Λουκιανός Κηλαηδόνης: «Μικροαστός είναι πάντα ο άλλος»

Τα «Μικροαστικά» έφεραν μια νέα αντίληψη του ελληνικού κόσμου, μίλησαν για την πρωινή γυμναστική, τον συνάδελφο, τον γάμο, το ξερίζωμα, την εξοχή, τον κολίγα, για ένα πάρτι του ’50 με… σοκολατάκια και μια παλιά συμμαθήτρια, τη Μάρω

Ο Λουκιανός αναπόλησε τη συνεργασία του με το αείμνηστο Γιάννη Νεγρεπόντη στον Γιάννη Αλεξίου πριν το ανέβασμά τους στο θέατρο «Μεταξουργείο» τον Οκτώβριο του 1999. Με τα «Μικροαστικά» εξάλλου εγκαινιάστηκε η λειτουργία του νέου χώρου.

«Τα Μικροαστικά είναι μια δουλειά που αγαπώ ιδιαίτερα. Μικροαστός είναι πάντα ο άλλος, όπως έλεγε ο Γιάννης Νεγρεπόντης. Κανείς δεν παραδέχεται ότι είναι μικροαστός. Είναι σαν βρισιά. Όπως ο κουλτουριάρης λέει τον άλλο κουλτουριάρη. Ο μικροαστός αποφεύγει τα άκρα. Ούτε πολύ δεξιά ούτε πολύ αριστερά. Μακριά από την πόλη σε μια συνοικία έχω δικά μου τρία δωμάτια, χωλ και κουζίνα, καλά όλα κι άγια, ησυχία, τάξη κι ασφάλεια…Αυτό το τρίπτυχο θύμιζε χούντα, γιατί υπήρχε τότε το Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών.

Όπου ακούς περί τάξης είναι ένας υποβόσκων φασισμός. Ανήκω πάντα στο χώρο της αριστεράς, με την πλατιά έννοια του όρου. Τάξη θέλουν να βάλουν οι φασίστες και να διώξουν τους αλλοδαπούς και να είναι όλα καθαρά και τετράγωνα. Ο μικροαστός είναι ανασφαλές άτομο, κοιτά να επιβιώσει, το σπιτάκι του, την οικογένειά του. Πολύς κόσμος θέλει την ησυχία του. Ο μικροαστός δεν είναι ούτε για μεγάλους έρωτες, ούτε γίνεται αρχηγός, είναι οπαδός. Μπορεί πολιτικά να είναι του κόμματος των Φιλελευθέρων, αλλά δεν διαφέρει από τον άλλο που είναι του άλλου κόμματος.

Τα παιδιά βρίζουν μικροαστό τον πατέρα τους και πάνε στα χνάρια του, είναι ζήτημα χρόνου να γίνουν κι αυτοί μικροαστοί. Όλα αυτά κατέγραψε στα εξαιρετικά κείμενά του ο Νεγρεπόντης σε μια απολαυστική συνεργασία μας στα Μικροαστικά, μια δουλειά σημείο αναφοράς στην πορεία μου. Το ανέβασα τρεις φορές. Η πρώτη το ’75 με το Μικρό Θέατρο της Κανδρεβιώτη στην Κυψέλη, η δεύτερη το ’89 με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας, πάλι με τη Χαρά και η τρίτη δική μου άποψη για το πώς θα μπορούν να παρουσιαστούν τα Μικροαστικά το ’99 στο Μεταξουργείο.

Ανέτρεξα τότε στο αρχείο του Νεγρεπόντη που διατηρεί ο αδερφός του, βρήκα κι άλλα κείμενα και έκανα μια δική μου δομή στην όλη ιστορία, επίσης σκηνοθέτησα την παράσταση που είναι μισή πρόζα, μισή μουσική. Ο Νεγρεπόντης κατέγραψε εικόνες ζωής με γελοίες καταστάσεις που ζούσε και ο ίδιος και ήταν ένα κομμάτι, όπως όλοι, αυτού του κόσμου. Μπορούσε άνετα να το παραδέχεται ότι είναι μικροαστός και να περιγράφει το χώρο μέσα στον οποίο κινούνταν.

Ο Κώστας Καρυωτάκης όταν ήταν δημόσιος υπάλληλος που τον μετέθεσαν στην Πρέβεζα και αυτοκτόνησε, ταξικά ήταν μικροαστός, όχι όμως σαν νοοτροπία. Ο Νίκος Σκαλκώτας ήταν βιολί στην Κρατική Ορχήστρα… Πολλοί καλλιτέχνες ανήκουν σε αυτή την τάξη, όχι με την έννοια της νοοτροπίας του φοβισμένου και του θεοφοβούμενου. Εγώ πάντως μεγάλωσα σε μεσοαστικό περιβάλλον…».