Μαριούπολη: Η πόλη της Ουκρανίας με τους 150.000 Έλληνες

Η Μαριούπολη, μάλιστα είναι ένα από τα τελευταία εναπομείναντα συμπαγή μέρη του παρευξείνιου Ελληνισμού. Η περιοχή γειτνιάζει με την διαφιλονικούμενη ζώνη, την περιοχή που ελέγχεται από τους ρωσόφωνους αυτονομιστές (αποτελεί το 7% των εδαφών της Ουκρανίας), την ώρα που ρωσικά πολεμικά πλοία έχουν ήδη αναπτυχθεί στον μεγάλης στρατηγικής σημασίας κόλπο της Αζοφικής.

Η Μαριούπολη έχει συνολικά 500.000 κατοίκους. Το 1/5 αυτού του πληθυσμού είναι Έλληνες που αυτοαποκαλούνται Ρουμαίοι και μιλούν την "ρουμέϊκου γλώσσα", η οποία είναι ελληνική και διαφέρει από χωριό σε χωριό.

Σήμα κατατεθέν στη συγχρονη Μαριούπολη, το πέτρινο βάθρο στο κέντρο της πόλης, το μνημείο του Βισσόκι. Οι γλύπτες της Μαριούπολης παρουσίασαν τον ηθοποιό στην εικόνα του διάσημου χαρακτήρα του - ο ερευνητής Gleb Zheglov από την αγαπημένη ταινία της σοβιετικής εποχής «Ο τόπος συνάντησης δεν μπορεί να αλλάξει».

Στο "Extreme Park" της Μαριούπολης, υπάρχουν 14σύγχρονα αξιοθέατα που μεταφέρθηκαν στην πόλη από τη Ρωσία, την Ιταλία και την Ολλανδία. Ορισμένα αξιοθέατα ικανοποιούν τις ανάγκες του ενεργού μέρους του πληθυσμού σε ώρες αναψυχής.

Ο πόλεμος στην Κριμαία προκάλεσε σημαντική ζημιά στις λιμενικές εγκαταστάσεις και ήταν αδύνατο να παραδοθούν αγαθά σε γειτονικές χώρες και πόλεις των ακτών της Αζοφικής.

Γιατί εκεί πήγαν οι αρχαίοι Έλληνες; Γιατί έχει καλή και πλούσια γη!

Η αρχαία Φαναγόρια από τη χερσόνησο του Ταμάν και το Παντεικάπαιο από την πλευρά της χερσονήσου της Κριμαίας ήταν οι δυο πρωτεύουσες του λεγόμενου Βασίλειου του Βόσπορου!Η Φαναγόρια ιδρύθηκε το 540 π.χ. από Έλληνες εποίκους που ήρθαν από την πόλη Τέω της Μικράς Ασίας. Κινούμενος κανείς στους αρχαιολογικούς χώρους των δύο πόλεων έχει την εντύπωση ότι βρίσκεται στους χώρους της αρχαίας Κορίνθου, της χώρας των Αργείων, τη Θήβα ή κάπου μεταξύ Κεραμεικού και Ακαδημίας Πλατωνος.

Το πολιτιστικό κέντρο στο Γκελεντζίκ (φωτό) στεγάζεται σε ένα τριώροφο κτήριο που φιλοξενεί εικονίσματα, προτομές προσωπικοτήτων που επηρέασαν τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά και αντικείμενα της καθημερινής ζωής.

Η πόλη απέκτησε το σημερινό της όνομα το 1778, όταν το μεγαλύτερο μέρος των ελληνόφωνων και ταταρόφωνων ορθοδόξων της Κριμαίας αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από την Κριμαία και να εγκατασταθούν στη νοτιοδυτική Ρωσία.

