαβάζοντάς της Βιργίλιο. Κατά την επίσκεψή της σε έναν άλλο θείο, τον Γουίλιαμ Τσάρτερς, στο Εδιμβούργο, η Μary Somerville στάλθηκε στη σχολή χορού του Στρέιντζ, όπου έμαθε καλούς τρόπους και πως να υποκλίνεται. Συνόδευε επίσης τον θείο και τη θεία της στις επισκέψεις τους στην οικογένεια Λάιελ στο Κινόρντι. Ο Τσαρλς Λάιελ έμελλε να γίνει διάσημος γεωλόγος και καλός φίλος της.

Όσον αφορά τη πολιτική αναταραχή της εποχής και τη Γαλλική Επανάσταση, έγραψε αργότερα ότι ο πατέρας της ήτανε Τόρις κι ότι "η άδικη κι υπερβολική κακοποίηση του Φιλελεύθερου κόμματος με έκανε φιλελεύθερη. Από τα πρώτα μου χρόνια το μυαλό μου στράφηκε ενάντια στη καταπίεση και την τυραννία κι αγανακτούσα με την αδικία του κόσμου, καθώς αρνιόταν όλα τα προνόμια της εκπαίδευσης στο φύλο μου, τα οποία ήταν τόσο γενναιόδωρα δοσμένα στους άνδρες". Η Μαίρη κι ο μεγαλύτερος αδελφός της Σαμ θα αρνούνταν να βάλουνε ζάχαρη στο τσάι τους, σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στο θεσμό της δουλείας. Η Σόμερβιλ ισχυρίστηκε ότι οι φιλελεύθερες θρησκευτικές και πολιτικές απόψεις της παρέμειναν αμετάβλητες σ' όλη τη διάρκεια της ζωής της, αλλά ότι δεν ήτανε ποτέ δημοκράτης.

Ενώ συνοδεύει τον θείο και τη θεία της στο Μπέρνταϊλαντ το καλοκαίρι, αποκτά πρόσβαση σε στοιχειώδη βιβλία για την άλγεβρα και τη γεωμετρία. Περνά το καλοκαίρι μαθαίνοντας να παίζει πιάνο και να μαθαίνει ελληνικά ώστε να μπορεί να διαβάσει τον Ξενοφώντα και τον Ηρόδοτο. Πίσω στο Εδιμβούργο της επετράπη να παρακολουθήσει την ακαδημία κυριών που είχε ανοίξει ο Νέισμιθ. Όταν ο Αλέξανδρος Νέισμιθ συμβούλευσε έναν άλλο μαθητή να μελετήσει τα «Στοιχεία» του Ευκλείδη ως βάση για την προοπτική, την αστρονομία και την μηχανική επιστήμη, η Σόμερβιλ αναγνώρισε την ευκαιρία, καθώς σκέφτηκε ότι το βιβλίο θα τη βοηθήσει να καταλάβει τις Πλοήγησεις του μαθηματικού Τζον Ρόμπερτσον.

Συνέχισε στον παραδοσιακό ρόλο της κόρης μιας κοινωνικά δικτυωμένης οικογένειας, παρακολουθώντας κοινωνικές εκδηλώσεις και διατηρώντας μία γλυκιά και ευγενική συμπεριφορά -τόσο που στην καλή κοινωνία του Εδιμβούργου άρχισαν να την αποκαλούν «Ρόδο του Τζέντμπρα». Πίσω στο Μπέρνταϊλαντ ένας νέος δάσκαλος ήρθε να μείνει μαζί με την οικογένεια για να εκπαιδεύσει τον μικρότερο αδερφό της Χένρι. Ο κ. Κρο ήταν μελετητής ελληνικών και λατινικών κι η Μαίρη του ζήτησε να της αγοράσει στοιχειώδη βιβλία για την άλγεβρα και τη γεωμετρία. Της έφερε τα Στοιχεία του Ευκλείδη και την Άλγεβρα του Τζον Μπόνικασλ. Η Μαίρη σηκωνόταν πρωί για να παίξει πιάνο, ζωγράφιζε κατά την διάρκεια της ημέρας και έμενε ξύπνια μέχρι αργά μελετώντας κρυφά το έργο του Ευκλείδη και άλγεβρα. Όταν η μητέρα της έμαθε ότι διάβαζε μαθηματικά έγινε έξαλλη, την τιμώρησε και της πήρε όλα τα κεριά για να μην μπορεί να διαβάζει. Όμως η Σόμερβιλ είχε ήδη διαβάσει τα έξι πρώτα βιβλία του Ευκλείδη.

Όταν ο οικογενειακός φίλος Λόρδος Μπαλμούτο τη κάλεσε να επισκεφτεί την οικογένειά του, εκείνη είδε πρώτη φορά εργαστήριο. Έζησε επίσης κάποιο χρόνο με την οικογένεια των Οσβαλντ στο Ντάνικερ. Εντυπωσιάστηκε με τη κόρη τους Ελίζαμπεθ Όσβαλντ, μια τολμηρή ιππέα που αργότερα έγινε λόγιος με ειδίκευση στα ελληνικά και λατινικά.

