O αναρχικός σεΐχης Μπεντρεντίν και ο τάφος του στις Σέρρες, που έγινε...φαρμακείο

Η ιστορία του σεΐχη Μπεντρεντίν τοποθετείται στην περίοδο (1402 – 1413), που χαρακτηρίζεται και ως δεκαετής κρίση λόγω εμφύλιων προστριβών που προκαλούσαν οι ενδοδυναστικές συγκρούσεις των Οθωμανών. Ο Μπεντρεντίν γεννήθηκε το 1358 στη Σιμάβνα (Αμμόβουνο στα ελληνικά), μία μικρή πόλη, κοντά στην Αδριανούπολη. Ήταν γόνος πλούσιας και αριστοκρατικής οικογένειας. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ισραήλ και η μητέρα του ήταν Ρωμιά, κόρη του φρούραρχου των Δημοτικών. Η ίδια εξισλαμίστηκε, έλαβε το όνομα Μελέκ (Αγγελική) και παντρεύτηκε τον γαζή Ισραήλ.

Ο Μπεντρεντίν σπούδασε στο ιεροδιδασκαλείο της Αδριανούπολης έχοντας συμμαθητή τον Πλήθωνα Γεμιστό και τον Εβραίο οπαδό του Αβερρόη, Ελισσαίο. Στην Προύσα παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας από τον ελληνικής καταγωγής Μαχμούτ Εφέντη και στο Ικόνιο σπούδασε Λογική και Αστρονομία έχοντας για δάσκαλο τον σοφό Φεϊζουλλάχ. Ταξίδεψε στο Κάιρο και στα Ιεροσόλυμα και στην επιστροφή του από το προσκύνημα στη Μέκκα μυήθηκε στο σουφισμό από το διδάσκαλο και σεΐχη Χασάν Αχλατί τον οποίον γνώρισε στο παλάτι των Μαμελούκων. Φόρεσε τον μανδύα των δερβίσηδων μοιράζοντας τα υπάρχοντα του στους απόρους και συμβολικά πέταξε τα βιβλία του στο Νείλο.

Galata Mevlevihanesi: Ο τεκές των Σούφι στην Πόλη, με αναφορές στην Ελλάδα!

Οραματίσθηκε μία αταξική κοινωνία όπου θα επικρατούσε κοινοκτημοσύνη χωρίς φυλετικές, θρησκευτικές διακρίσεις, μία κοινωνία ανεκτικότητας, αδελφοσύνης, ευδαιμονίας και ισότητας.

Δεν αποδεχόταν την ανάσταση των νεκρών, πίστευε ότι ο Παράδεισος και η Κόλαση αποτελούσαν επίγειες καταστάσεις και άλλαξε την καθιερωμένη προσευχή του Ισλάμ, διατηρώντας μόνο τον ψαλμό «Ένας είναι ο Θεός» αφαιρώντας το «και προφήτης Αυτού ο Μωάμεθ».

Ο Μπεντρεντίν δίδαξε ότι για την ενοποίηση του κόσμου, απαιτείται η ενοποίηση των θρησκειών. Σύμφωνα με τον Βυζαντινό ιστοριογράφο Δούκα, ο Μουσταφά Μπορκλουτζέ, ο μαθητής του Μπεντρεντίν είχε δηλώσει: «Όποιος από τους Τούρκους πει ότι οι Χριστιανοί δεν είναι θεοσεβούμενοι, διαπράττει ασέβεια. Κάθε Τούρκος όταν συναντάει έναν Χριστιανό, οφείλει να τον φιλοξενεί και να τον τιμά ως άγγελον του Διός».

Η διδασκαλία του Μπεντρεντίν ήταν αντίθετη σε πολλές θεμελιώδεις αρχές της ισλαμικής τάξης και οργάνωσης. Επέτρεπε την κατανάλωση οίνου, τη μουσική και δίδασκε την μονογαμία και την σημασία της κοινοκτημοσύνης, από την οποία εξαιρούσε τη γυναίκα. Οι θρησκευτικές τελετές που τελούσε ο Μπεντρεντίν γίνονταν στα πρότυπα των Αγιορειτών ησυχαστών και συμμετείχε σε αυτές και ο χριστιανικός κλήρος.

