Γιαννακουδάκης: «Τροχοπέδη στο ελληνικό ποδόσφαιρο η μετάκληση ξένων διαιτητών»

Όταν ο Βαγγέλης Γιαννακουδάκης περνούσε τις πύλες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων τον Σεπτέμβριο του 1966, με τα όνειρα της νιότης να σπουδάσει και να γίνει καθηγητής, το μόνο που δεν σκεπτόταν ήταν η διαιτησία. Όμως ποτέ μη λες ποτέ. Κανείς δεν γνωρίζει της μοίρας τα γραφόμενα. Όσα φέρνει η στιγμή, δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος. Ο τοπικός σύνδεσμος διαιτητών ήθελε να βρει νέους διαιτητές και κυρίως παιδιά που να ξέρουν γράμματα για να συντάσσουν σωστά και τα φύλλα αγώνων. Το νεοσύστατο τότε Πανεπιστήμιο της πόλης ήταν μια ευκαιρία. Κάπως έτσι ο τριτοετής φοιτητής της Φιλοσοφικής Σχολής Βαγγέλης Γιαννακουδάκης αποφάσισε να εγγραφεί και να φοιτήσει στη σχολή διαιτητών του τοπικού συνδέσμου. Ήταν το ξεκίνημα μιας μεγάλης και λαμπρής καριέρας στον χώρο της διαιτησίας. Έγινε και διεθνής ρέφερι παίρνοντας το σήμα της ΦΙΦΑ. Απέκτησε όνομα και φήμη ως ρέφερι Α’ Εθνικής για πολλά χρόνια. Παράλληλα συνέχισε τις σπουδές του. Έγινε καθηγητής και δίδαξε σε δημόσια σχολεία. Σήμερα είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός, αλλά πάντα μέσα στο ποδόσφαιρο. Στηρίζει κοινωνικές δραστηριότητες, διευθύνοντας ακόμη και παιχνίδια παλαιμάχων, όταν είναι για κοινωνικούς σκοπούς. Η μοίρα το έφερε ως διαιτητής ο Βαγγέλης Γιαννακουδάκης να διευθύνει τον αγώνα μπαράζ που έδωσε ο ΠΑΣ Γιάννινα το 1984 στη Λάρισα με τον Πανιώνιο. Ο δημοφιλής σύλλογος της Ηπείρου έχασε 2-0 στην παράταση και υποβιβάστηκε στη Β’ Εθνική μετά από δέκα χρόνια δόξας και μεγαλείου συνεχόμενης παρουσίας στη μεγάλη κατηγορία. Το παιχνίδι αυτό συζητήθηκε πολύ. Έχουν ενδιαφέρον και οι δικές του απόψεις όσον αφορά το κομμάτι της διαιτησίας, όπως τις διατύπωσε στη συνέντευξη που μας έδωσε. Λύνει τη σιωπή του για πρώτη φορά μετά από 36 χρόνια. Μια συνέντευξη που μοιάζει με κατάθεση ψυχής. Για τα φοιτητικά χρόνια στα Γιάννινα, το ξεκίνημα της διαιτησίας, τα πρώτα παιχνίδια, σχολιάζοντας και τη σημερινή κατάσταση που υπάρχει στο ελληνικό ποδόσφαιρο αλλά και στον χώρο που πιστά υπηρέτησε τόσα χρόνια.

Κύριε Γιαννακουδάκη, βρεθήκατε νεαρός φοιτητής στα Γιάννινα. Οι πρώτες εντυπώσεις από την πόλη και τη φοιτητική ζωή;

Πριν έρθω στα Γιάννινα ήμουν σπουδαστής στην Παιδαγωγική Ακαδημία Τριπόλεως. Το καλοκαίρι του 1966 έδωσα εξετάσεις και πέρασα στη Φιλοσοφική Σχολή του νεοσυσταθέντος τότε Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Μου άρεσαν η Φιλολογία, τα Αρχαία Ελληνικά, τα Λατινικά και η Ιστορία. Δύσκολες εποχές τότε. Ίσως η αγάπη μου στην επιστήμη και η φτώχεια της οικογένειάς μου με έκαναν να σπουδάσω. Φτάνοντας στα Γιάννινα, είδα μια όμορφη πόλη αλλά με αρκετή υγρασία λόγω της λίμνης.

