Νεμιρόφσκι, Ντιτλέουσεν, Σέσπεντες, η γοητεία της γυναικείας γραφής

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της Άλμπα ντε Σέσμπεντες «Απαγορευμένο τετράδιο», που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριου του 2023 από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Σταύρου Παπασταύρου, επανερχόμαστε στο φλέγον ζήτημα της γυναικείας γραφής. Σε ένα κόσμο συνεχών ανακατατάξεων, έργα που άφησαν πίσω τους σπουδαίες γυναίκες συγγραφείς όπως η Άλμπα ντε Σέσπεντες, η Ιρέν Νεμιρόφσκι και η Τόβε Ντιτλέουσεν θα μας απασχολήσουν στον 21ο αιώνα περισσότερο ίσως και από την πεζογραφία της τρέχουσας επικαιρότητας.

Ο καλός αναγνώστης διαβάζει τα βιβλία τους και αντιλαμβάνεται αμέσως πως πρόκειται για υψηλή λογοτεχνία που φτιάχτηκε με απλά υλικά. «Η Τριλογία της Κοπεγχάγης», η «Γαλλική σουίτα» και το «Απαγορευμένο τετράδιο» συνθέτουν μια υποδειγματική... τριλογία γυναικείας γραφής που απομονώνειτην καθημερινότητα και λειτουργεί ως καθρέφτης της ανθρώπινης ύπαρξης με έντονο το στοιχείο της διαίσθησης ενάντια στα στερεότυπα και στην πατριαρχική δομή της ίδιας της Ιστορίας.

Θα άξιζε πιθανόν να διαβαστούν ως τρίπτυχο μιας ήπιας κοινωνικής κριτικής σε ένα προφεμινιστικό κόσμο. Υπάρχει μια εσωτερική ζωή και στα τρία αυτά βιβλία, ανεξάρτητα από το θέμα, τον τόπο και τα πρόσωπα, ένα είδος μοντερνισμού που έχει ως πυρήνα τη γυναικεία φύση και ό,τι σπουδαίο και μοναδικό μπορεί να καταφέρει. Αυτό που θριαμβεύει και στις τρεις περιπτώσεις είναι η ίδια η λογοτεχνία. Το ύφος, ο διαπεραστικός στοχασμός, το διηθημένο συναίσθημα, και μια αφηγηματική λίμπιντο που δύσκολα μπορεί να πετύχει ένας άντρας συγγραφέας. Τα τρία αυτά μυθιστορήματα βγαλμένα από την υψηλή πένα τριών κυριών δεν είναι επ' ουδενί «απαγορευμένα». Είναι απλώς επιβεβλημένα.