Ο πρώτος της γάμος και οι σπουδές της

Το 1804 γνώρισε τον πρώτο σύζυγό της, τον μακρινό ξάδερφό της Σάμιουελ Γκρέιγκ, γιο του ναυάρχου Σάμιουελ Γκρέιγκ. Παντρεύτηκαν κι απόκτησαν δύο παιδιά, το ένα από τα οποία, ο Γουόρονζοου Γκρέιγκ, θα γινότανε αργότερα δικηγόρος κι επιστήμονας. Ζούσανε στο Λονδίνο, αλλά η Σόμερβιλ δεν ήταν ευτυχισμένη. Της επιτρεπόταν να μελετήσει, (εκείνον τον καιρό μάλιστα έμαθε Γαλλικά) αλλά ο σύζυγός της δεν ήτανε συμπαραστάτης και δεν πίστευε στην ικανότητα των γυναικών να επιδιώξουν ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα. Πράγματι "ήταν εντελώς προκατειλημμένος εναντίον των σπουδαγμένων γυναικών, πράγμα κοινό κείνη την εποχή".

Όταν ο σύζυγός της πέθανε το 1807, ενώ εξακολουθούσε να θηλάζει το μικρότερο παιδί της, η Σόμερβιλ επέστρεψε στο σπίτι της στη Σκωτία.

Πίσω στη Σκωτία η Σόμερβιλ, όντας μία ευκατάστατη χήρα, διέθετε πια τον απαραίτητο χρόνο και πλούτο αλλά και την απαραίτητη ανεξαρτησία για να συνεχίσει τις σπουδές της. Αμέσως φρόντισε να αγοράσει πολλά μαθηματικά βιβλία και έφτιαξε στο σπίτι της μια μεγάλη επιστημονική βιβλιοθήκη. Μέχρι τότε η Μary Somerville είχε καταφέρει να μελετήσει και να μάθει μόνη της επίπεδη και σφαιρική τριγωνομετρία, κωνικές τομές, και όλη την«Αστρονομία» του Βρετανού αστρονόμου Τζον Φέργκιουσον. Στην συνέχεια προχώρησε να μελετήσει αστρονομία, χημεία, γεωγραφία, μελέτη μικροσκοπίων, ηλεκτρισμό και μαγνητισμό.

Ο Τζόν Πλέιφεαρ, καθηγητής φυσικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ενθάρρυνε τις σπουδές της και μέσω αυτού ξεκίνησε αλληλογραφία με τον Γουίλιαμ Γουάλας, με τον οποίο άρχισε να συζητά μαθηματικά προβλήματα. Άρχισε να λύνει τα μαθηματικά προβλήματα που τεθήκανε στο μαθηματικό περιοδικό του Στρατιωτικού Κολεγίου στο Μάρλοου και τελικά έφτιαξε όνομα όταν επίλυσε ένα διοφαντικό πρόβλημα και της απονεμήθηκε ασημένιο μετάλλιο το 1811. Ο Γουάλας πρότεινε να μελετήσει τα συγγράμματα του γάλλου μαθηματικού Πιέρ Σιμόν Λαπλάς, που συνοψίζει τη θεωρία της βαρύτητας και συλλέγει τα μαθηματικά αποτελέσματα που είχανε καθιερωθεί στα 50 χρόνια από την δημοσίευση της Principia. Είπε ότι η μελέτη του Λαπλάς της έδωσε την εμπιστοσύνη και την αυτοπεποίθηση που χρειαζότανε για να επιμείνει στις μαθηματικές σπουδές της.

Στα 33 της αγόρασε από τη βιβλιοθήκη επιστημονικών βιβλίων, τα στοιχεία της μηχανικής του Λουί Μπενζαμάν Φρανκέρ, την ανάλυση άλγεβρας και λογισμού του Σιλβέστρ Φρανσουά Λακρουά, την αναλυτική γεωμετρία κι αστρονομία του Ζαν Μπατίστ Μπιό, τη πραγματεία του Σιμεόν Ντενί Πουασόν για τη μηχανική, τη Θεωρία Αναλυτικών Λειτουργιών του Ζοζέφ Λουί Λαγκρανζ, Στοιχεία Αλγεβρας και Ισοπεριμετρικών Προβλημάτων του Λεονάρ Ουλέρ, Εικόνα της Γης του Αλέξη Κλαϊρούτ, Εφαρμογή της Ανάλυσης στη Γεωμετρία του Γκασπάρ Μονζ και τους Logarithmus του Φρανσουά Καλέ.

Στις προσωπικές της αναμνήσεις, εξέφρασε τη γνώμη ότι τότε η μαθηματική επιστήμη ήταν σε μικρή υπόληψη στη Βρεττανία, επειδή ο σεβασμός για τον Νεύτωνα είχεν εμποδίσει τους ντόπιους επιστήμονες να ασχοληθούν, ενώ εκτός της χώρας, η αστρονομική και μηχανική επιστήμη είχε φτάσει σε υψηλό βαθμό τελειότητας. Κατά τη γνώμη της, αυτό το αδιέξοδο έσπασε μόνον όταν το 1816 ο Τσαρλς Μπάμπατζ, ο Τζον Χέρσελ κι ο Τζορτζ Πίκοκ δημοσίευσαν μετάφραση από τα γαλλικά των διαλέξεων του Λακρουά, που ήταν βιβλίο τελευταίας τεχνολογίας.

Στη διαμονή με την οικογένεια στη Σκωτία, γνώρισε αρκετούς διακεκριμένους πεφωτισμένους επιστήμονες της εποχής, όπως ο Χένρι Μπρούεμ.