Θυμάστε το παλιό Πανεπιστήμιο στην οδό Δομπόλη και τους καθηγητές;

Τότε το Πανεπιστήμιο ήταν στις παρυφές της πόλης και είχε τρεις σχολές. Τη Φιλοσοφική, το Μαθηματικό και το Φυσικό. Άντε να ήμασταν όλοι μαζί τριακόσιοι φοιτητές. Κάναμε παρέα, γίναμε φίλοι και με τα παιδιά από τα Γιάννινα. Πηγαίναμε στο κέντρο «Καλαμάκια» που ήταν κοντά στο Πανεπιστήμιο, για καφέ σε άλλα στέκια όπως το «Διεθνές», το «Βυζάντιο», το καφενείο «Ελλάς». Στην κεντρική πλατεία γινόταν η βόλτα, το λεγόμενο «νυφοπάζαρο». Εκεί γνώρισα και τη γυναίκα μου και κάναμε οικογένεια. Είχαμε σπουδαίους καθηγητές, τον Φάνη Κακριδή, τον Κονομή, τον Φράγκο τον Στέα, τον Σαββαντίδη, τον Τσιάντα και άλλους. Οι πιο πολλοί από Θεσσαλονίκη, λίγοι στην αρχή οι Ηπειρώτες. Τον Απρίλιο του 1967 μάς βρήκε η δικτατορία. Θυμάμαι εκείνο το πρωινό μαζευτήκαμε στο προαύλιο του Πανεπιστημίου και αγκαλιασμένοι φοιτητές και καθηγητές τραγουδήσαμε τον εθνικό ύμνο. Αδικήθηκε εκείνη η γενιά, γιατί σπουδάσαμε κάτω από ένα ανελεύθερο καθεστώς. Δεν είχαμε ελευθερία, ούτε πολιτική αλλά ούτε και προσωπική ζωή, αφού υπήρχε παρακολούθηση και το περιβάλλον της πόλης πολύ στενό, δεν βοηθούσε να κινηθούμε.

Πώς ασχοληθήκατε με τη διαιτησία και πώς σας βρήκαν οι άνθρωποι του τοπικού συνδέσμου διαιτητών;

Όταν ήρθα φοιτητής στα Γιάννινα, το μόνο που δεν σκέφτηκα ποτέ ήταν η διαιτησία. Δεν είχα καμία σχέση με τον χώρο αυτόν. Μου άρεσε όμως το ποδόσφαιρο. Τον Σεπτέμβριο του 1969 από τον Σύνδεσμο Διαιτητών Ηπείρου έστειλαν ανακοίνωση στο Πανεπιστήμιο όσοι φοιτητές θέλουν να γίνουν διαιτητές να εγγραφούν στη σχολή διαιτησίας του τοπικού συνδέσμου. Ήταν πολλοί αγώνες, υπήρχε έλλειψη διαιτητών, αφού στην ΕΠΣΗΠ υπήρχαν ομάδες από την Ήπειρο, τη Λευκάδα και την περιοχή της Βόνιτσας. Χωρίς δεύτερη σκέψη πήγα και εγγράφηκα στη σχολή. Εγγραφήκαμε δώδεκα φοιτητές, αλλά μείναμε στο τέλος δύο. Αποφοίτησα τον Μάρτιο και αμέσως άρχισα να διευθύνω παιχνίδια. Από τότε δεν έλειψα ποτέ από τη διαιτησία. Και σήμερα, στα 75 μου χρόνια, διευθύνω παιχνίδια για κοινωνικούς σκοπούς. Έκανα σημαντική καριέρα, έγινα διεθνής διαιτητής, έχοντας πάντα ήσυχη τη συνείδησή μου, ακόμα και για τα λάθη που έκανα, τα οποία ήταν ανθρώπινα και όχι από σκοπιμότητα.