Μέχρι το 1859 απαγορευόταν να εγκατασταθούν στην ελληνική περιοχή της Μαριούπολης άτομα άλλης εθνικότητας. Ο πληθυσμός όμως της πόλης αυξήθηκε, ιδίως προς τα τέλη του 19ου αιώνα, μετά και την σιδηροδρομική της σύνδεση με την Γιουζόφκα. Τότε αναβαθμίστηκε το λιμάνι της και έγινε το δεύτερο μεγαλύτερο στη νότια περιοχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, μετά από αυτό της Οδησσού.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη καταλήφθηκε από τη Ναζιστική Γερμανία. Το 1948 η Μαριούπολη μετονομάστηκε σε Ζντάνοφ από τον Σοβιετικό πολιτικό Αντρέι Ζντάνοφ, που είχε γεννηθεί εκεί το 1896, αλλά με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, έγινε ξανά η μετονομασία της πόλης σε Μαριούπολη το 1989.

Η πόλη δημιουργήθηκε όταν έφτασαν εκεί οι Ελληνες που έφυγαν από την Κριμαία, ενώ από το 1824 άρχισε να λειτουργεί ελληνικό σχολείο στη Μαριούπολη. Το 1937 ο Ιωσήφ Στάλιν οργάνωσε εκκαθαρίσεις εναντίον των Ελλήνων με αποτέλεσμα 30.000 Έλληνες να μεταφερθούν σε Γκουλάγκ της Σιβηρίας.

Τον Σεπτέμβριο του 2021 οι Έλληνες της Μαριούπολης πραγματοποίησαν μια μεγάλη γιορτή με τη συμμετοχή όλων των Ελλήνων της Αζοφικής.

"Η Μαριούπολη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους Έλληνες. Αυτό το φεστιβάλ αποδεικνύει ότι ο ελληνικός πολιτισμός είναι ενεργός και εξελίσσεται. Σήμερα όμως σ’ αυτή τη γιορτή δεν συμμετέχουν μόνο οι Έλληνες, αλλά όλοι οι κάτοικοι της Αζοφικής. Είναι ένα φεστιβάλ που ενώνει, εμπνέει και συναρπάζει με τη δημιουργική του ενέργεια", είπε ο δήμαρχος Βαντίμ Μπόιτσενκο.

Κοντά στην Μαριούπολη στην Κριμαία, βρίσκεται το Κράσνονταρ, σε ρωσικά εδάφη. Για πρώτη φορά το φεστιβάλ «Φάρος Κριμαίας» πραγματοποιήθηκε το 2016 ως φεστιβάλ ελληνικού πολιτισμού. Τρία χρόνια αργότερα, έχει αποκτήσει πλέον μια πολυεθνική σύσταση και δείχνει έμπρακτα τον σεβασμό των Ρώσων, απέναντι σε όλες τις εθνότητες που κατοικούν στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Ούτε μια στιγμή δεν σταματούν τον αγώνα οι Έλληνες της περιφέρειας του Κράσνονταρ. Μετά την ενσωμάτωση της ελληνικής γλώσσας στα ρωσικά σχολεία συνεχίζουν πυρετωδώς τις εργασίες τους καθώς όπως λένε πρόκειται απλώς για την αρχή ενός δύσκολου και και μεγάλου αγώνα!

Τα ελληνικά εδώ και δυο χρόνια είναι επισήμως γλώσσα επιλογής σε όλα τα σχολεία της Ρωσίας έπειτα από απόφαση του υπουργείου Παιδείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Όμως, ήδη προκύπτουν τα πρώτα προβλήματα όπως το ανθρώπινο δυναμικό που θα υλοποιεί το πρόγραμμα και η προώθηση της ελληνικής γλώσσας.

Ο πρόεδρος των Ελλήνων του Κριμσκ Αλέξανδρος Μασιάδης πρότεινε τη διοργάνωση τουρνουά ποδοσφαίρου με βραβεία προς τιμήν της ελληνικής συνοικίας που υπήρχε την περίοδο 1930-1938 στο Κριμσκ. Επίσης, πρότεινε και την ανάρτηση αφιερωματικής πλάκας στο κτήριο του ελληνικού σχολείου που θεωρείται αντικείμενο πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής.