Ο Χαβιέρ Μαρίας στις ακυβέρνητες πολιτείες του Έβρου και του Θεσσαλικού κάμπου

Σαν σήμερα πέθανε ο Χαβιέρ Μαρίας. Ένας χρόνος χωρίς τον σημαντικότερο ίσως Ευρωπαίο μυθιστοριογράφο, σημαίνει πολλά για τον κόσμο, για την εποχή μας, για το μυθιστόρημα. Ο Χαβιέρ Μαρίας ήταν πρωτίστως ένας ακτιβιστής της πολιτικής λογοτεχνίας, έτσι όπως ήταν πάντοτε όλοι οι εμβληματιοί συγγραφείς. Από τον Μπαλζάκ, που κατά τον Ένγκελς ήταν ο Μαρξ στο μυθιστόρημα, μέχρι τον Ντοστογιέφσκι, τον Καμύ και τον Κούντερα, το μυθιστόρημα εντόπιζε και ακύρωνε τις άπειρες μετοαμορφώσεις του κακού επιτελώντας ένα διορθωτικό ρόλο στα κακώς κείμενα έστω και εκ των υστέρων.

Η δράση του Χαβιέρ Μαρίας μέσα στον αντιμυθιστορηματικό κόσμο μας ήταν πολλαπλή και πολύτιμη και μας βοήθησε να αντιληφθούμε τι συμβαίνει γύρω μας, τι συνέβαινε πάντοτε. Ο Μαρίας υπήρξε ένας ιδιοφυής ανατόμος της Ιστορίας, της πολιτικής, της ίδιας της λογοτεχνίας. Η ικανότητά του να διεισδύει στο βάθος των πραγμάτων μας αποκάλυψε αλήθειες και ψέματα που μόνο η υψηλή τέχνη μπορεί να ανασύρει. Ο ίδιος ο Ισπανός συγγραφέας ήταν πρωτίστως ένας άνθρωπος που φλεγόταν από πάθος για δικαιοσύνη και αποκατάσταση της αλήθειας.

Σήμερα που η χώρα μας αποδεικνύεται πεδίο αυτοκαταστροφής, με τις μικρές και μεγάλες συμφορές να προκύπτουν η μία μετά την άλλη, και πολλές περιοχές της επικράτειας να μοιάζουν ακυβέρνητες πολιτείες σ' έναν άναρχο και χαώδη ορίζοντα διαφθοράς και ανικανότητας, η ανάγκη για το αυθεντικό μυθιστόρημα και τους μεγάλους μυθιστοριογράφους γίνεται διπλά επιτακτική.

Η εθνική μας τραγωδία παίζεται με ένα χορό άφρονων γερόντων, χωρίς Αντιγόνη ή Προμηθέα, με ένα υποκριτή και διεφθαρμένο Κρέοντα, με κείμενο δίχως έμπνευση και με θεατές που καγχάζουν αδιάφορα.

Η λογοτεχνία του Μαρίας θα μας θυμίζει πάντοτε πως «Έτσι αρχίζει το κακό», πως η ύβρις είναι ανυπολόγιστη και οδηγεί μαθηματικά στην καταστροφή, μια καταστροφή όχι στιγμιαία ή παροδική αλλά επίμονη και μακροχρόνια που ρημάζει γενιές ολόκληρες και ξεριζώνει την ευτυχία και την ελπίδα μας για ένα καλύτερο αύριο.