Όταν «έφυγε» ο Αϊνστάιν

Περισσότερο γνωστός για την θεωρία της σχετικότητας -που μετρά ήδη 108 χρόνια ζωής- και την συμβολή του στη δημιουργία της ατομικής βόμβας, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είναι επίσης ο επιστήμονας που διατύπωσε επαναστατικές απόψεις και για την θεωρία του φωτός. Για τον λόγο αυτόν κατέχει εξέχουσα θέση μεταξύ των μορφών της φυσικής, ενώ το 2005, όταν συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από τον θάνατό του, είχε κηρυχθεί έτος Αϊνστάιν.

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν γεννήθηκε στην πόλη Ούλμ της Γερμανίας το 1879. Το 1880 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στο Μόναχο, όπου ο Αϊνστάιν πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Παράλληλα με τις σπουδές του σπούδασε μουσική και παρ’ ότι έπαιζε μόνο για να χαλαρώνει, έγινε ένας ολοκληρωμένος βιολιστής. Από το συγγενικό του περιβάλλον πήρε τα πρώτα ερεθίσματα, για να στραφεί αρχικά προς τα μαθηματικά και αργότερα προς τη φυσική. Σπούδασε φυσική στην Ελβετία, στη φημισμένη Πολυτεχνική Ακαδημία της Ζυρίχης.

Το 1905, έτος-ορόσημο για τις εργασίες του, ο Αϊνστάιν διατύπωσε την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας που τον έκανε διάσημο. Η κεντρική ιδέα της εργασίας του, που δημοσιεύτηκε με τίτλο: «Επί της ηλεκτροδυναμικής κινουμένων σωμάτων», είναι ότι αν για όλα τα συστήματα αναφοράς η ταχύτητα του φωτός είναι σταθερή και αν όλοι οι φυσικοί νόμοι είναι ίδιοι, τότε τόσο ο χρόνος όσο και η κίνηση εξαρτώνται από το σύστημα αναφοράς στο οποίο μετρούνται. Δηλαδή η τιμή τους σχετίζεται προς τον εκάστοτε παρατηρητή. Με αυτήν την εργασία διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει απόλυτος χώρος και χρόνος, όπως πρεσβεύει η Νευτώνεια Φυσική, αλλά τα πάντα εξαρτώνται από τον εκάστοτε παρατηρητή σχετικά προς τη θέση και την κίνησή του.

• Αϊνστάιν, ο εκλαϊκευτής της μεγαλοφυίας

Αυτή η θεμελιώδης εργασία του προκάλεσε τεράστια εντύπωση στον επιστημονικό κόσμο και ο Αϊνστάιν απέκτησε τεράστια φήμη μεταξύ των φυσικών. Έτσι, το 1909 έγινε καθηγητής της θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Το 1911 τον κάλεσαν στο γερμανικό Πανεπιστήμιο στην Πράγα, ενώ μετά από έναν χρόνο επέστρεψε στη Ζυρίχη και έγινε τακτικός καθηγητής του Πολυτεχνείου. Έμεινε εκεί μέχρις ότου τον κάλεσαν στο Βερολίνο να διευθύνει το Ινστιτούτο του Κάιζερ Γουλιέλμου. Λίγο αργότερα, το 1913, έγινε μέλος της Πρωσικής Ακαδημίας Επιστημών και επίτιμος καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της γερμανικής πρωτεύουσας. Παράλληλα με τα διδακτικά του καθήκοντα ολοκλήρωνε και την «Γενική Θεωρία της Σχετικότητας», την οποία διατύπωσε δύο χρόνια αργότερα (1915).

Η γενικευμένη θεωρία του συγκλόνισε τους επιστημονικούς κύκλους και πολλοί ερευνητές κινήθηκαν για την επαλήθευσή της. Στην αρχή ο Αϊνστάιν αντιμετώπισε πολλές αντιρρήσεις, αλλά αργότερα δικαιώθηκε. Έτσι, το 1921 του απονεμήθηκε το βραβείο Νομπέλ της Φυσικής, όχι για την «Θεωρία της Σχετικότητας», αλλά για την εξήγηση του φωτοηλεκτρικού φαινομένου. Έκτοτε, το όνομά του έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο και η αναγνώρισή του ήταν γενική.

Η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας επιβεβαιώθηκε πειραματικά από Άγγλους επιστήμονες στη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, με τη μέτρηση της απόκλισης του φωτός αστέρων, όταν αυτό περνάει από το βαρυτικό πεδίο μεγάλων μαζών, όπως αυτής του Ήλιου. Αυτή η επιβεβαίωση έκανε τον Αϊνστάιν διάσημο και είναι περίεργο ότι η Θεωρία της Σχετικότητας, παρ’ ότι δυσνόητη ακόμα και για φυσικούς, έγινε δημοφιλές ανάγνωσμα πολλών ανθρώπων, οι οποίοι μελετούσαν εκλαϊκευμένες περιγραφές της, καλύτερη από τις οποίες ήταν, για πολλές δεκαετίες, αυτή του Μπέρτραντ Ράσελ.

Στο τέλος του 1950 ο Αϊνστάιν διατύπωσε την «Γενικευμένη Θεωρία της Βαρύτητας», που αποτελεί συμπλήρωμα και ολοκλήρωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας.

Με μια ματιά…

1821 - Οι Σάμιοι υπό τον Λυκούργο Λογοθέτη εξεγείρονται και νικούν τους Τούρκους.

1906 - Καταστροφικός σεισμός, μεγέθους 7,8 Ρίχτερ, πλήττει το Σαν Φρανσίσκο. Οι νεκροί υπολογίζονται σε 3.000, ενώ οι άστεγοι σε 300.000.

1932 - Η Ελλάδα κηρύσσει χρεοστάσιο. Ύστατη προσπάθεια από την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου για τη διάσωση της δραχμής.

1951 - Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και οι τρεις χώρες της BENELUX (Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο) υπογράφουν στο Παρίσι την ιδρυτική πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), που θα αποτελέσει τον προπομπό της ΕΟΚ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1988 - Επιχείρηση «Αλογάκι της Παναγίας». Ναυμαχία μεταξύ Αμερικανικού και Ιρανικού Ναυτικού στον Περσικό Κόλπο κατά τη διάρκεια του Ιρανοϊρακινού Πολέμου (1980-1988). Διαρκεί μία ημέρα και είναι η μεγαλύτερη ναυμαχία από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Ιρανοί χάνουν 2 πολεμικά και 6 περιπολικά σκάφη, ενώ οι Αμερικανοί ένα ελικόπτερο.

1996 - Δεκαοκτώ έλληνες τουρίστες πέφτουν νεκροί και άλλοι δεκαέξι τραυματίζονται σε τρομοκρατική επίθεση φανατικών ισλαμιστών έξω από το ξενοδοχείο «Europa» στο Κάιρο. Την ευθύνη αναλαμβάνει η οργάνωση «Γκαμάαλ Ισλαμίγια», που έχει ως στόχο Ισραηλινούς τουρίστες.