Αναζητώντας τη χαμένη εποχή της άνοιξης

Συνήθως, εννοούμε: μια συγκυρία, μια νοοτροπία, μια συνήθεια, έναν τρόπο ζωής που διέγραψε τον κύκλο του κι έσβησε. Λέμε, επίσης, «τίτλοι τέλους».

Αυτά όμως έχουν όλα μια ασάφεια∙ όπως και το «πάντα» που, όπως λέει κι ο Χαβιέρ Μαρίας, είναι «τρόπος του λέγειν». Επιτέλους, διάβασα αυτήν την σκέψη στην «Μπέρτα Ίσλα», χρόνια με ταλανίζει αυτό το «πάντα», όταν το προσθέτουμε σε ευχές και σε κουβέντες. Έτσι είναι όμως φτιαγμένος ο άνθρωπος.

Λέμε «τέλος εποχής» και νοσταλγούμε διάφορες εποχές, υποτίθεται πιο ρομαντικές, υποτίθεται πιο ανθρώπινες, υποτίθεται πιο πολιτισμένες, υποτίθεται πιο λογικές, υποτίθεται πιο διαχειρίσιμες.

Το τραγικό είναι πως έχουμε απωλέσει κυριολεκτικά μια εποχή, τόσο που έχει μικρύνει. Ένα χειροπιαστό, σταθερό τεταρτημόριο από τον κύκλο του χρόνου, συρρικνώθηκε. Έχουμε χάσει την άνοιξη.

Αντίθετα, το καλοκαίρι γίνεται όλο και πιο θερμό, όλο και πιο μακρύ, όλο και πιο βαρύ. Ήταν κάποτε η εποχή της ξεγνοιασιάς, η εποχή της χαράς, των τζιτζικιών και των ψάθινων καπέλων, η εποχή του καλού καιρού. Δικαίωνε το όνομά του το καλοκαίρι∙ γέμισε τραγική ειρωνεία η λέξη που επιλέξαμε στα Ελληνικά για την εποχή που κάποτε υποδεχόμασταν με αγαλλίαση. Μετά την δροσιστική άνοιξη, τι ωραία κλιμακωνόταν το ελληνικό καλοκαίρι. Τώρα, συνηθίζει να έρχεται βίαια, προβάλλει ήδη από τον Μάιο και, ξεκινώντας με θερμές μαγιάτικες ημέρες που κάνουν τους αφελείς να χαίρονται, φτάνει να μας κατακαίει με πολλούς τρόπους.

Μόλις πριν από λίγα χρόνια, το καλοκαίρι έφερνε στην πόλη την ανακούφιση της αποσυμφόρησης. Λέγαμε, οι αφελείς, «καλοκαίρι στην πόλη», τραγουδούσαμε “summer in the city” κι ευχαριστιόμασταν τις μέρες των άδειων δρόμων. Λέγαμε «να μην ξαναγυρίσουν οι παραθεριστές και τα αυτοκίνητά τους» κι ονειρευόμασταν να εξαφανιστούν ως δια μαγείας, παραθεριστές και αυτοκίνητα. Χάθηκε, όπως φαίνεται, μια ακόμα «εποχή» (τρόπος του λέγειν), εκείνο το «παράθυρο» μέσα στον Αύγουστο όταν οι δρόμοι άδειαζαν και γίνονταν σαν τα πλάνα στις παλιές ελληνικές ταινίες, με τα 20 αμάξια γύρω από την Ομόνοια. Those were the days, όταν πήγαινες να κάνεις 3 και 4 δουλειές ή 3 και 4 βόλτες, από την μια άκρη της πόλης στην άλλη, αφελής και αισιόδοξος πως έτσι θα ‘ναι «πάντα», πως ο Αύγουστος πάντα θα ‘χει αυτές τις λίγες, αλλιώτικες μέρες. Έχεις πλέον ανακαλύψει ο δύστυχος πως η εποχή «χωρίς κίνηση», αλίμονο, χάθηκε κι αυτή ή, τουλάχιστον, έχει μικρύνει όπως η άνοιξη.

Και τι να πεις για την αβάσταχτη ελαφρότητα της απώλειας της εποχής «summer in the city χωρίς κίνηση», όταν χάνεται ολόκληρη άνοιξη; Έτσι είναι όμως φτιαγμένος ο άνθρωπος, συνήθως βλέπει το δέντρο και χάνει το δάσος.

Κι από την άλλη, επειδή "τι να πει κι ο τζίτζικας που ζει ένα μόνο καλοκαίρι;", η τελευταία σκέψη ας είναι αισιόδοξη και το ποτήρι "πάντα" μισογεμάτο.