Ποιοι ήταν οι πρώτοι σας δάσκαλοι στα Γιάννινα στον χώρο της διαιτησίας;

Θυμάμαι τους σεβαστούς Ρώιμπα, Κρικώνη, Φιλίππου, Σιδηρόπουλο, Βρακότα και άλλους, που με βοήθησαν πάρα πολύ. Όλοι τους σπουδαίοι δάσκαλοι. Αλλά και εγώ πιστεύω ότι τους δικαίωσα. Άφησα πιστεύω ένα καλό όνομα και δεν έχω κανένα παράπονο από τη βοήθεια και τη στήριξη των συναδέλφων μου στην ποδοσφαιρική Ήπειρο. Όλοι με βοήθησαν, με στήριξαν. Είχε καλούς και πολλούς διαιτητές τότε η Ήπειρος, όπως οι Ρώιμπας, Κόκκας, Κρικώνης, Ιωάννου, Σιδηρόπουλος, Στάμος, Μπούρης, Ευαγγέλου, Ζησόπουλος κ.ά. Ίσως παραλείπω και άλλους.

Ποιο ήταν το πρώτο ματς που διευθύνατε;

Στις 24 Μαρτίου 1970, μόλις αποφοίτησα από τη σχολή διαιτησίας, ήμουν διαιτητής σε αγώνα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στο Στάδιο «Ζωσιμάδες». Ήταν παιχνίδι για το πανεπιστημιακό πρωτάθλημα. Κέρδισε 3-2 το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Πολύς κόσμος στο γήπεδο, όλοι σχεδόν οι φοιτητές που ήταν εκδηλωτικοί, διαμαρτυρίες, έντονοι πανηγυρισμοί στα γκολ, μεγάλη ένταση. Τα πήγα καλά, παρά το άγχος που είχα.

Άλλα ματς που έχετε στη μνήμη από εκείνα τα ωραία χρόνια όπως λέτε;

Αν θυμάμαι καλά, ως διαιτητής το πρώτο ματς που σφύριξα για το ερασιτεχνικό πρωτάθλημα Ηπείρου ήταν Μάρμαρα – Βουνοπλαγιά. Στα πολύ βαθιά έπεσα όταν μου ανέθεσαν να σφυρίξω το ντέρμπι Θρίαμβος Λούρου – Πρέβεζα. Επειδή ήταν δύσκολο ματς, γιατί με ήττα έπεφτε κατηγορία η γηπεδούχος ομάδα, διαιτητής είχε οριστεί ο Κώστας Κρικώνης, που ήταν στην Α’ Εθνική. Βράδυ Σαββάτου ειδοποιήθηκα από τον Ρώιμπα ότι ο Κρικώνης αρρώστησε και θα είμαι εγώ διαιτητής. Μάλιστα είχα μόνο έναν επόπτη, τον Κώστα Τζοβάρα. Τα πήγαμε καλά. Ήταν δύσκολες οι συνθήκες, γιατί παίζαμε σε γήπεδα όπου πολλές φορές οι εστίες δεν είχαν δίχτυα, δεν υπήρχε περίφραξη και δεν υπήρχε ασφάλεια. Δύσκολες έδρες ήταν της Βόνιτσας, της Θύελλας Κατσικά, του Λούρου, της Καστρίτσας. Όμως ποτέ δεν κινδύνευσα και ποτέ δεν έδωσα το δικαίωμα να ειπωθεί κάτι σε βάρος μου.

