Ρόμπερτ Οπενχάιμερ: Ο κομμουνιστής φυσικός έγινε ήρωας και μετά φυλακίστηκε

Η πλοκή της ταινίας επικεντρώνεται στη συμβολή του Οπενχάιμερ στο «Σχέδιο Μανχάταν», στο πρόγραμμα δηλαδή κατασκευής ατομικής βόμβας σε συνεργασία των ΗΠΑ με τη Μ. Βρετανία και βεβαίως αναφέρεται στην αντιπαράθεσή του με την αμερικανική κυβέρνηση στη συνέχεια (μετά τις βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι) και την εναντίωσή του στην κατασκευή βόμβας υδρογόνου, που οδήγησε τελικά σε διώξεις εναντίον του την περίοδο του Μακαρθισμού.

Ενα σημαντικό τμήμα των επιστημόνων που δούλευαν στο πρόγραμμα «Μανχάταν», μεταξύ τους και ο Οπενχάιμερ, είχαν αντιφασιστικά αισθήματα και ως βασικό κίνητρό τους την αποτροπή της ναζιστικής Γερμανίας να αποκτήσει πρώτη τη δυνατότητα πυρηνικού πλήγματος. Πολλοί άλλωστε είχαν εβραϊκή καταγωγή αλλά και επαφές με το κομμουνιστικό κίνημα.

Ο ίδιος ο Οπενχάιμερ είχε επαφές με το ΚΚ των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930, η σύζυγός του Κάθριν Πιούνινγκ και ο αδελφός του, επίσης φυσικός Φρανκ υπήρξαν μέλη του το ίδιο χρονικό διάστημα. Το γεγονός αυτό άλλωστε αξιοποιήθηκε στην αντικομμουνιστική υστερία της δεκαετίας του 1950, της οποίας υπήρξαν οι περισσότεροι θύματα, ενώ ιδιαίτερα μετά την απόκτηση ατομικής βόμβας από την ΕΣΣΔ το 1949 πολλοί κατηγορήθηκαν ως πράκτορες, με χαρακτηριστική περίπτωση το ζεύγος Ρόζενμπεργκ που καταδικάσθηκαν και εκτελέστηκαν το 1953.

Μετά την παράδοση της ναζιστικής Γερμανίας το 1945, πολλοί από αυτούς τους επιστήμονες είχαν επιφυλάξεις για την αναγκαιότητα της χρήσης της ατομικής βόμβας παρόλο που συνεχιζόταν ο πόλεμος στον Ειρηνικό.

Ο Τ. Μάιερ αναφέρει στο βιβλίο του ένα απόρρητο υπόμνημα που συνέταξε το FBI, σύμφωνα με το οποίο, το 1947, ο Ου. Τσόρτσιλ (ο οποίος ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης) ζήτησε από τον Ρεπουμπλικάνο γερουσιαστή Στάιλς Μπρίτζες να πείσει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, προκειμένου να εξαπολύσει ένα πυρηνικό χτύπημα κατά της ΕΣΣΔ.

Μετά τον πόλεμο έγινε επικεφαλής σύμβουλος στη νεοσύστατη Επιτροπή Ατομικής Ενεργείας των Ηνωμένων Πολιτειών και χρησιμοποίησε τη θέση του για να ασκήσει πιέσεις για τον διεθνή έλεγχο της πυρηνικής ενέργειας και την αποτροπή της διάδοσης των πυρηνικών όπλων και της κούρσας εξοπλισμών με τη Σοβιετική Ένωση.

Η μεγάλη συμβολή του στον σχεδιασμό και την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας αλλά και στη δημιουργία μίας ισχυρής παράδοσης στη θεωρητική φυσική στις Η.Π.Α., με σημαντικό ρόλο και σε θέματα στρατιωτικών εξοπλισμών, δεν στάθηκαν ικανά να τον προστατεύσουν την μακαρθική περίοδο.

Αφού προκάλεσε την οργή πολλών πολιτικών με τις ειλικρινείς απόψεις του κατά τη διάρκεια του δευτέρου «Ερυθρού Τρόμου», κρίθηκε «ακατάλληλος να υπηρετήσει τη χώρα», σύρθηκε σε δίκη -με πολύ μεγάλη δημοσιότητα- για τις φιλειρηνικές και δημοκρατικές του θέσεις και η διαβάθμιση ασφαλείας του ανακλήθηκε το 1954 και ουσιαστικά έχασε την άμεση πολιτική επιρροή του.

Συνέχισε να παραδίδει μαθήματα, να γράφει και να εργάζεται στη φυσική. Μία δεκαετία αργότερα, αποκαταστάθηκε όταν ο πρόεδρος Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι του απένειμε (και ο Λίντον Τζόνσον του παρέδωσε) το βραβείο «Ενρίκο Φέρμι» ως χειρονομία της πολιτικής αποκατάστασης.

Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ πέθανε το 1967.