Ο δεύτερος γάμος της και η καταξίωση

Το 1812 παντρεύτηκε έναν άλλο ξάδερφο, τον Δρ. Γουίλιαμ Σόμερβιλ (1771-1860), επιθεωρητή του στρατιωτικού ιατρικού συμβουλίου, που την ενθάρρυνε στις σπουδές της και βοήθησε σε μεγάλο βαθμό στη μελέτη των φυσικών επιστημών. Ο σύζυγός της εξελέγη στην Βασιλική Φρουρά και μαζί μετακόμισαν στο Λονδίνο και στους κορυφαίους κοινωνικούς κύκλους της πόλης. Τώρα πια η Σόμερβιλ έγινε γνωστή σε επιστήμονες, συγγραφείς και καλλιτέχνες. Η οικογένεια του συζύγου της ήταν γείτονες του συγγραφέα Γουόλτερ Σκοτ. Έγραψε: "Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη γοητεία αυτής της μικρής κοινωνίας, ειδικά τα πάρτι στο Άμποτσφορντ, όταν ο Σκοτ ​​ήταν στο κέφι κι έλεγε διασκεδαστικές ιστορίες, αρχαίους θρύλους, ιστορίες φαντασμάτων και μαγισσών". Στο δεύτερο γάμο της, απέκτησε τέσσερα παιδιά.

Το 1819 ο σύζυγός της διορίστηκε ιατρός στο Νοσοκομείο Τσέλσι κι η οικογένεια μετακόμισε στη πλατεία Ανόβερου σε κυβερνητικό σπίτι στο Τσέλσι. Η Μαίρη έγινε φίλη της βαρόνης του Γουέντσγουορθ, Αν Ισαμπέλλα Μίλμπανκ (που ήταν σύζυγος του λόρδου Βύρωνα), κι ήταν δασκάλα μαθηματικών στη κόρη της, Άντα Λάβλεϊς, που έμελλε να γίνει σημαντική επιστήμονας και η ίδια. Η Σόμερβιλ, που επισκεπτόταν συχνά τον μαθηματικό Τσαρλς Μπάμπατζ, έπαιρνε μαζί της και την Λάβλεϊς, ως αφορμή εκπαιδευτικής εκδρομής. Η Σόμερβιλ κι η Λάβλεϊς διατήρησανε στενή φιλία κι όταν η δεύτερη αντιμετώπισε δυσκολίες με ένα μαθηματικό υπολογισμό, θα πήγαινε με τα πόδια στο σπίτι της Σόμερβιλ και θα το συζητούσαν πάνω από ένα φλιτζάνι τσάι.

Το 1823 η μικρή κόρη των Σόμερβιλ πέθανε μετά από ασθένεια. Ενώ ζούσαν στο Τσέλσι, ταξίδευαν πολλές φορές στην Ευρώπη, αφήνοντας τα παιδιά τους με τη Γερμανίδα γκουβερνάντα. Μεταξύ των συνταξιδιωτών τους ήταν ο νομικός και πολιτικός Τζέημς Μάκιντος. Πριν φύγουν από το Λονδίνο, έρχονταν σ' επαφή με ανθρώπους που ήθελαν να συναντήσουνε και στις ευρωπαϊκές περιηγήσεις τους επισκέφθηκαν πολλούς διάσημους διανοούμενους. Δέχονταν επίσης συχνές επισκέψεις, η συγγραφέας Μαρία Έτζγουορθ ήταν μια απ' αυτές.

Η Μary Somerville διεξήγαγε πειράματα για να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ φωτός και μαγνητισμού και δημοσίευσε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Οι μαγνητικές ιδιότητες των ιώδων ακτίνων του ηλιακού φάσματος», το 1826. Ο Ντέιβιντ Μπρούστερ, εφευρέτης του καλειδοσκοπίου, έγραψε το 1829 ότι η Mary Σόμερβιλ ήταν "σίγουρα η πιο εκπληκτική γυναίκα στην Ευρώπη -μαθηματικός πρώτης τάξεως με όλη την ευγένεια μιας γυναίκας".

Την επόμενη χρονιά τής ζητήθηκε να γράψει δύο βιβλία: ένα για την «Ουράνια Μηχανική» του αστρονόμου Λαπλάς και ένα για τις «Αρχές» του Νεύτωνα. Ο Λαπλάς είχε συνοψίσει σε 5 εξαντλητικούς τόμους την τρέχουσα κατάσταση των μαθηματικών και το βιβλίο αναγνωρίστηκε εξ αρχής ως το μεγαλύτερο πνευματικό επίτευγμα. Από την άλλη, οι «Αρχές» του Νεύτωνα θεωρούνταν ένα πρωτοποριακό έργο ικανό να βγάλει την βρετανική επιστήμη από το τέλμα στο οποίο είχε βυθιστεί την εποχή εκείνη. Οι Βρετανοί ήλπιζαν πως η μετάφραση των «Αρχών» από τη Σόμερβιλ θα είχε το ίδιο αναζωογονητικό αποτέλεσμα για την επιστήμη της χώρας όπως είχε και η Γαλλική μετάφραση από την επιστήμονα Εμιλί ντε Σατλέ το 1750 για την δική της χώρα. Η Σόμερβιλ δέχτηκε αλλά αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολο καθήκον καθώς οι άνθρωποι γύρω της δεν σέβονταν τον χρόνο της και την ενοχλούσαν και της αποσπούσαν την προσοχή με ξαφνικές επισκέψεις, κοινωνικές εκδηλώσεις και απαιτήσεις να τους φέρεται πάντα σαν άψογη οικοδέσποινα παρά την ανάγκη της να συγκεντρώνεται για να γράψει. Τελικά η Σόμερβιλ τα κατάφερε να γράψει τα βιβλία της τα οποία συνδύαζαν την απλότητα και την καθαρότητα με την ολιστική και δημιουργική σκέψη, χαρακτηριστικό που ελάχιστοι άνθρωποι κατάφερναν να παρουσιάσουν στο έργο τους.

