Καραβάτζο - Ο πρώτος μοντέρνος ζωγράφος ήταν κακούργος;

Η ζωή και το έργο του Μικελάντζελο Μερίζι ντι Καραβάτζο είναι βουτηγμένη στο σκοτάδι, στο ίδιο αυτό σκοτάδι που ο ίδιος ανέδειξε με την τεχνική του κιαροσκούρο και τις δραματικές εντάσεις του τενεμπρισμού.

Σήμερα, μετά τις εναλλαγές ανάμεσα στη λάμψη και στη λήθη, το έργο και ο δημιουργός Καραβάτζο φαίνεται να αποκαταστάθηκαν πλήρως στη συλλογική συνείδηση. Για να φτάσει όμως η φήμη του πεντάρφανου αυτού παιδιού που τη ζωή του βάρυνε ένα φονικό και μια ισόβια εξορία, να κατακτήσει την αρμόζουσα δικαίωση, χρειάστηκε να περάσουν αιώνες ανυποληψίας και παρανοήσεων.

Το θύμα του Καραβάτζο το ξέρουμε: Είναι ένας νεαρός ονόματι Ρανούτσιο Τομασσόνι που ο ζωγράφος τον σκότωσε με μαχαίρι πάνω σε μια έντονη φιλονικία. Τα αίτια ενδεχομένως να ήταν οικονομικά, ερωτικά ή πολιτικά ή κάτι από όλα αυτά μαζί. Οι φήμες για την αμφισεξουαλικότητα του ζωγράφου άλλωστε δεν κόπασαν ποτέ. Ο ίδιος κατάφερε να διαφύγει τραυματίας, ενώ οι φίλοι του που ήταν παρόντες στο επεισόδιο φυλακίστηκαν.

Ο φονιάς καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο και εξορία, γεγονός που έδινε το δικαίωμα σε κάθε μέλος της αστυνομίας του Βατικανού να τον εξοντώσει επιτόπου. Για το λόγο αυτό εγκατέλειψε εσπευσμένα τη Ρώμη μεταμφιεσμένος. Από τη Νάπολη στη Μάλτα, κι από εκεί στη Σικελία και στη συνέχεια πίσω στη Νάπολη και τέλος σ' ένα λιμάνι κοντά στη Ρώμη, στο Πόρτο Έκολε, ο άνθρωπος που θεωρείται σήμερα ως ο πρώτος μοντέρνος ζωγράφος δέθηκε ανεπίλυτα στο μαγκανοπήγαδο μιας αέναης περιπλάνησης, κυνηγημένος από θεούς και ανθρώπους. Στις 28 Ιουλίου 1610 δημοσιεύτηκε η είδηση του θανάτου του. Σήμερα θεωρούμε ως επίσημη ημερομηνία θανάτου την 18η Ιουλίου, χωρίς κανείς να είναι σίγουρος για τον ακριβή χρόνο, τα αίτια και τις συνθήκες του τέλους ενός από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες όλων των εποχών.

Το μυστήριο που καλύπτει την ανορθόδοξη ζωή αυτού του ανθρώπου οδήγησε σε παρανοήσεις και σενάρια συνωμοσίας. Ο Καραβάτζο θεωρείται σήμερα ο πρόδρομος για ζωγράφους όπως ο Ρούμπενς, ο Ντελακρουά ή ο Μανέ και πιθανότατα ο πιο επιδραστικός Ιταλός ζωγράφος μετά τον Μιχαήλ Άγγελο. Για πολλούς μάλιστα είναι ο πρώτος μοντέρνος ζωγράφος στην Ιστορία της Τέχνης.