Όταν το 1413 ο Μεχμέτ Τσελεμπή κατέλαβε την εξουσία, εξόρισε τον Μπεντρεντίν στη Νίκαια της Βιθυνίας, παραχωρώντας του τιμητικό μισθό. Στη συνέχεια η οθωμανική κεντρική εξουσία, διέκοψε τα οικονομικά προνόμια προς τους ετερόδοξους δερβίσηδες και επανέκτησε τις εκτάσεις που τους είχε παραχωρήσει.

Τότε ακριβώς, ο Μπεντρεντίν ηγήθηκε του κινήματος που αντιτάχθηκε στην οθωμανική εξουσία και το σουνιτικό κατεστημένο. Υπερασπίστηκε τα κεκτημένα και τη δεινή θέση στην οποία είχαν περιέλθει τα φτωχά, λαϊκά στρώματα των αγροτών, μουσουλμάνων, χριστιανών και εβραίων.

Το 1416 οργανώνονται δύο κινήματα. Το κίνημα του Μπεντρεντίν στην βορειοανατολική Βουλγαρία και το κίνημα του Μουσταφά Μπορκλουτζέ στην Ερυθραία της Σμύρνης. Τα δύο κινήματα αποτελούνταν από χριστιανούς, μουσουλμάνους και εβραίους αντάρτες, εξαθλιωμένους αγρότες που κοινό αίτημα τους ήταν η διεκδίκηση για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Όλοι οι αντάρτες φορούσαν την ίδια στολή, έτρωγαν από κοινά συσσίτια και μοιράζονταν τα πάντα εκτός από τις γυναίκες τους. Μεταξύ τους δεν επικρατούσε διαχωρισμός φυλής και θρησκείας.

Στο κίνημα του Μπεντρεντίν συντάχθηκαν πάνω από δέκα χιλιάδες ένοπλοι άντρες. Ο σουλτάνος Μεχμέτ Α΄ προσπάθησε να καταστείλει την ανταρσία με την αποστολή έξι χιλιάδων γενιτσάρων υπό την αρχηγία του εξισλαμισμένου Σέρβου Σισμάν. Στα στενά του Στυλάριου Όρους της οροσειράς Ροδόπης, ο Σισμάν υφίσταται πανωλεθρία και οι γενίτσαροι κατακρεουργούνται από τους αντάρτες του Μπεντρεντίν.

Οι συγκρούσεις συνεχίζονται με τον σουλτανικό στρατό υπό την ηγεσία του Μπεγιαζίτ Πασά να προελαύνει προς την Βιθυνία, σκοτώνοντας και καταστρέφοντας τα πάντα. Η τελική μάχη δόθηκε στην Έφεσο όπου ο Μουσταφά συνελήφθη και σφαγιάσθηκε μαζί με χιλιάδες κινηματίες. Παρόμοιο τέλος θα βρει και ο Κεμάλ Τορλάκ με τους δερβίσηδές του, οι οποίοι θα απαγχονιστούν ομαδικώς στον κάμπο της Μαγνησίας. Ο Μπεντρεντίν συνελήφθη στις Σέρρες και κατόπιν δίκης απαγχονίσθηκε στην αγορά της πόλης, τον Δεκέμβρη του 1416.

Ο Heath Lori, στο Β΄ Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για τις Σέρρες, ανέφερε: ''Μία από τις σημαντικότερες πλευρές του υλικού που διασώζεται στους καταλόγους των Σερρών είναι ότι ρίχνουν φως στο ρόλο του σεΐχη Μπεντρεντίν Σιμαβνάογλου, ο οποίος εκτελέστηκε ως πολιτικός επαναστάτης στην αγορά της πόλης. Το γεγονός ότι το κίνημα του Μπεντρεντίν συνέχιζε να επιζεί σε όλη την Οθωμανοκρατία συνάγεται από το ότι το 1923, οι τουρκόφωνοι μουσουλμάνοι των Σερρών (που θα εγκατέλειπαν τις Σέρρες στα πλαίσια της ανταλλαγής πληθυσμών σύμφωνα με την συνθήκη της Λωζάννης) ξέθαψαν το λείψανο του σεΐχη Μπεντρεντίν και το μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη. Από όλους τους Οθωμανούς που πέθαναν στα Βαλκάνια την ιστορική περίοδο 1354 – 1923, μόνο το λείψανο του σεΐχη Μπεντρεντίν συνόδεψε την αποχώρηση των τουρκόφωνων μουσουλμάνων με την ανταλλαγή πληθυσμών της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923. Ο Μπεντρεντίν ενταφιάστηκε για δεύτερη φορά στο νεκροταφείο που βρίσκεται το μνήμα του σουλτάνου Μαχμούτ Β΄ και του Ζιγιά Γκιοκάλπ, στο Τσεμπερλίτας της Κωνσταντινούπολης''.