Η Μary Somerville δεν μετέφρασε, αλλά παρουσίασε εκτεταμένη έκδοση των δύο πρώτων τόμων ενώ έγραφε με τρόπο που τα κείμενά της να είναι προσιτά στους απλούς ανθρώπους όπως έκανε και η Φράνσις Ράιτ και η Χάριετ Μαρτινό. Έγραψε αυτόνομη έκθεση των μαθηματικών πέρα από τις λειτουργίες του ηλιακού συστήματος, την οποία περιέγραψε: "Μετάφραση του έργου του Λαπλάς από την άλγεβρα στη κοινή γλώσσα". Εκδόθηκε το 1831, με τίτλο «Ο Μηχανισμός των Ουρανών» και έκανε αμέσως μεγάλη επιτυχία. Χαρακτηρίσθηκε ως αριστούργημα καθώς δεν ήταν μια απλή μετάφραση του αρχικού έργου αλλά το επέκτεινε και συμπλήρωνε τα σημεία όπου ο Λαπλάς απλά έγραφε «προφανώς συνεπάγεται ότι...» την στιγμή που δεν ήταν καθόλου προφανές για οποιονδήποτε εκτός από την Σόμερβιλ η οποία προσέθεσε τις δικές της ξεκάθαρες διευκρινίσεις σχετικά με τις συνέπειες της σκέψης του Λαπλάς. Tο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, ένα πανεπιστήμιο που δεν δέχονταν γυναίκες και δεν δέχτηκε ποτέ ούτε την ίδια τη Σόμερβιλ (άρχισε να δέχεται γυναίκες από το 1948 και μετά) όρισε τον «Μηχανισμό» ως βιβλίο για προπτυχιακούς φοιτητές.

Το βιβλίο επαινέθηκε από τον Τζορτζ Πίκοκ, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, έτσι πολλά από τα 750 αντίτυπα που τυπώθηκαν αγοράστηκαν στο Κέμπριτζ. Οι κριτικές ήταν ευνοϊκές κι η Σόμερβιλ έλαβε επιστολές συγχαρητηρίων από πολλούς ανθρώπους της επιστήμης. Ο Λαπλάς, διαβάζοντας το βιβλίο της Σόμερβιλ σχετικά με το έργο του είπε πως εκείνη ήταν ο μοναδικός άνθρωπος που κατάφερε να κατανοήσει το έργο του, έναν έπαινο που που πολλά από τα πιο λαμπρά μαθηματικά αντρικά μυαλά της εποχής της θα ζήλευαν. Ο μαθηματικός Τσαρλς Μπάμπατζ, εφευρέτης της διαφορικής μηχανής, της έγραψε για να την συγχαρεί που χρησιμοποιούσε «απλή γλώσσα για να εξηγήσει σημεία» λέγοντας πως «συχνά εμείς οι αναλυτές έχουμε την τάση να γράφουμε μόνο με σύμβολα». Η συγγραφέας Τζοάνα Μπέιλι έγραψε στη Σόμερβιλ μόλις διάβασε το βιβλίο της: «Με τιμά ιδιαίτερα που έλαβα τέτοια ένδειξη εκτίμησης από κάποια που έκανε περισσότερα για να διαψεύσει την αμφισβήτηση στην γυναικεία διανόηση που υπάρχει συχνά, από όσα έχει κάνει ολόκληρη η αδελφότητα των ποιητικών δεσποσύνων και των λογοτεχνών».

Η Μary Somerville εκλέχτηκε επίτιμο μέλος της Βασιλικής Ιρλανδικής Ακαδημίας, του Φιλοσοφικού Ιδρύματος του Μπρίστολ και της Société de Physique et d'Histoire Naturelle de Genève το 1834. Το Βρετανικό Στέμμα της χορήγησε μια αστική σύνταξη ύψους £200 ετησίως, σε αναγνώριση της ηγεμονίας της επιστήμης και λογοτεχνίας. Η Σόμερβιλ ήταν παθιασμένη με την αστρονομία και έγραψε:

"Στην αστρονομία αντιλαμβανόμαστε τη λειτουργία μιας δύναμης που αναμιγνύεται με όλα όσα υπάρχουνε στους ουρανούς ή στη γη, που διαπερνά κάθε άτομο, ρυθμίζει τις κινήσεις των ζωντανών κι άψυχων όντων κι είναι λογικό όπως μια βροχόπτωση ή η πτώση του νερού στους καταρράκτες του Νιαγάρα, όπως οι φάσεις της σελήνης".

Τα επόμενα βιβλία της αντικατοπτρίζουν τον ελεύθερο χρόνο που είχε αρχίσει να διαθέτει στην οικογενειακή ζωή της καθώς τα παιδιά της έγιναν πιο ανεξάρτητα αλλά κι η ανάγκη να κερδίσει χρήματα, καθώς οι Σόμερβιλ είχανε σειρά οικονομικών αρνητικών κρίσεων που κορυφώθηκαν το 1835. Ως γυναίκα μεσαίας τάξης, εύστοχα υποστήριζε ότι έγραφε μόνο για ευχαρίστηση. Συγκεκριμένα έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στη κερδοφορία των βιβλίων της. Μέσω προσωπικών σχέσεων θα μπορούσε να εξασφαλίσει τον Τζον Μάρεϊ ως εκδότη του πρώτου βιβλίου της και παρέμεινε ο εκδότης της καθ' όλη τη μακρά σταδιοδρομία της. Ο Μάρεϊ σχολίασε αργότερα ότι παρόλο που είχε κάνει λίγα κέρδη, ήτανε πολύ χαρούμενος που είχε τη τιμή να δημοσιεύσει τα έργα τέτοιου εξέχοντος ατόμου.

