Όλοι μιλάνε για την ένταση, αλλά τι σημαίνει τελικά;

«Δεν ήταν πρόβλημα σχηματισμού, αλλά ενέργειας και έντασης», είπε ο πρώην προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Ραλφ Ράνγκνικ μετά την ισοπαλία 1-1 με την Νιούκαστλ τον περασμένο Δεκέμβριο.

«Μας έλειπε η ένταση με την μπάλα και χωρίς την μπάλα», παραπονέθηκε ο τότε προπονητής της Άστον Βίλα, Ντιν Σμιθ, μετά την ήττα της ομάδας του με 3-2 από την Γουότφορντ τον περασμένο Αύγουστο.

«Η ταυτότητά μας είναι η ένταση και η ένταση που δώσαμε στο παιχνίδι ήταν πραγματικά απίστευτη», είπε ο προπονητής της Λίβερπουλ, Γιούργκεν Κλοπ έπειτα από μια κυριαρχική νίκη με 3-1 επί της Άρσεναλ το 2019.

Τι ακριβώς είναι όμως η ένταση στο ποδόσφαιρο; Και πώς φαίνεται στο γήπεδο; Είναι καθαρά θέμα προσπάθειας και ενεργειακής δαπάνης; Έχει να κάνει με την ταχύτητα του παιχνιδιού και κατ' επέκταση την ταχύτητα της σκέψης; Πρόκειται για εφαρμοσμένη επιθετικότητα και πνίξιμο του αντιπάλου;

«Η ένταση είναι η αγαπημένη μου λέξη στο ποδόσφαιρο», δήλωσε στην Athletic ο πρώην αμυντικός της Λίβερπουλ, ο οποίος έγινε αναλυτής του Sky Sports, Τζέιμι Κάραγκερ. «Αν μου ζητούσατε μια λέξη που να περιγράφει εμένα ή τις ομάδες στις οποίες έπαιξα στα καλύτερά τους, αυτή είναι η λέξη που θα χρησιμοποιούσα: ένταση».

Λέει ότι είναι διαφορετικό από το να δουλεύεις σκληρά και διαφορετικό από την πίεση. «Ένταση σημαίνει να είσαι έτοιμος για ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου ψυχικά αλλά και σωματικά. Δεν νομίζω ότι είναι απλώς να τρέχεις σαν ακέφαλο κοτόπουλο. Υπάρχει ένα σχέδιο για αυτό. Υπάρχει μια οργάνωση σε αυτό. Είναι το μυαλό και το σώμα. Η ένταση περικλείει τη χρήση του εγκεφάλου και της φυσικής σου απόδοσης σε ένα παιγνίδι ποδοσφαίρου».

Ο προπονητής γυναικών της Άρσεναλ, Γιόνας Άιντεβαλ, το βλέπει απλώς ως θέμα ταχύτητας: «Το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι χρόνου και χώρου», λέει. «Ένταση είναι να κάνεις ενέργειες πιο γρήγορα, σε λιγότερο χρόνο, έτσι είτε κερδίζεις χώρο και χρόνο (στην επίθεση) είτε μειώνεις χώρο και χρόνο (στην άμυνα)».

Για τον πρώην αμυντικό της Στόουκ Σίτι και νυν αναλυτή, Ντάνι Χίγκινμποθαμ, ισοδυναμεί με τον ρυθμό: «Μεταφέρει την μπάλα γρήγορα, δεσμεύοντας τους παίκτες προς τα εμπρός. Βασικά, είναι κάθετο πέρασμα αντί για πλάγιο πέρασμα. Είναι ο ρυθμός: «Εντάξει, κερδίσαμε την μπάλα πίσω, τώρα πόσο γρήγορα μπορούμε να φτάσουμε από το μισό μας στο αντίπαλο τέρμα με την μπάλα να έχουμε τον έλεγχο, με εμάς να έχουμε τον έλεγχο του παιχνιδιού;»

Υπογραμμίζει την Λίβερπουλ ως την ομάδα της Premier League που ήταν«συνώνυμη» με την ένταση τις τελευταίες σεζόν - το απόφθεγμα «η ταυτότητά μας είναι η ένταση» κοσμεί ακόμη και τον τοίχο έξω από τα αποδυτήρια της γηπεδούχου ομάδας στο Άνφιλντ.

«Η Λίβερπουλ συνήθιζε να καταστρέφει ομάδες με τον ρυθμό της, οι ομάδες δεν μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα μαζί τους», λέει ο Χίγκινμποθαμ. «Και αυτό δεν αφορά μόνο τον ρυθμό με τον οποίο παίζουν όταν έχουν την μπάλα, αλλά και ο ρυθμός που τίθεται σε ισχύ όταν χάνουν την μπάλα.

