Καύσωνας: Τι ακριβώς σημαίνει – Το πανευρωπαϊκό ρεκόρ της Ελλάδας και ο καύσωνας «φονιάς»

Καύσωνας μπορεί να σημαίνει απλά πολύ ζεστός καιρός. Ο όρος μπορεί φυσικά να χρησιμοποιείται από τους δημοσιογράφους, απλά για να εντυπωσιάσουν και να προσελκύσουν… αναγνώστες. Τι σημαίνει όμως στην πραγματικότητα καύσωνας;

Σίγουρα μιλάμε για παρατεταμένη περίοδο ζέστης με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες για μια ορισμένη περιοχή. Μπορεί να συνοδεύεται από υψηλή υγρασία, ιδιαίτερα στις περιοχές με ωκεάνιο κλίμα.

Ο καύσωνας έχει ποικίλους ορισμούς ανάλογα με την περιοχή και το κλίμα της. Σε κάθε περίπτωση έχει να κάνει με τις φυσιολογικές για την εποχή θερμοκρασίες. Κάποιες τιμές που σε θερμά κλίματα θεωρούνται φυσιολογικές, μπορεί να θεωρηθούν καύσωνας σε ψυχρότερες περιοχές αν δεν είναι συμβατές με τα κλιματικά μοτίβα της περιοχής.

Ο πλέον φονικός καύσωνας

Το χειρότερο κύμα καύσωνα στην πρόσφατη ιστορία ήταν το Ευρωπαϊκό Κύμα Καύσωνα του 2003, με περισσότερα από 70.000 θύματα. Ήταν τον Αύγουστο του 2003 όταν για πολλές ημέρες η θερμοκρασίας έφτασε τους 40 βαθμούς Κελσίου κυρίως σε Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία. Ο φονικότερος καύσωνας παγκοσμίως από το 1540.

Καύσωνας στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, καύσωνας υπάρχει όταν η μέγιστη θερμοκρασία αγγίζει ή ξεπερνάει τους 39°C και η ελάχιστη είναι πάνω από 26°C. Το θερμοκρασιακό εύρος είναι μικρό, οι άνεμοι ασθενείς και οι υψηλές θερμοκρασίες επικρατούν για τουλάχιστον 3 μέρες σε ευρεία γεωγραφική έκταση.

Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ο καύσωνας στην Ελλάδα συνδέεται με τη μεγάλης κλίμακας μεταφορά θερμών αερίων μαζών από τη βόρεια Αφρική. Σπανιότερα, από τις περιοχές του τριγώνου ανατολικής Τουρκίας-Ιράκ-Συρίας προς τη χώρα. Συνήθως παρατηρείται σε περιόδους διακοπής των μελτεμιών. Επεισόδια καύσωνα παρατηρούνται ουσιαστικά από το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου έως το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου.

Οι 1.300 νεκροί στην Ελλάδα και το ρεκόρ

Το 1987 έλαβε χώρα παρατεταμένο κύμα καύσωνα από τις 20 έως 31 Ιουλίου στην Ελλάδα, με τουλάχιστον 1.300 θανάτους στην περιοχή της Αθήνας, γεγονός που το κατατάσσει ως το φονικότερο που έχει πλήξει τη χώρα. Η μέγιστη θερμοκρασία που μετρήθηκε στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στο κέντρο της Αθήνας, ήταν 41,9°C στις 23 Ιουλίου και στο προάστιο της Νέας Φιλαδέλφειας ήταν 43,6°C στις 27 Ιουλίου, η οποία ήταν και η υψηλότερη που καταγράφηκε στην περιοχή της Αθήνας.

Αυτές οι θερμοκρασίες συνδυάστηκαν με υψηλά ελάχιστα, με το υψηλότερο να είναι 30,2°C στο κέντρο της Αθήνας στις 27 Ιουλίου και 29,9°C στις 24 Ιουλίου στη Νέα Φιλαδέλφεια. Το χαμηλότερο ελάχιστο ήταν 25,6°C στο κέντρο της Αθήνας. Επιπλέον, η υγρασία ήταν υψηλή και οι ταχύτητες του ανέμου χαμηλές, συμβάλλοντας στην δυσφορία, ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αν και ο καύσωνας έπληξε και άλλες πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη και η Λάρισα, θεωρείται ότι η δυσφορία ήταν εντονότερη στην Αθήνα λόγω και της παρουσίας νέφους, το οποίο είχε επιδεινωθεί από θερμοκρασιακές αναστροφές που προκάλεσε ένα βαρομετρικό υψηλό από τη Σαχάρα.

Μέχρι στιγμής το πανευρωπαϊκό ρεκόρ το κατέχει η Ελλάδα από το 1977. Τότε στην Ελευσίνα και στο Τατόι είχαμε 48 βαθμούς Κελσίου.