Το 1834 εξέδωσε το δεύτερο βιβλίο της που είχε τίτλο «Η Σύνδεση των Φυσικών Επιστημών» στο οποίο συγκέντρωσε τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις στην αστρονομία, τη φυσική, τη χημεία, τη βοτανική και τη γεωλογία. Στην εισαγωγή έγραψε πως είχε σκοπό «να κάνει τους νόμους που κυβερνούσαν τον φυσικό κόσμο πιο γνωστές στις συμπατριώτισσές μου». Εξέφραζε επίσης την απογοήτευσή της διότι "Η πρόοδος της σύγχρονης επιστήμης, ειδικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, ήταν αξιοσημείωτη για την τάση απλούστευσης των νόμων της φύσης και για την ένωση των αποσπασμένων κλάδων με γενικές αρχές".

Το βιβλίο πώλησε 15.000 αντίτυπα και καθιέρωσε τη φήμη της στην ελίτ της επιστήμης. Ο Γουίλιαμ Χιούελ τότε, δημιούργησε τη λέξη scientist (επιστήμονας) για να περιγράψει τη Μary Somerville εν μέρει επειδή ο "άνθρωπος της επιστήμης" (man of science) φαινόταν ακατάλληλος για μια γυναίκα, αλλά σημαντικότερη επειδή το έργο της ήτανε διεπιστημονικό. Η λέξη "επιστήμονας" μάλιστα δεν είχε ουδέτερο χαρακτήρα όπως σήμερα αλλά αποσκοπούσε, όπως είπε ο Χιούελ, στο να περιγράψει την "ιδιαίτερη διαφώτιση του γυναικείου νου" στο να συνθέτει διαφορετικούς τομείς σε μία ολική επιστήμη. Το αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης περιέλαβε τη λέξη το ίδιο έτος. Η Βρετανική Βασιλική Ακαδημία, ένα επιστημονικό ίδρυμα γνωστό για τον σνομπισμό του και την επιμονή του να μην αναγνωρίζει την επιστημονική συνεισφορά των γυναικών, διέταξε να κατασκευαστεί ένα μπούστο της Σόμερβιλ και να τοποθετηθεί στην κεντρική σάλα του κτιρίου της Ακαδημίας.

Την ίδια χρονιά η Μary Somerville βίωσε και μία μεγάλη απογοήτευση καθώς βρισκόταν στην Ιταλία όταν ήταν να περάσει ένας νέος κομήτης τον οποίον επιθυμούσε έντονα να παρατηρήσει. Όμως στην Ιταλία το μοναδικό αστεροσκοπείο που μπορούσε να παρατηρήσει τον κομήτη δεν δέχονταν την είσοδο γυναικών. Για πολλούς αυτό το περιστατικό ήταν το πιο χαρακτηριστικό στη ζωή της Σόμερβιλ. μία γυναίκα που συνεχώς αποκλείονταν από την μόρφωση και την έρευνα από τους ίδιους εκείνους που θαύμαζαν και χρησιμοποιούσαν το έργο της.

Το 1835, οι Μαίρη Σόμερβιλ και Κάρολαϊν Χέρσελ έγιναν οι πρώτες γυναίκες-μέλη της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας.

Γι' αυτήν και πολλούς από τους συγχρόνους της, το σύμπαν ήταν ένα πλήρες, αρμονικό κι ομαλό σύστημα. Ως εκ τούτου, οι συνδέσεις δεν έπρεπε να καθιερωθούν από την επιστήμη, έπρεπε μόνο να ανακαλυφθούν και να εντοπιστούν. Ήταν από εκείνους που συζήτησαν για έναν υποθετικό πλανήτη που διαταράσσει τον Ουρανό, στην 6η έκδοση της «Σύνδεσης» (1842) έγραψε: "Aν μετά από πάρα πολλά χρόνια οι πίνακες που σχηματίστηκαν από έναν συνδυασμό πολλών παρατηρήσεων θα πρέπει να είναι ακόμα ανεπαρκείς για να περιγράψουνε τις κινήσεις του Ουρανού, οι αποκλίσεις μπορεί να αποκαλύψουνε την ύπαρξη, ακόμη και τη μάζα και την τροχιά ενός σώματος που τοποθετείται πέρα από τη σφαίρα της όρασης". Τα κείμενά της οδήγησαν τον νεαρό Τζον Κάουτς Άνταμς να αναζητήσει τον Ποσειδώνα κι οι προβλέψεις εκπληρώθηκαν το 1846 από την ανακάλυψη του Ποσειδώνα που περιστρέφεται σε απόσταση 3.000.000.000 μιλίων από τον ήλιο. "Η μάζα του Ποσειδώνα, το μέγεθος κι η θέση της τροχιάς του στο διάστημα κι ο περιοδικός χρόνος του, καθορίστηκαν από τη σημαντική του επίδραση στον Ουρανό πριν από την εμφάνιση του πλανήτη". Η «Σύνδεση» έκανε 10 εκδόσεις, περισσότερα από 9.000 αντίτυπα κι ήτανε το πιο πετυχημένο επιστημονικό βιβλίο του εκδότη μέχρι τη Καταγωγή Των Ειδών από τον Κάρολο Δαρβίνο το 1859. Μεταφράστηκε στα γερμανικά και τα ιταλικά και πέρασε διάφορες εκδόσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το βιβλίο της «Φυσική Γεωγραφία» δημοσιεύθηκε το 1848 κι ήταν το πρώτο αγγλικό βιβλίο για το θέμα. Έμεινε σε χρήση ως βιβλίο μέχρι τις αρχές του 20ου αι.. Κατά τη στιγμή της δημοσίευσης ήταν οικονομικά πολύ επιτυχημένο και της έφερε το χρυσό μετάλλιο Βικτώρια της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας. Ακολούθησε, όπως είπε, "το ευγενές παράδειγμα του βαρόνου Χάμπολντ, του πατριάρχη της φυσικής γεωγραφίας", και πήρε μια εκτεταμένη άποψη της γεωγραφίας που περιλάμβανε τη γη, τα ζώα της, τα λαχανικά, καθώς και τη παρελθούσα και τη σημερινή κατάσταση του ανθρώπου, τη προέλευση, τους τρόπους τις γλώσσες των υπαρχόντων εθνών και τα μνημεία εκείνων που υπήρξανε στο παρελθόν.