Έφτασε μέχρι την Ευρώπη

Τα επόμενα βήματα στον χώρο της διαιτησίας;

Στα Γιάννινα έμεινα οκτώ χρόνια, αφού είχα αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο. Ήδη είχα εξελιχθεί και είχα φτάσει μέχρι τη Β’ Εθνική. Για οικογενειακούς λόγους μετατέθηκα στην Αθήνα και εγγράφηκα στον Σύνδεσμο Διαιτητών Πειραιώς. Μετά από δύο χρόνια εντάχθηκα στους πίνακες Α’ Εθνικής. Πρώτο παιχνίδι ήταν ΟΦΗ – Δόξα Δράμας 1-0, δεύτερο Ρόδος – ΠΑΣ Γιάννινα 3-3 και τρίτο Ηρακλής – Παναθηναϊκός 6-0.

Ποια ήταν η πιο δύσκολη έδρα για να διευθύνετε παιχνίδι, είτε από τον κόσμο είτε από την ατμόσφαιρα;

Δύσκολες και εύκολες έδρες δεν υπήρχαν. Υπήρχε τότε μεγάλη πίεση μερίδας του Τύπου που ασχολείτο με τους διαιτητές αλλά και με δηλώσεις παραγόντων πριν και μετά τον αγώνα. Σήμερα δεν υπάρχουν τέτοια. Οι διαιτητές παίζουν πιο ελεύθερα. Έχει βοηθήσει και το VAR που και αυτό μερικές φορές κάνει λάθη. Φαντάσου το ανθρώπινο μάτι του διαιτητή…

Περιγράψτε μας λίγο και τις εμπειρίες από διεθνείς αγώνες. Ήταν πιο πειθαρχημένοι οι ξένοι παίκτες;

Στην Ευρώπη ήταν πειθαρχημένες οι ομάδες και οι ποδοσφαιριστές. Δεν αντιμετώπισα προβλήματα. Ούτε ο ξένος αθλητικός Τύπος ασχολείται με τη διαιτησία όπως εδώ. Με πολύ μικρά γράμματα ήταν τα ονόματα των διαιτητών. Αν και είχα διευθύνει με επιτυχία δέκα διεθνή παιχνίδια, με «αποκεφάλισε» η τότε διοίκηση της ΕΠΟ. Ήμουν το θύμα, χωρίς να φταίω, της κόντρας που είχε η ΕΠΟ με την ΕΠΣ Πειραιώς, η οποία πήγαζε και από πολιτικές σκοπιμότητες.

Τι λέει για το VAR και τους διαιτητές

Πόσο δύσκολο ήταν τότε το έργο των διαιτητών, χωρίς VAR όπως σήμερα, χωρίς βίντεο, για να δουν τα τυχόν λάθη που έκαναν;

Πιστεύω ότι οι παλιές γενιές των διαιτητών αδικήθηκαν από την απουσία της τηλεόρασης και του VAR. Σήμερα τα πράγματα εξελίχθηκαν. Έχει καλυτερέψει η νοοτροπία ομάδων, ποδοσφαιριστών και παραγόντων. Όμως η μετάκληση ξένων διαιτητών είναι τροχοπέδη στο ελληνικό ποδόσφαιρο και τη διαιτησία. Πρέπει κάποια στιγμή να τελειώσει αυτό. Ελπίζω να είναι προσωρινή. Για να έχουμε καλό ποδόσφαιρο, πρέπει να περιοριστεί ο αριθμός των ξένων παικτών και να αξιολογηθούν τα ταλέντα που υπάρχουν. Το ίδιο και στη διαιτησία. Να δώσουμε ευκαιρία στα νέα παιδιά που έχουν ικανότητες να εξελιχθούν. Όμως πρέπει να έχουμε υπομονή. Να τους δώσουμε ευκαιρίες. Θα κάνουν και λάθη. Όμως κάποια στιγμή θα ωριμάσουν.