Το 1999 γράφτηκε στην τουρκική εφημερίδα Hürriyet” Μία ομάδα Μπεκτασήδων μουσουλμάνων είχαν επισκεφτεί πρόσφατα τις Σέρρες για να προσκυνήσουν στον τάφο ενός από τους ιδρυτές της αίρεσης των Μπεκτασήδων, του σεΐχη Μπεντρεντίν, παρ’ ότι τα οστά του έχουν μεταφερθεί στην Κωνσταντινούπολη από το 1924 και παρ’ ότι στην θέση του μαυσωλείου του, στην οδό Βενιζέλου 63, υπάρχει σήμερα το φαρμακείο του Αχιλλέα Λιθάρη!», συνέχεια ενός εστιατορίου που χτίστηκε πάνω στον τάφο του.

Ο Υπεύθυνος Πολιτισμού της Νομαρχίας Σερρών Βασίλης Βαφειάδης μαζί με τοπικούς συλλόγους έκαναν ενέργειες να υπάρξει ένα μνημείο στην πλατεία όπου κρεμάστηκε ο Μπεντρεντίν, αλλά ο Μητροπολίτης Θεολόγος με παρασκηνιακές ενέργειες ακύρωσε την προσπάθεια και η πόλη έχασε την ευκαιρία να προσελκύσει χιλιάδες προσκυνητές.

Ο σεΐχης Μπεντρεντίν, λόγω του λαϊκού χαρακτήρα του κινήματος του, έχει υμνηθεί σε βαθμό «Αγίου» από τη σύγχρονη τουρκική αριστερά και το κίνημα των Τούρκων αναρχικών. Το 2016 ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μιλώντας στους μουσουλμάνους κατοίκους της Φιλλύρας στο Νομό Ροδόπης αναφέρθηκε και στον Σεϊχη Μπεντρεντίν. Στον πρώτο «μουσουλμάνο σοσιαλιστή».

ΟΙ ΦΩΤΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Β. ΚΑΦΤΑΝΤΖΗ "Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΣΕΡΡΩΝ

Ο μεγάλος μαρξιστής ποιητής Ναζίμ Χικμέτ έχει γράψει το περίφημο «Έπος του Μπεντρεντίν» που δημοσιεύθηκε το 1936. Οι παρακάτω στίχοι του Χικμέτ από το «Έπος του Μπεντρεντίν» μελοποιήθηκαν από τον Θάνο Μικρούτσικο και σε πρώτη εκτέλεση ερμήνευσε η Μαρία Δημητριάδη:

