«Από πού ερχόμαστε, τι είμαστε, πού πάμε» - Τι δεν είχαμε παρατηρήσει στο αριστούργημα του Γκογκέν

Η τραγική μοίρα του Πολ Γκογκέν έγκειται στο γεγονός ότι ο Γάλλος ζωγράφος θέλησε να απαρνηθεί τον ευρωπαϊκό πολιτισμό για χάρη πρωτόγονων πολιτισμών, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν αφανιστεί και κάποιοι που διασώζονταν στην εποχή του ήταν υπό εξαφάνιση.

Ο πριμιτιβισμός υποκαθιστούσε ανέκαθεν την έννοια του χαμένου παραδείσου. Για την ανησυχαστική πραγματικότητα στις αρχές του 20ου αιώνα, ωστόσο, αποτελούσε αστείρευτη πηγή έμπνευσης.

Ο αποσυνάγωγος της μοντέρνας τέχνης Πολ Γκογκέν φιλοτέχνησε το φιλοσοφικό πανόραμα της ζωής και του ανθρώπου «Από πού ερχόμαστε, τι είμαστε, πού πάμε», χρησιμοποιώντας αναπαραστατικά στοιχεία, σώματα και τοπιογραφία του αρχέγονου κόσμου, που είχε ήδη αναπτύξει σε προηγούμενα έργα του.

Το έργο ολοκληρώνεται το 1897, έξι χρόνια πριν από τον θάνατο του ζωγράφου ως απολογιστική φιλοσοφία που ερευνά το νόημα της ζωής και το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι αναλογίες είναι μυθιστορηματικές με τη γραμμική εξέλιξη των πραγμάτων. Αυτό στο οποίο δεν δίνεται έμφαση είναι ο τρόπος ανάγνωσης του πίνακα, αφού ο Γκογκέν αποδεικνύοντας έμπρακτα τη ρήξη του με τον δυτικό πολιτισμό προτείνει την ανάγνωση από τα δεξιά προς τα αριστερά, απορρίπτοντας έτσι τον κλασικό τρόπο που όλοι στη Δύση διαβάζουμε τους πίνακες και τα κείμενα.

Οι τρεις ομάδες προσώπων πάνω στις οποίες οργανώνεται ο πίνακας του Γκογκέν, συμβολίζουν την αρχή, τη μέση και το τέλος της ζωής. Από το μικρό παιδί στη δεξιά άκρη μέχρι την ηλικιωμένη γυναίκα στην αριστερή μεσολαβεί όλο το φωτεινό διάστημα της ύπαρξης. Σε όλο το φάσμα του πίνακα κυριαρχεί η γυναίκα, σημάδι μητριαρχίας που βγαίνει από τα έγκατα του ανθρώπινου πολιτισμού.