Σωστικά για το μνημείο του Αγρίππα - Ποιος ήταν ο Μάρκος Αγρίππας

​Αυτοψία πραγματοποίησε το πρωί της Τετάρτης (16/12), η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη συνοδευόμενη από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, ακαδημαϊκό καθ. Μανόλη Κορρέ, τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού Γιώργο Διδασκάλου και υπηρεσιακούς παράγοντες του ΥΠΠΟΑ, στην Ακρόπολη. Η υπουργός ενημερώθηκε για την εξέλιξη της συνολικής υδραυλικής μελέτης που εκπονείται, αλλά και για το έργο που έχει προγραμματιστεί να υλοποιηθεί στην βόρεια και την δυτική πλευρά του Βράχου. Η υλοποίησή του προβλέπεται να ξεκινήσει εντός του Ιανουαρίου 2021. Το αντίστοιχο έργο στην ανατολική και νοτιοανατολική πλευρά του Παρθενώνα ήδη ολοκληρώθηκε.

Στο πλαίσιο εκπόνησης της υδραυλικής μελέτης για τον βράχο της Ακρόπολης και κατά τον υπολογισμό της μεγάλης ποσότητας και ταχύτητας, αλλά και του τρόπου απορροής, με τον οποίο τα όμβρια ύδατα κατεισδύουν προς την δυτική κλιτύ από τα Προπύλαια, έγινε φανερό ότι θα πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω ένα από τα κεντρικά σημεία αποστράγγισης, στο πλάτωμα δυτικά του μνημείου του Αγρίππα.

Με αφορμή την εκπόνηση της υδραυλικής μελέτης ετέθη το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ήδη από τον 19ο αιώνα το μνημείο του Αγρίππα, αφού εδώ και πολλά χρόνια διαπιστώνεται προϊούσα διαφορική καθίζηση εξαιτίας της απορροής και απορρόφησης των υδάτων. Οπως εξήγησε ο Μανώλης Κορρές το βάθρο κατασκευασμένο από μάρμαρο του Υμηττού, παρουσιάζει κλίση από την κατακόρυφο και εξελισσόμενες δομικές αστοχίες εξαιτίας της διαφορικής καθίζησης στο θεμέλιό του από τον 19ο αιώνα, αφού μόνο το ανατολικό τμήμα του εδράζει στον σχιστολιθικό βράχο, ενώ το υπόλοιπο εδράζει πάνω σε επιχώσεις. Στο παρελθόν, έχουν λάβει χώρα επεμβάσεις δομητικής στερέωσης του μνημείου με συμπληρώματα από οπλισμένο σκυρόδεμα και κατασκευή αναλημματικού τοίχου από ακτίτη στην υπόβασή του, στις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ αργότερα τοποθετήθηκαν σιδηρά στοιχεία στο άνω τμήμα του κορμού του. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έλαβε χώρα σφράγιση των αρμών των λίθων, όπως και η τοποθέτηση ρωγμόμετρων για την συστηματική παρακολούθηση του εύρους των ρηγματώσεων από την ΥΣΜΑ.

Η Υπουργός ζήτησε να ληφθούν όλα τα άμεσα σωστικά μέτρα για το μνημείο, αλλά και να ξεκινήσει αμέσως ολοκληρωμένη μελέτη για την προστασία του. Αποφασίστηκε η κατασκευή ικριώματος για την εξέταση των δομικών προβλημάτων και της παθολογίας του μνημείου, καθώς και η λήψη των άμεσων σωστικών για την αποστράγγιση και απορροή των υδάτων έμπροσθεν του βάθρου.

Ποιος ήταν ο Μάρκος Αγρίππας

Το βάθρο του Αγρίππα βρίσκεται στην Ακρόπολη των Αθηνών. Πρόκειται για μεγάλο τετράγωνο βάθρο που υψώνεται δίπλα στην πλατιά σκάλα μπροστά στα Προπύλαια. Αποτελείται από το θεμέλιο ορθογώνιου σχήματος 4,5 μέτρων ύψους και διαστάσεων 3,31 μ. επί 3,80 μ., και από το κύριο τμήμα ύψους 8,91 μ. που προς τα πάνω γίνεται στενότερο.. Έχει φτιαχτεί από γαλαζωπό μάρμαρο του Υμηττού. Η κορνίζα που προεξέχει, και η βάση φτιάχτηκαν από λευκό πεντελικό μάρμαρο. Το θεμέλιο φτιάχτηκε από κροκαλοπαγή λίθο και από πωρόλιθο. Η τοιχοδομία του κύριου τμήματος είναι η ψευδοϊσόδομος, συνήθης κατά τους ελληνιστικούς χρόνους.

Πάνω στο βάθρο υπήρχε ένα χάλκινο τέθριππο άρμα. Στη δυτική πλευρά του βάθρου υπάρχει η ακόλουθη επιγραφή:

(Ὁ δῆ)μος Μ(ᾶρκον) Ἀγρίππα(ν)
Λε(υκίου) υἱόν
τρὶς ὕ(πατ)ον τὸν (ἑ)α(τ)οῦ
ε(ὐερ)γέτη(ν).

Δηλαδή ηνίοχος στο άρμα ήταν ο Μάρκος Αγρίππας, φίλος της Αθήνας και γαμπρός του Αυτοκράτορα της Ρώμης Αυγούστου.

Εντούτοις η αρχιτεκτονική του μνημείου παραπέμπει σε εποχή προγενέστερη της ρωμαϊκής. Μοιάζει με τα μνημεία που στήθηκαν στους Δελφούς από τον Άτταλο Α΄ και τον Ευμένη Β΄, βασιλείς της Περγάμου. Σημειωτέον ότι κάτω από την προαναφερθείσα επιγραφή διακρίνονται τα ίχνη παλαιότερης. Πιθανότερο λοιπόν θεωρείται ότι καταρχήν το βάθρο τοποθετήθηκε από τον Ευμένη Β΄, με αφορμή μια νίκη του στα Παναθήναια του 178 π.Χ. Πάνω ήταν ένα τέθριππο άρμα με τον Ευμένη και τον αδελφό του Άτταλο. Περί το 27 π.Χ. το τέθριππο αυτό έδωσε τη θέση του σ' εκείνο με τον Μάρκο Αγρίππα. Από το μνημείο σήμερα σώζεται μόνο το βάθρο.