Πειραιάς: 700 νεκροί… κατά λάθος; Μήπως όχι;

Ένα ερώτημα που θα βασανίζει πάντα, κυρίως τους ανθρώπους που έχασαν αγαπημένα πρόσωπα στον Πειραιά. Ένας βομβαρδισμός, την 11^η Ιανουαρίου του 1944. Ένας από τους 239 βομβαρδισμούς στον Πειραιά στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτός που άφησε πίσω του 700 νεκρούς, άμαχους Πειραιώτες. Όχι από τις βόμβες των Γερμανών αλλά από αυτές των συμμάχων.

Ο Στράους στον Πειραιά!

Διάσκεψη της Καζαμπλάνκας

Ουσιαστικά, η ιστορία άρχισε να γράφεται δώδεκα μήνες νωρίτερα όταν έγινε η διάσκεψη της Καζαμπλάνκας. Επρόκειτο για σύσκεψη των ηγετών των Συμμάχων που έγινε στην Καζαμπλάνκα, πόλη του (τότε) Γαλλικού Μαρόκου από τις 14 έως τις 24 Ιανουαρίου 1943 με την κωδική ονομασία "SYMBOL". Χαρακτηρίστηκε ως η πλέον αμφιλεγόμενη διάσκεψη του Πολέμου.

Στη διάσκεψη, σε επίπεδο ηγετών, συμμετείχαν ο Αμερικανός πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ. Απουσίαζε ο Ιωσήφ Στάλιν, ο οποίος, αν και είχε προσκληθεί, αρνήθηκε να παραστεί προφασιζόμενος την επικείμενη μάχη του Στάλινγκραντ.

Οι δύο ηγέτες είχαν μαζί τους όλους τους αρχηγούς των επιτελείων τους και σημαντικούς στρατιωτικούς παράγοντες. Παρόντες ήταν επίσης οι Γάλλοι ανταγωνιστές στρατηγοί Σαρλ ντε Γκωλ και Ανρί Ζιρώ.

Η βασική απόφαση της διάσκεψης ήταν ότι ο αγώνας των Συμμάχων έπρεπε να συνεχιστεί μέχρι του σημείου που αποκαλείτο «bitter end» (πικρό τέλος), δηλαδή μέχρις ότου η Ναζιστική Γερμανία οδηγηθεί στην άνευ όρων παράδοση (Unconditional surrender). Στο πλαίσιο αυτό, πρώτο μέλημα ήταν η καταστροφή βιομηχανικών, οικονομικών και στρατιωτικών βάσεων των Γερμανών.

Μαυρόασπρη σημαία στο Μέγαρο Βάττη

Στο blog, ethniki-antistasi-dse διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «Στις 11 Ιανουαρίου 1944, 11:30 το πρωί στην οροφή του Μεγάρου Βάττη στο λιμάνι υψώθηκε μία μικρή μαυρόασπρη σημαία που αποτελούσε προειδοποίηση για τα πλοία για επερχόμενο βομβαρδισμό. Δύο σουηδικά φορτηγά πλοία που ξεφόρτωναν τις αποστολές του Ερυθρού Σταυρού, σταμάτησαν την εκφόρτωση και έβαλλαν πλώρη για την Ψυτάλλεια. Στις 12:35 χτύπησε ο πρώτος συναγερμός. Άλλοι Πειραιώτες κρύβονταν στα καταφύγια και άλλοι έβγαιναν στους δρόμους και στις ταράτσες κουνώντας λευκά μαντήλια και φωνάζοντας με χαρά, «Έρχονται τα δικά μας»».

Όμως το BBC μετέδιδε: «Ο λιμήν του Πειραιώς συνιστά μεγάλη ναυτική βάση δια τους Γερμανούς και ως τοιαύτην πρέπει να βομβαρδισθή απηνώς. Τουλάχιστον 500 μέτρα μακράν του λιμένος είναι δυνατόν να υπάρχη μία σχετική ζώνη ασφαλείας».

Καμία ζώνη ασφαλείας τελικά δεν υπήρξε. Έγιναν τρεις επιδρομές. Τα 200 συμμαχικά βομβαρδιστικά έριξαν στον Πειραιά 600 βόμβες. Αμερικανοί και Βρετανοί, οι σύμμαχοι δηλαδή, σκόρπισαν τον θάνατο στην πόλη.

Το ναυπηγείο και οι λαϊκές συνοικίες

Ο θλιβερός απολογισμός ήταν 700 άμαχοι νεκροί και μόλις 8 Γερμανοί στρατιώτες. Από τους βομβαρδισμούς δεν επλήγησαν «οι γερμανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, του Ναυστάθμου, του αεροδρομίου, των ναυπηγείων του Περάματος, μεταξύ αυτών και το μεγαλύτερο που κατασκεύαζε τσιμεντόπλοια…», αναφέρεται στο blog ethniki-antistasi-dse.gr. To συγκεκριμένο ναυπηγείο ανήκε στον Μ. Αβέρωφ, γαμπρό του καπνοβιομήχανου Παπαστράτου και αδελφό του πολιτικού Ευάγγ. Αβέρωφ.

Αντίθετα, σύμφωνα με το ίδιο blog, «οι Αμερικανοί πιλότοι άδειασαν το «φορτίο» τους στα σπίτια των λαϊκών συνοικιών στα Καμίνια, στο Χατζηκυριάκειο, στου Βρυώνη, στην Κοκκινιά. Εκεί που το ΕΑΜ είχε την μεγαλύτερη δύναμη».

Επιδρομή στον Πειραιά

Στον βομβαρδισμό του Πειραιά αναφέρεται ρεμπέτικο τραγούδι σε στίχους και μουσική του Μιχάλη Γενίτσαρη. Κυκλοφόρησε το 1980 στον δίσκο «Ρεμπέτικα της Κατοχής» (MINOS DAL-MSM 391, 1980) με τίτλο «Επιδρομή στον Πειραιά» και το ερμηνεύει ο Γιώργος Νταλάρας:

Εμάθατε στον Πειραιά επιδρομή μεγάλη / γκρεμίσανε τα σπίτια μας πω πω ζημιά μεγάλη

Μέρα και νύχτα ρίχνανε μπόμπες τα αρεοπλάνα / και χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα

Σκορπούσανε το θάνατο και ρίχνανε αράδα / και το λιμάνι γκρέμισαν και την Αγιά Τριάδα

Μπόμπες πολλές ερίξανε μέσα στο τελεωνείο / και τον Περαία κάνανε σωστό νεκροταφείο.