Επειδή αν είσαι η Λίβερπουλ, δεσμεύεις τον Μο Σαλάχ, τον Ρομπέρτο ​​Φιρμίνο, τον Λουίς Ντίαζ, τον Κώστα Τσιμίκα ή τον Άντι Ρόμπερτσον, τον Τρεντ Αλεξάντερ-Άρνολντ και έναν ή δύο από τους κεντρικούς χαφ σου. Έτσι, δυνητικά επιτίθεται με έξι ή επτά ποδοσφαιριστές, και αμύνεσαι μόνο με τρεις.

Έτσι ξέρεις ότι είσαι πιο ευάλωτος όταν χάνεις την μπάλα. Επομένως, όταν χάνετε την μπάλα, πρέπει να είστε ευθύς απέναντι τους προσπαθώντας να κερδίσετε την μπάλα πίσω μέσα σε τρεις ή τέσσερις πάσες για να αποφύγετε να περάσετε πίσω στην αντεπίθεση. Η ένταση της πίεσης πρέπει να είναι πολύ υψηλή».

Αυτό σημαίνει ότι γίνεται με ταχύτητα και με εντελώς συλλογικό τρόπο.

«Η πιο ισχυρή ένταση στο ποδόσφαιρο είναι η συλλογική ένταση, ότι όλοι στην ομάδα ενεργούν με το ίδιο σύνθημα και αλλάζουν την ένταση μαζί», λέει ο Άιντεβαλ. «Για να προπονηθείς πρέπει να προπονείσαι με πλήρη ένταση όσο πιο συχνά γίνεται. Αυτό σημαίνει επίσης ότι πρέπει να ξεκουραστείτε περισσότερο και να μειώσετε τον όγκο για να μην τραυματιστείτε ή να μεταφέρετε την κούραση στον επόμενο αγώνα. Περισσότερη ένταση, λιγότερος όγκος».

Ο βοηθός του Κλοπ, Πεπ Λίντερς, πιστώνεται ευρέως ότι επινόησε τη φράση που χρησιμοποίησε ο Γερμανός αφού είδε την ομάδα του να κυριαρχεί κόντρα στην Άρσεναλ πριν από τρία χρόνια και είναι τόσο συνδεδεμένος με τη λέξη που αποκάλεσε ακόμη και το πρόσφατο βιβλίο του «Ένταση – Μέσα στην Λίβερπουλ».

Σε αυτό, περιγράφει πώς οι προπονήσεις της Λίβερπουλ πριν από την σεζόν 2021-22 επικεντρώθηκαν στην συλλογική προσέγγιση που περιγράφουν οι Χίγκινμποθαμ και Άιντεβαλ: «Μια καλή ομάδα δεν γεννιέται - δημιουργείται μέσα από πολλές, πολλές ασκήσεις που εστιάζουν στις ίδιες πτυχές. ξανά και ξανά; ψάχνοντας συνεχώς για ένταση για να μπορούμε να πάμε και οι αντίπαλοι όχι.

Αυτό θέλαμε: να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε προβλήματα σε κάθε ομάδα αυτή την σεζόν δημιουργώντας όσο το δυνατόν περισσότερες καταστάσεις επιτάχυνσης. Μια συλλογική επίδειξη έντασης, να τους προκαλέσει επιθετικά και να τους κόψει τις συνδέσεις αμυντικά. Ένα κόκκινο μπλοκ που κυνηγάει την μπάλα σε αγέλες».

Αυτή η «συλλογική επίδειξη έντασης» απαιτεί πολλά πράγματα από μια ομάδα, λέει ο κάτοχος της άδειας UEFA Pro και σύμβουλος ποδοσφαίρου Κέβιν Νίκολσον. «Πρόκειται για την ταχύτητα των ποδοσφαιρικών ενεργειών. Η ταχύτητα της κίνησης του παίκτη, η ταχύτητα της κίνησης της μπάλας και η ταχύτητα της σκέψης», λέει. «Η ικανότητα να παίζεις γρήγορα, να κινείσαι γρήγορα και να σκέφτεσαι γρήγορα είναι τόσο σημαντική στο σύγχρονο παιχνίδι. Ο στόχος πρέπει να είναι να παίζουμε με ένταση με και χωρίς μπάλα».