Η φυσική γεωγραφία αρχίζει με περιγραφή της συνολικής δομής του πλανήτη και μια σύντομη παραπομπή στη θέση της γης στο ηλιακό σύστημα. Στη συνέχεια, επικεντρώνεται σε επίγεια θέματα, όπως τα πιο βασικά χαρακτηριστικά της γης και του νερού, καθώς και σχηματισμοί όπως τα βουνά, τα ηφαίστεια, οι ωκεανοί, τα ποτάμια κι οι λίμνες. Συνεχίζει με τα στοιχεία που διέπουν τη θερμοκρασία, όπως το φως, η ηλεκτρική ενέργεια, οι καταιγίδες, η αύρα κι ο μαγνητισμός. Τελικά το βιβλίο μετατρέπεται σε βλάστηση, πουλιά και θηλαστικά και τη γεωγραφική τους κατανομή στον πλανήτη στην Αρκτική, την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική, την Αμερική και την Ανταρκτική. Τελειώνει με σχολιασμό για τη διανομή, την κατάσταση και τις μελλοντικές προοπτικές της ανθρώπινης φυλής. Υπογραμμίζει τις αμοιβαίες εξαρτήσεις στη φυσική γεωγραφία και τη σχέση μεταξύ ανθρώπων και φύσης. Σύμφωνα με τη βικτοριανή σκέψη, επιβεβαιώνει την υπεροχή των ανθρώπων, αλλά διατηρεί τις αλληλεξαρτήσεις και τη διασύνδεση της δημιουργίας. Η φυσική γεωγραφία πώλησε περισσότερα αντίγραφα από τα υπόλοιπα βιβλία της και κέρδισε τον θαυμασμό του Χάμπολντ, που αφού έλαβε ένα αντίγραφο του βιβλίου, της έγραψε: "Μόνον εσείς θα μπορούσατε να προσφέρετε στη βιβλιογραφία ένα τέτοιο πλούσιο κοσμολογικό έργο".

Ύστερα χρόνια

Το τέταρτο βιβλίο της «Μοριακή και Μικροσκοπική Επιστήμη», δημοσιεύθηκε το 1869 και της είχε πάρει 10 χρόνια να το γράψει. Αλλά άρχισε να έχει αμφιβολίες για την επιλογή της να αφιερώσει τον εαυτό της στη διάδοση της επιστήμης, αντί να επικεντρωθεί μόνο στα μαθηματικά. Το βιβλίο ήταν άλλη μια επιτυχία. Έδωσε μια ενημερωμένη περιγραφή των τελευταίων ανακαλύψεων που αποκαλύφθηκαν μέσω του μικροσκοπίου και δημοσιεύθηκε σε 2 τόμους και 3 μέρη. Στο πρώτο μέρος μιλά για τις τελευταίες ανακαλύψεις για τα άτομα και τα μόρια, το δεύτερο κάλυψε τη φυτική ζωή και το τρίτο διερεύνησε τη ζωή των ζώων. Το βιβλίο περιελάμβανε 180 εικονογραφήσεις, που προκάλεσαν πολλά έξοδα στον εκδότη της.

Η γραφή της επηρέασε τον Τζον Κάουτς Άνταμς και τον Τζέημς Κλερκ Μάξγουελ, ο οποίος χαρακτήρισε την εποχή της ως εποχή κατά την οποία υπήρχε μια ευρέως διαδεδομένη επιθυμία "να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε κάποια έννοια της φυσικής επιστήμης στο σύνολό της". Σχολιάζει: "Η ενότητα που σκιάζεται στο βιβλίο της κ. Σόμερβιλ είναι επομένως μια ενότητα της μεθόδου της επιστήμης κι όχι μια ενότητα της διαδικασίας της φύσης".

Εκλέχτηκε στην Αμερικανική Γεωγραφική και Στατιστική Εταιρεία το 1857 και στην Ιταλική Γεωγραφική Εταιρεία το 1870 κι έγινε μέλος της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας.

