Η σφαγή στην Κατράνιτσα

Οι μαζικές σφαγές των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της κατοχής από τους Γερμανούς είναι δεκάδες. Μία από αυτές ολοκληρώθηκε στις 24 Απριλίου 1944, στους Πύργους Εορδαίας, που παλαιότερα ονομάζονταν Κατράνιτσα. Και πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο ολοκαύτωμα των ναζί στην Ελλάδα μετά από εκείνο των Καλαβρύτων.

Η επιχείρηση των ναζί στη Δυτική Μακεδονία είχε ονομαστεί «Μαγιάτικη Καταιγίδα». Στην Κατράνιτσα διέμεναν συχνά λόγω της θέσης της αντάρτες του ΕΛΑΣ. Κάτι που οι Γερμανοί και οι Έλληνες συνεργάτες τους γνώριζαν. Οι δεύτεροι μάλιστα ήταν και αυτοί εχθρικά διακείμενοι στον ΕΛΑΣ, ο οποίος είχε εκτελέσει αντικομμουνιστές και στους Πύργους αλλά και στο χωριό Ερμακιά.

Το φθινόπωρο του 1943 οι αντάρτες αντιμετώπιζαν πρόβλημα έλλειψης τροφών. Οι Βρετανοί είχαν σταματήσει να τους εφοδιάζουν με τρόφιμα ή χρήματα και οι αντάρτες που βρίσκονταν στο Βέρμιο επιτίθενται σε προσφυγικούς οικισμούς των προπόδων του Βερμίου για να εφοδιαστούν με τρόφιμα. Αυτό δεν ενοχλούσε τους Γερμανούς. Εκείνο που τους ενοχλούσε ήταν ότι ο ΕΛΑΣ συγχρόνως σκότωνε στρατιώτες των SS και πλησίαζε απειλητικά σε πόλεις όπου είχαν την έδρα τους και ήταν καίριες για τη σιδηροδρομική επικοινωνία της Άνω και Κάτω Μακεδονίας.

Την άνοιξη του 1944 ο ΕΛΑΣ αποφάσισε να πλησιάσει περισσότερο στη Θεσσαλονίκη και αποφάσισε να ενισχύσει την περιοχή του Βερμίου με 500 αντάρτες. Τον Μάρτιο όμως του ίδιου χρόνου οι Γερμανοί έθεσαν σε εφαρμογή την επιχείρηση εκκαθάρισης «Μαγιάτικη Καταιγίδα». Πρώτα έγινε η επίθεση και η σφαγή στην Ερμακιά. Στις 23 Απριλίου ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε στις 24 η επίθεση στους Πύργους Κοζάνης, με τη συμμετοχή και της αεροπορίας.

Η αντίσταση των ανταρτών ερέθισε ακόμα περισσότερο τους ναζί. Μόλις μπήκαν στο χωριό, συνέλαβαν και σκότωσαν 327 άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Πολλά από τα θύματα εκτελέστηκαν μαζικά, βρέφη φονεύτηκαν με ξιφολόγχες, ενώ άλλοι έχασαν τη ζωή τους μέσα σε αχυρώνες όπου προηγουμένως οι Γερμανοί είχαν βάλει φωτιά. Ακόμα, 1.400 όμηροι από Πύργους και Μεσόβουνο οδηγήθηκαν πεζοί σε χάνι της Πτολεμαΐδας. Άφησαν πίσω τους όρθια μόλις 20 από τα 385 σπίτια του χωριού, αφού πρώτα κατάσχεσαν όλες τις περιουσίες. Στην επιχείρηση συμμετείχαν και Έλληνες συνεργάτες των κατακτητών, οι οποίοι άρπαζαν νομίσματα και κοσμήματα.

Υπεύθυνος για τα ολοκαυτώματα των Πύργων Κοζάνης, Κλεισούρας Καστοριάς και Διστόμου Βοιωτίας, όπου συνολικά έχασαν τη ζωή τους πάνω από 1.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, ήταν ο Γερμανός συνταγματάρχης Καρλ Σίμερς, ο οποίος παρασημοφορήθηκε μάλιστα από τους ναζί με τον «Σταυρό των Ιπποτών» για τις εκτελέσεις αμάχων που έκανε μαζικά κατά την περίοδο της κατοχής, τους οποίους βάφτιζε ένοπλους αντάρτες.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ...

1827: Μία μέρα μετά τον θάνατο του Γεωργίου Καραϊσκάκη στο Φάληρο ακολουθεί η καταστροφική ήττα των ελληνικών δυνάμεων από τον Κιουταχή στην περιοχή του Αναλάτου (σημερινός Νέος Κόσμος).

1915: Οι Νεότουρκοι συλλαμβάνουν 200 εξέχοντες Αρμένιους της Κωνσταντινούπολης. Αρχή της γενοκτονίας των Αρμενίων, που στοίχισε τη ζωή σε 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους ως το 1923.

1918: Λαμβάνει χώρα η πρώτη αρματομαχία στην ιστορία των πολεμικών αναμετρήσεων. Στο Βιγιέ-Μπρετονέ της Γαλλίας έρχονται αντιμέτωπα τα βρετανικά τανκς Mark IV και τα γερμανικά A7V.

1932: Στον αγώνα Άρσεναλ - Νιούκαστλ χρησιμοποιείται το κινηματογραφικό φιλμ για να αποδειχθεί ότι το γκολ του Άλεν είναι άκυρο. Το επίμαχο καρέ δημοσιεύεται πρωτοσέλιδο στην «Daily Mirror».

1941: Πεθαίνει ο δημοσιογράφος-συγγραφέας και πρώτος πρόεδρος της ΑΕΚ, Κωνσταντίνος Σπανούδης, γεννημένος το 1871 στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης.

1967: Το διαστημόπλοιο «Σογιούζ 1» συντρίβεται κατά την επιστροφή του στη Γη, με συνέπεια να σκοτωθεί ο κοσμοναύτης Βλαντιμίρ Κομαρόφ. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που χάνει τη ζωή του κατά τη διάρκεια διαστημικής αποστολής.

1981: Κυκλοφορεί ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής από την IBM.

1997: Ο Ολυμπιακός αναδεικνύεται πρωταθλητής Ευρώπης στο μπάσκετ. Στον τελικό του φάιναλ φορ, που έγινε στη Ρώμη, επικράτησε της Μπαρτσελόνα με σκορ 73-58.

1999: Ανακαλύπτεται στο κάστρο Στέρλινγκ, στα ιδιαίτερα διαμερίσματα της βασίλισσας Μαρίας της Σκωτίας, η αρχαιότερη μπάλα ποδοσφαίρου, από δέρμα γουρουνιού, που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα.