Γαναδιό Ιωαννίνων: Οικισμός συνώνυμος της παράδοσης
To Γαναδιό είναι ένα ήσυχο χωριό κοντά στην Κόνιτσα με σπάνια αρχιτεκτονική ομορφιά.
Το Γαναδιό είναι χωριό του Νομού Ιωαννίνων που βρίσκεται στις υπώρειες του Σμόλικα, 23 χλμ. βόρεια από την Κόνιτσα, στον παλαιό δρόμο Ιωαννίνων-Κοζάνης.
Το χωριό κατοικείται το χειμώνα από ελάχιστους κατοίκους. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από την απογραφή του 2011 έχει 32 μόνιμους κατοίκους. Το καλοκαίρι ο πληθυσμός του αυξάνεται, κυρίως από συνταξιούχους. Κύριο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι ο ιδιαίτερος αρχιτεκτονικός πλούτος που διαθέτει.
Τα πετρόχτιστα σπίτια διακρίνονται για τη μαύρη πέτρα τους, την πλακόστρωτη σκεπή τους, το φρουριακό χαρακτήρα τους και τα λίγα ανοίγματα προς τους δημόσιους χώρους. Στην άκρη της όμορφης κεντρικής πλατείας του χωριού με το μεγάλο πλάτανο, βρίσκεται η τριώροφη οικία του Λάζαρου Ξινού (1860) με τον χαρακτηριστικό πύργο στη μία της πλευρά για εξασφάλιση άμυνας από τις συχνές ληστρικές επιδρομές. Πιο πέρα εντυπωσιάζει η οικία Γιούσιου (1909) με τις άριστα λαξευμένες πέτρες και το τοξωτό γεφυράκι στην είσοδο, που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.
Άλλα αξιοθέατα είναι το Σχολαρχείο (στην είσοδο του χωριού) και το Παρθεναγωγείο, το επιβλητικό κτήριο του Αμελικού στην κεντρική πλατεία, όπου παλαιότερα στεγάζονταν οι ξένοι επισκέπτες, καθώς και η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών με τους εννιά τρούλους, απέναντί του.
Ξεχωριστή εμπειρία στο Γαναδιό αποτελεί το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στην πλατεία, που οργανώνει η αδελφότητα Γαναδιωτών με γλέντι, τοπικούς οργανοπαίχτες και παραδοσιακούς χορούς μέχρι τις πρωινές ώρες. Στις 20 Αυγούστου του 1930 «δάκρυσε» η εικόνα της Σταύρωσης και από τότε κάθε χρόνο οι κάτοικοι συγκεντρώνονται και γευματίζουν με νηστήσιμα φαγητά.
Στις 26 Οκτώβρη διοργανώνεται η «Γιορτή Μουσταλευριάς». Επίσης, στις 7 Νοεμβρίου γιορτάζει η κεντρική εκκλησία των Ταξιαρχών. Αγαπημένοι παραδοσιακοί χοροί είναι ο τσάμικος και ο συρτός.