Το VAR θα βοηθήσει; Και αυτό που γίνεται με την ανάλυση των φάσεων στις αθλητικές εκπομπές κατόπιν εορτής είναι σωστό;

Το VAR οπωσδήποτε βοηθάει μέχρι τώρα. Βέβαια κάποιες «ψιλές» φάσεις και αυτό δεν τις βλέπει. Φανταστείτε σήμερα επτά διαιτητές σε αγώνα και κάποιες φορές το VAR δεν τα «βλέπει» όλα. Οι τρεις διαιτητές, δηλαδή ο ρέφερι με τους επόπτες που ήταν τότε, στα δικά μου χρόνια, είχαν πολύ δύσκολο έργο. Τώρα υπάρχει χρόνος με το VAR ο διαιτητής να δει τα λάθη, ενώ πριν ήθελες δευτερόλεπτα να αποφασίσεις. Η ανάλυση των φάσεων στην τηλεόραση είναι μια πρωτοβουλία των καναλιών και κανένας δεν μπορεί να το απαγορεύσει. Να αναλάβει πρωτοβουλίες η Κεντρική Επιτροπή Διαιτησίας της ΕΠΟ και με ειδικούς αναλυτές να ερμηνεύει τις φάσεις των αγώνων αλλά και να διδάσκει κανονισμούς στο φίλαθλο κοινό. Γιατί η άγνοια δημιουργεί προβλήματα στους φιλάθλους αλλά και στις ομάδες.

«Έκανα άριστη διαιτησία στον αγώνα μπαράζ»

Διευθύνατε έναν πολυσυζητημένο αγώνα μπαράζ, αυτόν του Πανιωνίου με τον ΠΑΣ Γιάννινα το 1984 στο Αλκαζάρ της Λάρισας, για το ποια ομάδα θα παραμείνει στην Α’ Εθνική. Πόσο δύσκολο ήταν το δικό σας έργο σε ματς που κρίθηκε η κατηγορία;

Η διαιτησία κρίθηκε άριστη από τους παρατηρητές και το σύνολο του αθλητικού και πολιτικού Τύπου. Ο αγώνας κατάταξης στη Λάρισα μεταδόθηκε από την τηλεόραση και τον είδε πολύς κόσμος. Πιστεύω ότι παίχτηκε καλό, αθλητικό και καθαρό ποδόσφαιρο που κρίθηκε στην παράταση και θέλω τώρα, έστω και αν πέρασαν από τότε 36 χρόνια, να συγχαρώ τους ποδοσφαιριστές και των δύο ομάδων που αγωνίστηκαν και είχαν άριστη συμπεριφορά. Σήμερα με πολλούς από αυτούς είμαι φίλος. Να συγχαρώ και τις διοικήσεις των ομάδων που δεν διαμαρτυρήθηκαν ούτε για τον ορισμό μου ούτε για τον αγώνα. Οι Γιαννιώτες που ήταν πάρα πολλοί στη Λάρισα πικράθηκαν από τον υποβιβασμό και δεν είχαν θέμα με τη διαιτησία. Ο ΠΑΣ είναι ιστορική ομάδα, παρακολούθησα τα πρώτα βήματά του ως φοιτητής και διαιτητής στα Γιάννινα. Έβλεπα και αγώνες του. Γι’ αυτό δεν χάθηκε, όπως έγινε με άλλες ομάδες. Από σεβασμό δεν αναφέρω τα ονόματά τους. Οι Ηπειρώτες αγαπούν την πατρίδα τους αλλά και τον ΠΑΣ Γιάννινα. Αυτή η ομάδα πάντα θα είναι ψηλά γιατί έχει κόσμο.

Σας πέρασε η ιδέα να μη διευθύνετε το μπαράζ, επειδή ξεκινήσατε τη διαιτητική καριέρα σας από τα Γιάννινα;

Νομίζω δεν είχα πρόβλημα να σφυρίξω για τον λόγο που αναφέρετε. Η κλήρωση έγινε από τον πίνακα των επτά διεθνών διαιτητών και ο κανονισμός ήταν αυστηρός για να δηλώσεις κώλυμα. Έπρεπε να υπάρχει σοβαρότατος λόγος, όπως ατύχημα, νοσηλεία σε νοσοκομείο, για να δηλώσεις κώλυμα.