Από το 1833 και μετά, η Σόμερβιλ κι ο σύζυγός της πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους στην Ιταλία. Εκείνη διατήρησε την αλληλογραφία μ' ένα μεγάλο αριθμό κορυφαίων επιστημόνων και παρέμεινε ενεργός σε τρέχουσες συζητήσεις για γεγονότα και θεωρίες.

Η θέση της Μary Somerville σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών

Η Μαίρη Σόμερβιλ υποστήριζε τα δικαιώματα των γυναικών, ειδικά το δικαίωμά τους να μορφώνονται και να ζουν ελεύθερες όπως επιθυμούν (ειδικά από την στιγμή που η ίδια αντιμετώπισε τόση εχθρότητα στις σπουδές της) αλλά και το δικαίωμα των γυναικών να ψηφίζουν και να έχουν πολιτικά δικαιώματα. Στην αυτοβιογραφία της έγραψε ότι οι βρετανικοί νόμοι είναι δυσμενείς για τις γυναίκες. Αναφέρει λεπτομερώς τα εμπόδια που αντιμετώπισε στην απόκτηση της εκπαίδευσης ως νεαρή κοπέλα, αν και δεν έκανε εικασίες σχετικά με τη φύση του προβλήματος. Έτσι υποστήριζε ανοιχτά και έντονα τις σουφραζέτες. To 1866 ο φιλόσοφος και οικονομολόγος Τζον Στιούαρτ Μιλ, που ήταν γνωστός υποστηρικτής των γυναικείων δικαιωμάτων, ξεκίνησε μία διαμαρτυρία για να πιέσει για να αποκτήσουν οι γυναίκες το δικαίωμα ψήφου και το πρώτο άτομο από το οποίο ζήτησε να υπογράψει ήταν η Μαίρη Σόμερβιλ, η οποία το έκανε. Δυστυχώς η διαμαρτυρία αυτή δεν απέφερε καρπούς καθώς οι γυναίκες στην Μεγάλη Βρετανία έπρεπε να περιμένουν μέχρι το 1918 για να δουν τους πρώτους σχετικούς νόμους να ψηφίζονται και να θέτονται σε εφαρμογή.

Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η αναταραχή για τη καθιέρωση της πρόσβασης των γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είχε αυξηθεί. Το 1875 η αστρονόμος Μαίρη Μίτσελ είπε στον πρόεδρο του κολεγίου ότι θα "προσελάμβανε μια γυναίκα επιστήμονα αν ήτανε τόσο καλή όσο η Μary Somerville". Το 1869 η Σόμερβιλ πρόλαβε να δει μία από τις πρώτες ενδείξεις πως σταδιακά οι γυναίκες θα γίνονταν δεκτές στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Υπό την πίεση των σουφραζίστριων και φεμινιστριών Έμιλι Ντέιβις (Emily Davies), Μπάρμπαρα Μπότισον (Barbara Bodichon) και Ενριέτα Στάνλεϊ (Henrietta Stanley), το Κέμπριτζ ίδρυσε Κολλέγιο Θηλέων που αργότερα ονομάστηκε Γκίρτον το οποίο όμως δεν θεωρούνταν ισάξιο με τα αντρικά κολλέγια. Μόνο από το 1948 και μετά το Κολλέγιο Θηλέων του Κέμπριτζ θα αποκτούσε ίσο κύρος με τα υπόλοιπα κολλέγιά του.

Ο θάνατός της και η κληρονομιά της

Η Μary Somerville πέθανε στη Νάπολη στις 29 Νοεμβρίου 1872 και θάφτηκε εκεί στο αγγλικό νεκροταφείο. Μετά τον θάνατό της η εφημερίδαThe Morning Post δημοσίευσε στη νεκρολογία της: "Όσο κι αν δυσκολευόμαστε να ορίσουμε στα μέσα του 19ου αι., επιλέγοντας ένα βασιλιά της επιστήμης, δεν θα υπήρχε καμία αμφιβολία ή δυσκολία ως προς ποιαν θα ορίζαμε βασίλισσά της".

Την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία της, που αποτελείται από αναμνήσεις που γράφονται κατά τη διάρκεια της ηλικίας της. Πάνω από 10.000 κομμάτια βρίσκονται στη Συλλογή Σόμερβιλ στην Μπεντλέια βιβλιοθήκη του κολλεγίου Σόμερβιλ, στην Οξφόρδη. Η συλλογή περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τη γραφή και το δημοσιευμένο έργο της, καθώς κι αλληλογραφία με μέλη της οικογένειας, πολυάριθμους επιστήμονες και συγγραφείς κι άλλα πρόσωπα στη δημόσια ζωή. Περιλαμβάνεται επίσης ουσιαστική αλληλογραφία με τις οικογένειες Βύρωνα και Λάβλεϊς.