Ο Νίκολσον περιγράφει πώς οι μονάδες παρακολούθησης GPS μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την μέτρηση της έντασης τρεξίματος και την ανάλυση της κάμερας που χρησιμοποιείται για την ταχύτητα παρακολούθησης μπάλας και τις πάσες ανά λεπτό. Αλλά οι φυσικές στατιστικές είναι μόνο ένα μέρος της εξίσωσης, και όχι πάντα το πιο χρήσιμο μέρος.

Ο Στιβ Γκάιναν είναι ένας πρώην επαγγελματίας ποδοσφαιριστής που τώρα ασχολείται με την εκπαίδευση για την Αγγλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, βοηθώντας πρώην παίκτες να κάνουν τη μετάβαση στην προπονητική. Θυμάται την περίοδο λίγο μετά την εμφάνιση των ανιχνευτών GPS, όταν μια μέτρηση που εξετάζει τις τελευταίες τρίτες καταχωρήσεις ήταν δημοφιλής μεταξύ του εκπαιδευτικού προσωπικού. «Μπορώ να θυμηθώ ότι κάποιοι επιθετικοί παίκτες κυριολεκτικά έτρεχαν και έβγαιναν στο τελευταίο τρίτο όταν το παιχνίδι ήταν νεκρό, επειδή θα ανέβαζε τα στατιστικά τους», γελάει ο Γκάιναν. «Νομίζω ότι τα στατιστικά είναι εξαιρετικά, αλλά πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στον τρόπο που τα χρησιμοποιούμε».

Δίνουν επίσης μόνο ένα μέρος της εικόνας, λέει ο Άιντεβαλ: «Μπορείς να μετρήσεις πολλές παραμέτρους που παίζουν ρόλο στην έντασή σου: με ποια ταχύτητα τρέχεις, με ποια ταχύτητα ταξιδεύει η μπάλα, πόσες αμυντικές ενέργειες έχεις συλλογικά ανά πάσα αντίπαλη. Υπάρχουν όμως και πολλά άγνωστα.

Η ποιότητα και το μήνυμα που στέλνετε με μια πάσα, για παράδειγμα. Στατιστικά, μια πάσα ολοκληρώνεται αν πάει από τον παίκτη Α στον Β με έλεγχο. Αλλά αν επιτρέψεις στον επόμενο παίκτη να αυξήσει την ένταση και ακόμα πιο σημαντικό να κάνεις τους άλλους να καταλάβουν τη συλλογική πρόθεση, πρέπει να περάσεις ποιοτικά. Η πάσα πρέπει να έχει τη σωστή ταχύτητα και περιστροφή, ώστε να επιτρέπει στον παίκτη να κάνει την επόμενη ενέργεια που θα ενεργοποιήσει τη συλλογική κίνηση.»

Ήταν ο βοηθός του Ζοσέ Μουρίνιο, Ρούι Φαρία, ο οποίος διέκοψε τη χρήση των ιχνηλατών GPS στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ (ο Φαρία ήταν εκεί από τον Μάιο του 2016 έως το τέλος του 2017-18), πιστεύοντας ότι οι αριθμοί άρχισαν να επικεντρώνονται υπερβολικά σε κάποιους. Κατά την άποψή του, η ένταση είναι περισσότερο μια ψυχική παρά φυσική κατάσταση: «Η ένταση αφορά ουσιαστικά τη συγκέντρωση, κυρίως επειδή το παιχνίδι περιλαμβάνει σκέψη και η σκέψη απαιτεί εστίαση».

Είναι μια άποψη που επαναλαμβάνεται από τον ψυχολόγο επιδόσεων Τομ Μπέιτς, ο οποίος έχει εργαστεί σε συλλόγους όπως η Άστον Βίλα, η Μπρέντφορντ, η Γουέστ Μπρομ και η Μπέρμιγχαμ. «Η ένταση είναι σωματικό πράγμα, αλλά είναι και ψυχολογικό», λέει. «Έτσι, η ένταση της πρόθεσής μου, η επιθυμία να πάω να πιέσω και να επικοινωνήσω με τους συμπαίκτες μου στην πρώτη τριάδα, να σύρω τη μεσαία γραμμή, να στριμώξω την τετράδα.

Η ένταση αναφέρεται συχνά ως σωματικό πράγμα: πόσο γρήγορα μπορώ να τρέξω και να πιέσω. Αλλά το μυαλό είναι πραγματικά ο αθλητής, το σώμα απλά το μέσο. Το σώμα θα πάει μόνο τόσο γρήγορα ή τόσο σκληρά ή μακριά ή τόσο έντονο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως του υποδεικνύει το μυαλό».