100 χρόνια εσπρέσο στην Αθήνα

Στην μονολιθική Αθήνα της δεκαετίας του ’30 ο κόσμος δεν ήταν ακόμα έτοιμος για την επανάσταση του εσπρέσο. Το Μπραζίλιαν στη Βουκουρεστίου παράβγαινε με το κατάστημα δίσκων 78 στροφών του Λαμπρόπουλου, το φαρμακείο του Γερολυμάτου, το Αριστοκρατικόν του Καρρά και άλλες αρχέγονες μικρές επιχειρήσεις. Το τελετουργικό του καφέ ανατίθεται σε μια εικοσάχρονη κοπέλα, την Καίτη, που σύντομα την φώναζαν κυρία Καίτη, και υπήρξε κολόνα του μαγαζιού για σαράντα πέντε χρόνια.

Η ίδια αργότερα θυμόταν τη δυσπιστία του κοινού για το θέαμα των ορθίων στο πρωτοποριακό αυτό καφενείο.

Η χαρακτηριστική πικράδα του εσπρέσο ξένιζε πολλούς αλλά επειδή η ξενομανία είναι το εθνικό μας ελάττωμα, κι επειδή οι αλλοδαποί πελάτες από το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία συνέρρεαν εδώ για ένα καφέ στα όρθια, θέλοντας και μη ένα καφεδάκι από το Μπραζίλιαν έγινε καθημερινή συνήθεια. Πόσω μάλλον όταν αυτό συνοδευόταν από κρουασάν ντόνατς και ιδιαίτερα γλυκά. Για το υπέροχο χαρμάνι συνδυάζονταν ποικιλίες Santos, Rio και Harrar, σε μείγμα μυστικό και απαραβίαστο του Σαραβάνου.

Ο Ευάγγελος Σαραβάνος με καταγωγή από την Κάρυστο, έζησε για χρόνια στην Βραζιλία και αναδείχθηκε σε διεθνή αυθεντία του καφέ. Απόδειξη ότι οι αρχές της Βραζιλίας του ανέθεσαν το δύσκολο έργο της διάδοσης του καφέ στη Μέση Ανατολή. Ο Σαραβάνος τα κατάφερε και με το παραπάνω. Πρώτος σταθμός του η Αίγυπτος με την σφύζουσα ελληνική κοινότητα σε Κάιρο και Αλεξάνδρεια. Τα δύο καφέ που ίδρυσε στις πόλεις αυτές έφεραν το χαρακτηριστικό τίτλο Brazilian. Τα χρόνια περνούσαν οι δουλειές πήγαιναν περίφημα αλλά ο δαιμόνιος Έλληνας οσμιζόταν το ωστικό κύμα της Ιστορίας που θα ερχόταν να σαρώσει τα όνειρα των Αιγυπτιωτών. Όταν αποφάσισε πως ήταν ώρα να γυρίσει στην Ιθάκη του, πούλησε τα πάντα και επέστρεψε σε μια Ελλάδα που βρισκόταν ανάμεσα στις συμπληγάδες δύο παγκοσμίων πολέμων.

Πρώτο μέλημα του Σαραβάνου ήταν να συνεχίσει την εξαιρετική δουλειά και να μυήσει το Αθηναϊκό κοινό στην υψηλή τέχνη. Για το σκοπό αυτό συνεταιρίστηκε με ένα συμπατριώτη του από την Κάρυστο ονόματι Λουμίδη. Μαζί άνοιξαν δύο καφέ, το «Πατάρι» και το καφέ Brazil στη στοά Καλλιγά. Το 1934 επήλθε η λύση της συνεργασίας τους κι ο Σαραβάνος ίδρυσε αμέσως την «Ε. Σαραβάνος, ΕΠΕ», ανοίγοντας το πρώτο δικό του καφέ το Μπραζίλιαν, στην οδό Βουκουρεστίου, στο νεόκτιστο Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Μια εποποιία εγκαινιάζεται κι ένας μικρός ναός του καφέ όπου στο εξής θα συναντώνται τα μεγάλα πνεύματα του τόπου.

Στις δεκαετίες του '50 και του '60 τα ονόματα της πελατείας προκαλούν πραγματικό ίλιγγο: Ο Χατζιδάκις ήταν καθημερινός πελάτης το ίδιο και ο Ελύτης πολύ πριν από το Νόμπελ, αλλά και ο Τσαρούχης, η Βακαλό, ο Ταχτσής, ο Φασιανός, ο Εγγονόπουλος και ο Γκάτσος, ο Κατράκης, ο Μόραλης, ο Εμπειρίκος, ο Σαχτούρης και τόσοι άλλοι. Αργότερα κατέφθαναν από το «Πατάρι του Λουμίδη» και ο Κατσαρός με τον Καρούζο και τον Σαλαπασίδη. Ο τελευταίος κάποτε έλουσε με ένα φλιτζάνι διπλό καπουτσίνο τον Κατσίμπαλη «για το κακό που έκανε στην ελληνική λογοτεχνία». Και η ζωή κυλούσε όμορφα στην οδό Βουκουρεστίου… Χωρίς τραπέζια με μαρμάρινους πάγκους μπροστά από τις τζαμαρίες για να ακουμπά κανείς τον καφέ του...