Κατά την διάρκεια της ζωής της έγινε εξαιρετικά διάσημη και άσκησε τεράστια επιρροή στον επιστημονικό κόσμο της εποχής της. Αν και επέλεξε να αψηφήσει τα στερεότυπα της εποχής της που θεωρούσαν τις γυναίκες ανίκανες για ανώτερη μόρφωση και επιστημονική σκέψη και δεν δίστασε να έρθει και σε άμεση σύγκρουση με την οικογένειά της προκειμένου να σπουδάσει, η Μary Somerville γενικά στη ζωή της επέλεξε να μην έρθει σε σύγκρουση με το κατεστημένο αλλά να το προσεγγίσει προκειμένου να γίνει αποδεκτή. Οι γυναίκες ήταν αδύνατον να εισέλθουν στον ακαδημαϊκό κόσμο καθώς αποκλείονταν από κάθε επίσημη μόρφωση και από κάθε επιστημονική κοινότητα. Μπορούσαν μόνο να μάθουν γραφή και ανάγνωση και να ασχοληθούν με τις επιστήμες ως ερασιτέχνες παρά το γεγονός ότι πολλές από αυτές είχαν λαμπρά μυαλά. Η Σόμερβιλ όμως φρόντισε να παίξει άψογα τον ρόλο της συζύγου, της μητέρας και της οικοδέσποινας και με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να δικτυωθεί και να δημιουργήσει συμπάθειες και φιλίες με την υψηλή κοινωνία του Λονδίνου και την ακαδημαϊκή κοινότητα, γεγονός που της επέτρεψε να απολαύσει φήμη και αναγνώριση.

Δυστυχώς όμως μετά τον θάνατό της το έργο της άρχισε σταδιακά να παραβλέπεται και να μην αναφέρεται στα βιβλία ιστορίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η Σόμερβιλ και το έργο της όπως και πολλές άλλες γυναίκες πριν και μετά από αυτή να ξεχαστούν και να δημιουργηθεί η εντύπωση πως δεν υπήρχαν γυναίκες ικανές για επιστημονική και μαθηματική σκέψη. Μέχρι και σήμερα τα κορίτσια αποθαρρύνονται από το να ασχοληθούν με τα μαθηματικά και τις επιστήμες έστω και με έμμεσους τρόπους. Η ζωή όμως και το έργο της Μαίρης Σόμερβιλ, όπως και εκείνα πολλών άλλων γυναικών, αποδεικνύουν πως η ενασχόληση με την επιστήμη δεν έχει φύλο.

Η Μαίρη Σόμερβιλ και η Κάρολαϊν Χέρσελ αποτέλεσαν πρότυπα για την αμερικανίδα αστρονόμο Μαρία Μίτσελ, την αγγλίδα μαθηματικό Άντα Λάβλεϊς και τον βρετανό φυσικό Τζέημς Κλερκ Μάξγουελ.

Από τον Οκτώβριο του 2018 η Μαίρη Σόμερβιλ εμφανίζεται στο σκωτσέζικο χαρτονόμισμα των 10 λιρών.

Ονομάστηκαν προς τιμήν της

• Η πλατεία Σόμερβιλ στην Μπέρνταϊλαντ ονομάζεται από την οικογένειά της και σηματοδοτεί την τοποθεσία του σπιτιού της.
• Το Σόμερβιλ Κόλετζ στην Οξφόρδη, πήρε το όνομά του από κείνη, όπως και το Σόμερβιλ Χάουζ, στο Μπέρνταϊλαντ όπου ζούσε για λίγο και το Σόμερβιλ Χάουζ, ένα γυμνάσιο θηλέων στο Μπρίσμπεϊν της Αυστραλίας.
• Ένα από τα γραφεία της επιτροπής του Σκωτικού Κοινοβουλίου στο Εδιμβούργο έχει πάρει το όνομά της.
• Ο Σερ Γουίλιαμ Έντουαρτ Πάρι το 1819 ονόμασε να μικρό νησί στο στενό Μπάροου στο Νούναβουτ (74 ° 44'N 96 ° 10'W), νησί Σόμερβιλ προς τιμήν της .
• Η λέσχη Σόμερβιλ ιδρύθηκε το 1878 στο Λονδίνο, το 1887 ανακαινίστηκε ως ο νέος σύλλογος Σόμερβιλ κι έπαψε να λειτουργεί το 1908.
• Ο 5771 Σόμερβιλ (1987 ST1) είναι ένας αστεροειδής της κύριας ζώνης που ανακαλύφθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1987 από τον Μπόουελ στο Αστεροσκοπείο Λόουελ στο Φλάγκσταφ της Αριζόνα και το ονόμασε έτσι προς τιμήν της.
• Ο κρατήρας Σόμερβιλ είναι ένας μικρός σεληνιακός κρατήρας στο ανατολικό τμήμα της Σελήνης και βρίσκεται στα ανατολικά του προεξέχοντος κρατήρα Λανγκρένους. Είναι ένας από μια σειρά σεληνιακούς κρατήρες που ονομάζονται με κάποιο γυναικειο όνομα επιφανούς γυναίκας αν και οι σεληνιακοί κρατήρες που φέρουν αντρικό όνομα είναι συντρηπτικά περισσότεροι από εκείνους που φέρουν γυναικείο.
• Η Σόμερβιλ εμφανίζεται ως χαρακτήρας στην ταινία του 2014, κος Τέρνερ, όπου την υποδύεται η Λέσλι Μάνβιλ.

Οικογένεια

Από τον πρώτο γάμο της: ο Woronzow Greig (1805-1865), παντρεύτηκε την Agnes Graham, αλλά όλα τα παιδιά τους πέθαναν κατά τον τοκετό ή τη νηπιακή ηλικία.

Από το δεύτερο γάμο της: η Margaret Farquhar Σόμερβιλ (1813-1823) πέθανε στην παιδική της ηλικία. Ο Τόμας Σόμερβιλ (1814-1815) πέθανε στη βρεφική ηλικία. Η ΜάρθαΤσάρτερς Σόμερβιλ (1815-1879) κι η Μαίρη Σαρλότ Σόμερβιλ (1817-1875) οι δυο κόρες της που επιζήσανε, πέρασανε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους φροντίζοντας τη Μary Somerville.