Έκανε ζέστη

Αυτός ασάλευτος πάνου στα βράχια κοίταζε

Τα μάτια του σάμπως δυο αετοί

Χιμούσανε κατά τον κάμπο

Αυτός απάνω από τα όρη του Καράμπουρουν

Κοίταζε τον ορίζοντα

Εκεί που τούτη η γης ετέλειωνε

Και σούφρωσε τα φρύδια του

Έκανε ζέστη

Ο Μουσταφά ο Λοχαγός του Μπεντρεντίν κοίταζε

Κοίταζε δίχως φόβο

Ο χωρικός ο Μουσταφά

Δίχως οργή

Κοίταζε ολόισια μπροστά του

Κι από ψηλά από τα βράχια

Κοίταζαν του Μπεντρεντίν τα παλικάρια

Του Μπεντρεντίν τα παλικάρια

Πέρα απ’ τον ορίζοντα κοιτάζανε

Μ’ άσπρα πουκάμισα δίχως ραφές

Με ξέσκεπα κεφάλια

Μ΄ όλόγυμνα σπαθιά και πόδια

Του Μπεντρεντίν τα παλικάρια

Στον εχθρό ριχτήκανε

Τούρκοι χωριάτες του Αϊδινιού

Ρωμιοί ψαράδες απ’ τη Σάμο

Να οι δέκα χιλιάδες σύντροφοι του Μουσταφά

Ο Βασίλης Βαφειάδης μάλιστα δημοσίευσε στις 18-12-2014 το παρακάτω άρθρο

Σαν σήμερα πριν 507 χρόνια, στην παλιά αγορά των Σερρών, δίπλα σένα μαγαζί, ίσως σιδεράδικο, κρεμάσαν οι Οθωμανικές αρχές τον Σεΐχη Μπεντρεντίν.
Τις μέρες αυτές στην πόλη μας προκλήθηκε ένας ιδιότυπος διάλογος-αντιπαράθεση, με αφορμή την πρόθεση του Δήμου να τοποθετήσει σε μια γωνιά της πλατείας Ελευθερίας, στήλη με επιγραφή που θα έγραφε φαντάζομαι περίπου τα εξής:
'' Στη Σέρρες στις 18 Δεκεμβρίου του 1416 μετά από διαταγή του Σουλτάνου Μεχμέτ Τσελεμπί απαγχονίστηκε για τις ιδέες του ο κοινωνικός επαναστάτης Μπεντρεντίν''.
Επειδή είμαι από αυτούς που δεν πιστεύουν ότι η ιστορία πρέπει να χρησιμοποιείται για να διαιωνίζονται οι πληγές των λαών.
Επειδή επανειλημμένα δημοσιοποίησα τις απόψεις μου, τόσο για τα Οθωμανικά Μνημεία, όσο και για το θέμα του Μπεντρεντίν, θα ήθελα να τονίσω τα εξής:
-Οι προσφυγικοί σύλλογοι που έχουν πολύ μεγάλη προσφορά στον τοπικό μας πολιτισμό, εμπλουτίζοντας τον με την πλούσια παράδοση των πράγματι αλησμόνητων πατρίδων, βιάστηκαν πολύ να βγάλουν συμπεράσματα και φοβάμαι ότι εκτίθενται.
-Ορισμένοι εκπρόσωποι της αγοράς επίσης εκτίθενται, όταν από τη μια μεριά διαβεβαιώνουν για τη συμπαράστασή τους στις ενέργειες αξιοποίησης των ιστορικών τεκμηρίων της Οθωμανικής περιόδου και από την άλλη ''αδειάζουν'' τον Δήμαρχο.
-Ο Δήμαρχος και το Δημοτικό συμβούλιο είναι τα μόνα θεσμικά όργανα που εκφράζουν το σύνολο των Δημοτών και κανένας δεν δικαιούται να τα υποκαθιστά, να τα απειλεί ή να τα εκβιάζει.
-Ο διάλογος για να είναι πραγματικός πρέπει να γίνεται με ψυχραιμία, χωρίς ταμπού, προκαταλήψεις και προσβλητικές εκφράσεις σε σχέση με τον πατριωτισμό του ενός ή του άλλου.
Ακόμη πιστεύω ότι, το συγκεκριμένο θέμα δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί από κανέναν με τρόπο που να εμπλέκει θέματα εξωτερικής πολιτικής ή αμοιβαιοτήτων, αλλά να μείνει στο επίπεδο εκείνων των ενεργειών της Αυτοδιοίκησης, που συμβάλουν στην οικοδόμηση σχέσεων φιλίας με τους γειτονικούς λαούς.
Για μένα η τοποθέτηση της επιγραφής αποτελεί μονομερή υποχρέωσή μας απέναντι στην ιστορία, ανεξάρτητα από τα πιθανά οφέλη που θα προκύψουν για την τοπική αγορά.
Δεν θα ήθελα αυτή τη στιγμή να τοποθετηθώ αναλυτικότερα στο θέμα.
Εκμεταλλευόμενος την επέτειο της σημερινής ημέρας και έχοντας μελετήσει αρκετά την ιστορία του σεΐχη Μπεντρεντίν, προτιμώ να γράψω για το πως φαντάζομαι ότι θα ήταν μια επιστολή του προς τους Σερραίους ,αν αυτό θα μπορούσε να συμβεί!
Έτσι, έστω κατά φαντασία, τον ανακαλούμε στη μνήμη μας και τον δεχόμαστε στο δημοκρατικό ελπίζω διάλογό μας!