Δεχθήκατε πιέσεις ή παρεμβάσεις για αυτό το παιχνίδι;

Καμία απολύτως παρέμβαση δεν έγινε και δεν μου ασκήθηκε καμία πίεση. Είναι προς τιμήν και των δύο ομάδων αυτό. Τρεις ημέρες πριν από το παιχνίδι πήγαμε σε ξενοδοχείο του Βόλου, το οποίο δεν γνώριζαν ούτε οι οικογένειές μας. Ως άνθρωπος στενοχωρήθηκα που υποβιβάστηκε τότε ο ΠΑΣ, γιατί έζησα στα Γιάννινα και έφυγα το 1977 με τις καλύτερες αναμνήσεις. Ο κόσμος με αγάπησε και με εκτίμησε. Όμως άλλο το συναίσθημα και άλλο η διαιτησία. Είμαι υπερήφανος που μεγάλωσα με τέτοιες αρχές και πιστεύω ακόμη και σήμερα, το 2020, στα εβδομήντα πέντε μου χρόνια, υπάρχει μια πανελλήνια αποδοχή στο πρόσωπό μου, ως εκπαιδευτικού και διαιτητή. Έφτιαξα ένα όνομα με αγώνες, προσπάθειες, γιατί αγαπούσα και αγαπώ το άθλημα, τους νέους και τα παιδιά. Και δεν ήταν ίσιος ο δρόμος. Υπήρξαν αδικίες, τιμωρίες, διαγραφές από τους πίνακες. Σήμερα εξακολουθώ να παίζω και να προσφέρω στα παιδιά με προβλήματα, είμαι εθελοντής στον Σύλλογο «Πίστη».

Επιτρέψτε μας, κύριε Γιαννακουδάκη, και μια τελευταία ερώτηση για τα περί ΠΑΣ, έτσι για την ιστορία και για να σας δοθεί η ευκαιρία να απαντήσετε. Πριν από το μπαράζ της Λάρισας με τον Πανιώνιο, στον αγώνα ΠΑΣ – Ηρακλής 0-1 τη σεζόν 1983-84, διατάξατε επανάληψη ενός κόρνερ στο τελευταίο λεπτό της αναμέτρησης και από αυτό μπήκε το γκολ του «γηραιού». Ο ΠΑΣ έχασε έναν βαθμό που αν τον είχε θα έμενε στην Α’ Εθνική. Θυμάστε αυτήν τη φάση; Σας ερωτώ γιατί υπήρξαν παράπονα για τη φάση αυτήν από πλευράς ΠΑΣ.

Θυμάμαι το παιχνίδι, σωστά δόθηκε επανάληψη του κόρνερ. Ο κανονισμός εφαρμόζεται είτε το παιχνίδι είναι στο πρώτο λεπτό είτε στο τελευταίο. Κανένας αγώνας δεν λήγει πριν εκτελεστεί πέναλτι ή ένα κόρνερ. Ήταν μια κακιά στιγμή για τον ΠΑΣ Γιάννινα. Τα άσχημα παιχνίδια της μοίρας που συμβαίνουν στο ποδόσφαιρο. Να σας πω κάτι που ίσως δεν γνωρίζετε. Το παιχνίδι ξεκίνησε με καθυστέρηση 20 λεπτών γιατί ο ΠΑΣ είχε αθεώρητα τα δελτία υγείας. Υπήρχε κίνδυνος να μην ξεκινήσει το παιχνίδι και να τιμωρηθεί με μηδενισμό και αφαίρεση βαθμών. Ευτυχώς υπήρχε το περιθώριο δεκαλέπτου καθυστέρησης για την έναρξη του αγώνα. Έγινε σύσκεψη διαιτητών και παρατηρητών και κλήθηκε ο ΠΑΣ να φέρει γιατρό να θεωρήσει επιτόπου τα δελτία. Αν θυμάμαι καλά, μέσα σε πέντε λεπτά ήρθε ο γιατρός της ομάδας και έκανε τη θεώρηση. Μπήκαμε στο γήπεδο με 20 λεπτά καθυστέρηση και παρά τις διαμαρτυρίες του κ. Μπατάκη άρχισε ο αγώνας, με αυτήν την εξέλιξη. Ας μη σταθούμε λοιπόν στο κόρνερ και ας εκτιμήσουμε την καλή θέληση των διαιτητών να ξεκινήσει ο αγώνας και να μην τιμωρηθεί ο ΠΑΣ με -6 βαθμούς.

