Οι Γερμανοί ξανάρχονται: Η διαγραφή Φωτόπουλου από το ΚΚΕ, ο μονόλογος Τσαγανέα
Γιατί το ΚΚΕ διέγραψε τον Μίμη Φωτόπουλο μετά την ταινία «Οι Γερμανοί ξανάρχονται». «Προς τι το μίσος κι ο αλληλοσπαραγμός;», αναρωτιέται ο τρόφιμος του τρελοκομείου Χρήστος Τσαγανέας, στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του Αλέκου Σακελλάριου.
Ήταν η πρώτη κινηματογραφική ταινία που σκηνοθέτησε ο Σακελλάριος ο οποίος μάλιστα υποδύεται και τον θεατή ενός καβγά. Αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία της Φίνος Φιλμ και θεωρείται προπομπός των μεγάλων επιτυχιών του Φίνου και του ελληνικού κινηματογράφου. Ο λόγος για την ελληνική κωμική-δραματική και σατιρική ταινία του 1948, σε σκηνοθεσία Αλέκου Σακελλάριου με τίτλο «Οι Γερμανοί ξανάρχονται». Στους εισαγωγικούς τίτλους αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για «σατυρικό εφιάλτη». Το σενάριο γράφτηκε από τον σκηνοθέτη σε συνεργασία με τον Χρήστο Γιαννακόπουλο και βασίστηκε σε θεατρικό του τελευταίου. Η παραγωγή έγινε από τη Φίνος Φιλμ και την Ένωση Συνεργαζόμενων Καλλιτεχνών.
Πρωταγωνιστούν οι Βασίλης Λογοθετίδης, Μίμης Φωτόπουλος, Βαγγέλης Πρωτοπαππάς, Λαυρέντης Διανέλλος, Ντίνος Δημόπουλος, Ίλια Λιβυκού, Νίτσα Τσαγανέα και Χρήστος Τσαγανέας.
Ο Θόδωρος, φιλήσυχος οικογενειάρχης, που ζει στην μετακατοχική Αθήνα βλέπει τα εμφύλια πάθη να θεριεύουν. Μια μέρα στον ύπνο του ονειρεύεται πως οι Γερμανοί ξανάρχονται και όλοι αρχίζουν να ξαναζούν την αγριότητα της Κατοχής. Ο Λογοθετίδης με την υποκριτική του δεινότητα δίνει το ρυθμό και χαρακτήρα σε αυτό το ιδιαίτερο κινηματογραφικό σχόλιο της μετεμφυλιακής Ελλάδας.
Το ντεμπούτο γνωστών ηθοποιών και το ρεσιτάλ Τσαγανέα
Η ιλαροτραγωδία αυτή της Φίνος Φιλμ υπήρξε η αρχή του παντός για πολλούς γνωστούς ηθοποιούς όπως η Ίλυα Λιβυκού, που στη συνέχεια συνέθεσε αχώριστο κινηματογραφικό, αλλά και θεατρικό δίδυμο με τον Βασίλη Λογοθετίδη. Την πρώτη του εμφάνιση κάνει κι ένας από τους μεγαλύτερους «μάγκες» του ελληνικού κινηματογράφου, ο Νίκος Φέρμας. Το βάπτισμα του πυρός έλαβαν επίσης οι Στέφανος Στρατηγός, Μίμης Φωτόπουλος, Λαυρέντης Διανέλλος και Γιάννης Χειμωνίδης.
Νίκος Φέρμας: Ο μάγκας που γούσταρε «χόρτο» και... ανιψιές - Ο γάμος του που έγινε πανηγύρι
Την παράσταση ωστόσο «κλέβει» ο Χρήστος Τσαγανέας, στον ρόλο του τρελού, με τον περίφημο μονόλογο: "Άνθρωποι, άνθρωποι αιμοσταγείς, αιμοδιψείς και αιμοβόροι... προς τι το μίσος κι ο αλληλοσπαραγμός;".
Ο πλήρης -μνημειώδης- μονόλογος του Χρήστου Τσαγανέα έχει ως εξής: «Προς τι το αίμα, προς τι το μίσος, προς τι ο αλληλοσπαραγμός. Για όλους υπάρχει γη, για όλους υπάρχει ήλιος. Θεμέλιο της ευτυχίας η δικαιοσύνη και η αγάπη. Άνθρωποι, άνθρωποι! Αιμοχαρείς, αιμοδιψείς και αιμοβόροι! Προς τι το μίσος, προς τι ο αλληλοσπαραγμός! Μοίρα κοινή των ανθρώπων ο θάνατος. Όλοι άνθρωποι είμαστε, όλοι αδέρφια είμαστε, όλοι εξαρτήματα του σύμπαντος».
Σταθμός στην τεχνική της φωνοληψίας
Η ταινία αποτέλεσε σταθμό στην τεχνική της φωνοληψίας λόγω του άψογου συγχρονισμού ήχου και εικόνας, σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου –όπως έγραφε ο Αχιλλέας Μαμάκης στο Έθνος τον Ιανουάριο του 1948- «ανοιγόκλειναν τα χείλη οι ηθοποιοί και η ομιλία τους ακουγότανε… μετά πάροδον δευτερολέπτων!».
Η διαγραφή Φωτόπουλου
Όλα αυτά συνέβαιναν στην μεταπολεμική Ελλάδα, στην οποία οι πολιτικές εξελίξεις δεν είχαν καταλαγιάσει, λόγω του εμφυλίου. Ο Μίμης Φωτόπουλος πρωταγωνίστησε στην ταινία, ενσαρκώνοντας τον ρόλο που διακωμωδούσε έναν καθοδηγητή του ΚΚΕ. Αυτό αποτέλεσε και την αιτία της διαγραφής του από το κόμμα.
Η ταινία προβλήθηκε στις αίθουσες Αθηνών-Πειραιώς-Προαστίων το 1948 και έκοψε στην πρώτη προβολή 136.033 εισιτήρια. Η πρώτη προβολή έλαβε χώρα στο κινηματοθέατρο «Ρεξ» (Ρεξ/Κοτοπούλη) και τον κινηματογράφο «Κρόνος» (Κοτοπούλη/Κρόνος).