Θα μας έγραφε λοιπόν ο Μπεντρεντίν:

Αγαπητοί συνάνθρωποι,
Συμπολίτισσες ,συμπολίτες,

Σας χαιρετώ από καρδιάς.
Γνωρίζω ότι ίσως υπερβάλω με κάποιο τρόπο όταν σας προσφωνώ συμπολίτες,.. ακούγεται πράγματι υπερβολικό, αφού στην πόλη σας δεν έζησα ποτέ...ή μάλλον έζησα ελάχιστες μέρες πριν πεθάνω.
Είναι αλήθεια ότι δεν πρόλαβα να χαρώ έστω και στο ελάχιστο τις ομορφιές της, τα βυζαντινά της τείχη, τους κήπους ,τα νερά, τους ωραίους ανθρώπους της.
Παίρνω το θάρρος όμως, γιατί έμεινα εδώ μετά την 18η Δεκεμβρίου του 1416, ημέρα εκτέλεσής μου, για 507 περίπου χρόνια.
Εδώ στην καρδιά της αγοράς των Σερρών αναπαύθηκε η ταραγμένη από τους άγριους καιρούς ψυχή μου, κοντά στ' αδέλφια μου τους Χριστιανούς, τους Εβραίους, τους Μουσουλμάνους.
Ότι απέμεινε από το σώμα μου το 1923 μεταφέρθηκε από φίλους μου στα χώματα της Πόλης.
Υπήρξα επομένως με τον τρόπο μου συμπολίτης σας, σιωπηλός μάρτυρας των ένδοξων μα και των τραγικών στιγμών της πόλης.
Σιωπηλός μάρτυρας της ειρηνικής συμβίωσης των απλών ανθρώπων της, αλλά και του κατατρεγμού τους από την κάθε μορφής εξουσία.
Δεν είχα σκοπό να σας απευθύνω επιστολή.
Ζείτε τους δικούς σας καιρούς, τα δικά σας βάσανα.
Ματώνω όμως στη σκέψη ότι, έστω και άθελά μου, μπορεί να σας προκαλώ πρόσθετα προβλήματα.
Έφτασαν και σε μένα τα νέα για τις διαστάσεις που πήρε το θέμα της τοποθέτησης επιγραφής ή τιμητικής στήλης στο χώρο που μαρτύρησα.
Αλίμονο αδέλφια, ποτέ δεν επιζήτησα τιμές και δόξα, ποτέ δε διεκδίκησα σπιθαμή γης, ούτε μνημεία, ούτε πλούτη, ούτε καν τη μοναδικότητα στην αλήθεια και την πίστη.
Αν ο τόπος που γεννιόμαστε είναι τόσο σημαντικός για όλους μας, ώστε να τον μνημονεύουμε πάντα,το ίδιο είναι και ο τόπος που ζούμε τη ζωή μας, αλλά και αυτός που μας δέχεται μετά το θάνατό μας.
Αυτούς που είχαν την πρωτοβουλία να με τιμήσουν με μια απλή υπόμνηση ότι υπήρξα, έζησα, έδρασα και πέθανα για ιδέες διαχρονικές και πανανθρώπινες θέλω να τους ευχαριστήσω ταπεινά.
Για όσους διαφωνούν και διαμαρτύρονται επιθυμώ να εκφράσω την κατανόησή μου και το σεβασμό στη διαφορετική τους στάση.
Αν μου επιτρέπουν βέβαια, θα τους παρακαλούσα, στην προσπάθειά τους για επικράτηση της άρνησής τους να μη χρησιμοποιούν περιγραφές,χαρακτηρισμούς και επιχειρήματα που προσβάλουν τις ιδέες και την προσωπικότητά μου.
Κυρίως όμως δεν θα ήθελα με τον τρόπο αυτό να προσβάλουν όλους αυτούς που αγωνίσθηκαν και έχασαν τη ζωή τους για τις ίδιες ιδέες.
Δίδαξα την ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων και των θρησκειών,τον αλληλοσεβασμό και την ανοχή στη διαφορετικότητα.
Τη μνήμη μου επιθυμώ να τη διαχειρίζονται οι ελεύθεροι πολίτες ,στη ζυγαριά να μη μπαίνει και στο παζάρι των κρατών και των λογής - λογής εξουσιών............................
Δεν θέλω να σας κουράσω με θεολογικές, φιλοσοφικές ή άλλες αναλύσεις.
