«Πόλεμος και Ειρήνη»: Έτσι γράφεται το ιστορικό μυθιστόρημα
Επειδή υπάρχει μια λανθασμένη αντίληψη για τον τρόπο που αναμιγνύουμε τη λογοτεχνία με την Ιστορία ας θυμηθούμε το αριστούργημα του Τολστόι.
Αν μπορεί να σταθεί αυτός ο εύθραυστος όρος ιστορικό μυθιστόρημα που υποδηλώνει την επίσης εύθραυστη συμμαχία λογοτεχνίας και Ιστορίας, θα πρέπει να θυμόμαστε πως σε κάθε περίπτωση γράφουμε πρωτίστως λογοτεχνία και όχι Ιστορία.
Κακώς θεωρούμε ότι το «ιστορικό μυθιστόρημα» είναι μόδα της εποχής μας, κάτι πρωτόγνωρο για την ίδια τη λογοτεχνία. Δεν χρειάζεται να πάμε πολύ πίσω για να βρούμε κλασικά παραδείγματα του είδους. Αρκεί να στραφούμε στον «θεό» της σύγχρονης λογοτεχνίας, τον Λέοντα Τολστόι, ο οποίος μας άφησε ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα όλων των εποχών με τον επιβλητικό τίτλο «Πόλεμος και Ειρήνη».
Ο Τολστόι περιγράφει γεγονότα που συνέβησαν μισό αιώνα πριν από την έκδοση του φιλόδοξου αυτού μυθιστορήματος, όπερ σημαίνει ότι χρειάστηκε να κάνει αυτό που συνηθίζουν και οι σύγχρονοι μετρ του είδους. Να συμβουλευτεί ιστορικά κείμενα, ανθρώπινες μαρτυρίες και να ανασυνθέσει μια ατμόσφαιρα που είχε χαθεί ύστερα από πενήντα χρόνια ζωής.
Όμως σε αντίθεση με αυτό που κάνουν σήμερα οι περισσότεροι από τους συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων ο Τολστόι προχώρησε πέρα από την έρευνα και έγραψε λογοτεχνία. Έχτισε αρχετυπικούς ήρωες, επινόησε καθημερινά επεισόδια, εμβάθυνε στην ανθρώπινη ψυχολογία, διακινδύνευσε πρωτότυπες πολιτικές αναλύσεις, αποτύπωσε διαχρονικούς φιλοσοφικούς στοχασμούς.
Αυτό θα πρέπει να το έχουν κατά νου όχι μόνο οι συγγραφείς αλλά και οι αναγνώστες των ιστορικών μυθιστορημάτων. Λογοτεχνία δεν γράφεται μόνο με την έρευνα και από την άλλη τα ιστορικά μυθιστορήματα δεν ενδείκνυνται, για να μάθουμε Ιστορία. Αυτή η βολική συσκευασία 2 σε 1 θα πρέπει να μας βάζει σε υποψίες για την ποιότητα τόσο του συγγραφέα όσο και του κοινού που του/την διαβάζει.