Το βιβλίο σας «Εμπειρίες ζωής» πότε θα το κυκλοφορήσετε και τι περιλαμβάνει;

Το βιβλίο «Εμπειρίες ζωής», τίτλος που δόθηκε από μαθητές των σχολείων όπου υπηρέτησα, αφορούν γεγονότα από τη μαθητική, φοιτητική, εκπαιδευτική και αθλητική ζωή μου. Είναι αφιερωμένο στους νέους για να παραδειγματίζονται θετικά, να αποφεύγουν παραδείγματα αρνητικά και να ακολουθούν νόμους και κανόνες της ζωής, γιατί η ζωή έχει νόμους και κανόνες που πρέπει να ακολουθούν οι νέοι. Η ζωή μοιάζει με τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία και άλλες επιστήμες που έχουν νόμους και κανόνες. Έχει ξεκινήσει το γράψιμο και πιστεύω κάποια στιγμή στο απώτερο μέλλον να ολοκληρωθεί.

Ποιος είναι ο Βαγγέλης Γιαννακουδάκης

Γεννήθηκε το 1946 στο Γύθειο Λακωνίας. Αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και υπηρέτησε μέχρι τη συνταξιοδότησή του ως καθηγητής σε δημόσια σχολεία. Υπηρέτησε τη στρατιωτική θητεία του στην Πολεμική Αεροπορία. Ξεκίνησε ως διαιτητής από τον Σύνδεσμο Διαιτητών Ηπείρου, στα φοιτητικά του χρόνια, στα Γιάννινα. Το 1978 από σχολείο χωριού της ορεινής Άρτας μετατέθηκε στην Αθήνα και εγγράφηκε στον Σύνδεσμο Διαιτητών Πειραιά. Ανέβηκε αρχικά στη Β’ Εθνική και στη συνέχεια στην Α’ Εθνική. Το 1981 έγινε διεθνής ρέφερι. Υπηρέτησε ως γραμματέας και αναπληρωτής πρόεδρος στον Σύνδεσμο του Πειραιά, συμβάλλοντας στην αγορά ακινήτου για τη στέγαση των διαιτητών. Το 1989 αποχώρησε από τις επαγγελματικές κατηγορίες και το 1991 από την ενεργό δράση. Παρέμεινε στον χώρο με διάφορες δράσεις. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Παλαιμάχων Διαιτητών και έχει διευθύνει πολλούς αγώνες για κοινωνικούς σκοπούς. Στη δεκαετία του 2000 βοήθησε και στο πρωτάθλημα Τύπου με προέδρους στον ΠΣΑΤ τους Νίκο Κατσαρό και Βαγγέλη Αλυσανδράτο. Διετέλεσε υπεύθυνος υποδομών στις ΕΠΣ Αθηνών και Ευβοίας. Το 2007 ίδρυσε τον Σύλλογο «Ευ αγωνίζεσθαι» με σκοπό την εξάπλωση του fair play σε παιδιά των ακαδημιών. Είναι επίτιμο μέλος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Συλλόγου «Ελπίδα», συμβάλλοντας στην ενίσχυσή του. Τελευταία συμμετέχει στη διερευνητική επιτροπή για την ίδρυση συλλόγου διαιτητών, εποπτών ποδοσφαίρου Ελλάδας και FIFA.