Συνήθως οι μεγάλες αλήθειες περικλείονται σε λίγες μόνο φράσεις.
''Αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν'',''εν οίδα ότι ουδέν οίδα''...................................
Θυμίζω ότι, μεταφέροντας το δικό μου λόγο, ο άξιος μαθητής και συναγωνιστής μου Μουσταφά, δίδασκε ότι, ''Εγώ τον σον οίκον ως εμόν, συ δε τον εμόν ως σον, πλην του θηλέους μέρους'' .......''ουκ έστι άλλως σωθήναι των απάντων ειμή εν τη ομονοία της πίστεως των Χριστιανών'' καθώς και σε σημερινά απλά Ελληνικά, «όποιος από τους Τούρκους πει ότι οι Χριστιανοί δεν είναι θεοσεβούμενοι , διαπράττει ασέβεια . Κάθε Τούρκος όταν συναντάει έναν χριστιανό , οφείλει να τον φιλοξενεί και να τον τιμά σαν άγγελο του Αλλάχ».
Σε αυτές τις απλές διαχρονικές και οικουμενικές αλήθειες στήριξα την πίστη και τον αγώνα μου.
Δυστυχώς στις σκληρές εκείνες συνθήκες η αντίσταση των καταπιεσμένων υπήρξε αναγκαστικά ένοπλη και η καταστολή της πολύ αιματηρή.
Αυτό τον αγώνα συνέχισαν πολλοί ,όπως αργότερα ο Ρήγας Φεραίος που είχε την ίδια τύχη με μένα. Μη ξεχνάτε τα λόγια του μεγάλου αυτού αγωνιστή.
«Στην πίστη του ο καθένας, ελεύθερος να ζη, στην δόξαν του πολέμου, να τρέξουμε μαζύ, Βούλγαροι κι Αρβανίτες, Αρμένοι και Ρωμιοί, Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινή ορμή. Για την ελευθερίαν, να ζώσουμε σπαθί. Να σφάξωμεν τους λύκους, που στον ζυγόν βαστούν, και Χριστιανούς, και Τούρκους, σκληρά τους τυραννούν».
Αδέλφια,
Γνώρισα τους διαφορετικούς λαούς της εποχής μου, τους ξεχωριστούς πολιτισμούς, τις θρησκείες, μελέτησα τις γραφές, είδα τη δυστυχία, την τυραννία, τη φτώχεια και τον πλούτο.
Αφιέρωσα τη ζωή μου σε αξίες παντοτινές, πανανθρώπινες, παγκόσμιες.
Δεν διεκδίκησα εξουσία, δεν ταυτίστηκα με εξουσία, δεν φοβήθηκα εξουσία.
Ορκίστηκα στο όνομα της αδελφοσύνης, της δικαιοσύνης, της ισότητας.
Πίστεψα στη δυνατότητα των ανθρώπων να συνυπάρχουν ειρηνικά, ανεξαρτήτως καταγωγής, φυλής και θρησκείας.
Ελπίζω ότι υπήρξα εκφραστής των καταπιεσμένων,των διωκόμενων, των πόθων όλων όσων ζητούσαν στοιχειώδη αξιοπρέπεια και σεβασμό.
Το κίνημά μας ένωσε χιλιάδες Ρωμιούς,Εβραίους,Αρμένιους,Σλάβους και Τούρκους.
Δεν στραφήκαμε ενάντια σε κανένα λαό,σε καμιά από το λαό ορισμένη εξουσία.
Κυνηγημένος μετά τη σφαγή των συναγωνιστών μου βρέθηκα στα Σέρρας.
Εδώ φυλακίστηκα, δικάστηκα, απαγχονίστηκα, τάφηκα.
Εδώ εκφώνησα τον τελευταίο υπερασπιστικό των ιδεών μου λόγο.
Εδώ επιστρέφω συχνά με ευλάβεια και ευγνωμοσύνη για τα 507 χρόνια φιλοξενίας.
Αυτά τα λίγα θέλω να θυμάστε για τον Σείχη Μπεντρεντίν, που γεννήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 1358 στο Αμμόβουνο, κοντά στην Αδριανούπολη.
Τον Σείχη Μπεντρεντίν, γιό του Καδή, με τη μάνα τη Ρωμιά και τη Χριστιανή γυναίκα.
Αυτά τα λίγα ήθελα να σας πω.
Αυτά τα λίγα είναι αρκετά.
Ποτέ δε ζήτησα περισσότερα.

Δια χειρός

Βασίλη Βαφειάδη, εικαστικού, πολίτη των Σερρών