Βιβλιόφιλοι, Βιβλιοπωλεία και Παιδεία στην Αρχαιότητα

Θα ήταν στ’ αλήθεια κρίμα αν η πολυσχιδής γνώση που έχει αποκομίσει ο Γιώργος Ηλιόπουλος ύστερα από αναγνώσεις χρόνων διασκορπιζόταν απλώς σε ετερόκλιτα άρθρα και σχόλια ατάκτως εριμμένα στις σελίδες περιοδικών ποικίλης ύλης.

Και θα ήταν κρίμα γιατί πρωτίστως ο δεινός αυτός παντογνώστης έχει την ικανότητα να αναπαριστά σε τρισδιάστατο φόντο εποχές της ανθρώπινης Ιστορίας απομακρυσμένες από το σήμερα. Ακριβώς όπως και με το Γαστρονομικόν, έτσι και με το παρόν πόνημα ο Ηλιόπουλος επιχειρεί, κι εντέλει το καταφέρνει, να μας συστήσει εκ νέου τον αρχαίο κόσμο χρησιμοποιώντας το κεντρικό του θέμα ως άξονα.

Κι αν στην πρώτη περίπτωση η γαστρονομία ήταν το όχημα για να περιηγηθούμε στην αρχαία οικουμένη, στον πολιτισμό, στο εμπόριο, στις συνήθειες αλλά και στην απτή καθημερινότητα, στο καινούργιο βιβλίο ο συγγραφέας εξηγεί το αρχαίο θαύμα με όρους πολιτισμού, συλλεκτικής μανίας, αλλά και εμπορικών και πολιτικών χειρισμών. Τέτοιοι χειρισμοί βρίσκονται προφανώς πίσω από την περίφημη Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη.

Αλλά και η συλλεκτική αγωνία των τιτάνων του πνεύματος, Πλάτωνα και Αριστοτέλη, οι οποίοι προΐστανται θεμελιωδών ιδρυμάτων δεν είναι ένα επεισόδιο λιγότερο ενδιαφέρον. Μαθαίνουμε έκπληκτοι πως η στενογραφία είναι στην πραγματικότητα μια αρχαιότατη τέχνη, όπως άλλωστε και τα παιχνίδια των εκδοτών και των βιβλιοπωλών εις βάρος των συγγραφέων.

Εντέλει οι πηγές μιλούν για τα μπεστ σέλερ της αρχαιότητας για τα εύθραυστα συγγραφικά δικαιώματα αλλά και για το πάθος των συλλεκτών οι οποίοι μπορούσαν να φτάσουν κυριολεκτικά στα άκρα για να εξασφαλίσουν τα αγαπημένα τους βιβλία. Πρωτότυπα και αντίγραφα κυκλοφορούν από χέρι σε χέρι κι από βιβλιοθήκη σε βιβλιοθήκη. Κατά εποχές γνωστές μας πόλεις όπως η Αλεξάνδρεια ή η Πέργαμος ανακηρύσσονται σε πολιτιστικές πρωτεύουσες του κόσμου.

Υπήρχαν εντέλει βιβλιοπωλεία και βιβλιόφιλοι στην αρχαιότητα; Ποια ήταν τα συγγραφικά δικαιώματα και ποιο το κόστος που επιβάρυνε τους εκδότες; Πως εξασφαλιζόταν η προβολή και η διακίνηση των βιβλίων; Σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απαντά με ακρίβεια και επάρκεια το όπως πάντα συναρπαστικό ανάγνωσμα που υπογράφει ο Γιώργος Ζ. Ηλιόπουλος κι έχει τον τίτλο: «ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΟΙ, ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ» κυκλοφορεί στα ελληνικά αλλά και στα αγγλικά από τις εκδόσεις Έναστρον