Περλστάιν: Ο εισηγητής του «σκληρού ρεαλισμού»

Πάνε κιόλας τρία χρόνια από τότε που ο Αμερικανός ζωγράφος Φίλιπ Περλστάιν μας άφησε πλήρης ημερών. Έμεινε στην Ιστορία της τέχνης ως ο ανελέητος επικριτής του αφηρημένου εξπρεσιονισμού αλλά και ως ο εισηγητής ενός «σκληρού ρεαλισμού» που δεν έχει κανένα λόγο να εξωραΐσει την πραγματικότητα ούτε και το ανθρώπινο σώμα.

Μετρ στην απεικόνιση του γυμνού ο Περλστάιν αξιοποίησε κάθε σπιθαμή νατουραλισμού στα έργα του, επιζητώντας όχι τόσο να κολακέψει το σώμα αλλά να το εκθέσει σε μια λεπτομερή αποτύπωση σε συνθήκες κάθε άλλο παρά ευνοϊκές όπως ο σκληρός φωτισμός ή τα υποτονικά χρώματα. Τα γυμνά σώματα του Περλστάιν συχνά περιθωριοποιούνται μέχρις ότου κόβονται από την εικόνα, λείπουν κεφάλια ή ολόκληρος ο κορμός και περισσεύουν τα άκρα, ένα πόδι ή ένα χέρι.

Τα γυμνά μοντέλα κράτησαν ζωηρό το ενδιαφέρον του για περίπου μισό αιώνα και θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Περλστάιν προέκρινε ένα στυγνό αισθησιασμό σε αντίθεση με τον συναισθηματισμό των εξπρεσιονιστών όσο και μια αυστηρή ακρίβεια που αναιρεί όλες μας τις ψευδαισθήσεις, αδικώντας έτσι την ιδέα του κάλλους.

Ο Περλστάιν που θεωρείται δικαίως ως ο αναβιωτής της ρεαλιστικής τέχνης, γεννήθηκε το 1924 στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια από γονείς μετανάστες, που στα χρόνια της οικονομικής ύφεσης πουλούσαν κοτόπουλα και αυγά για να συντηρήσουν την οικογένειά τους. Οι γονείς αυτοί ωστόσο αναγνώρισαν το ταλέντο του γιου τους και τον στήριξαν ουσιαστικά στα πρώτα του βήματα.

Το 1943 ο Περλστάιν επιστρατεύτηκε ως γραφίστας, βρέθηκε μάλιστα στην Ιταλία όπου είχε την ευκαιρία να μελετήσει την Αναγεννησιακή Τέχνη. Παντρεύτηκε την επίσης ζωγράφο Ντόροθι Κάντορ με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Στο τέλος των ακαδημαϊκών του σπουδών προσλήφθηκε από το περιοδικό Life για να σχεδιάσει τις σελίδες του και κέρδισε μια υποτροφία που του επέτρεψε να επιστρέψει για λίγο στην Ιταλία όπου ζωγράφισε μια σειρά από τοπία. Στη συνέχεια δίδαξε σε Πανεπιστήμια της Αμερικής. Η ανθρώπινη φιγούρα υπήρξε το κυρίαρχο θέμα του Περλστάιν και ο ίδιος είχε ομολογήσει ότι πολύ λίγο τον ενδιέφερε η ψυχολογία και ο εσωτερικός κόσμος των μοντέλων του. «Δεν προσπαθώ να αναλύσω τους ανθρώπους αλλά υπάρχει πάντα αυτό που λέμε γλώσσα του σώματος που μαρτυρά πολλά για την προσωπικότητα του άλλου είτε το θέλουμε είτε όχι».