Υπερτιμημένα; Πιθανόν!

Για πολλούς είναι υπερτιμημένα προκειμένου να χαρακτηριστούν αριστουργήματα. Έχουμε και λέμε:

ΆΘΛΙΟΙ, Βίκτωρ Ουγκώ

Για το αχανές αυτό μυθιστόρημα που αγαπήθηκε ή τουλάχιστον διαβάστηκε από εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο, ο Τζορτζ Όργουελ έχει να λέει, και μάλλον όχι άδικα, πως πρόκειται για ένα μετριο-καλό βιβλίο. Η αφελής μανιχαϊστική άποψη του Ουγκώ περί καλού και κακού στην ουσία κατέστρεψε όποιες αγαθές προθέσεις είχε περί υψηλής λογοτεχνίας.

1984, Τζορτζ Όργουελ

Ο χαρακτηρισμός που χρησιμοποίησε ο Όργουελ για το βιβλίο του Ουγκώ ταιριάζει και στο δικό του. Το μυθιστόρημα που έγινε λάβαρο για αναρίθμητες εξεγερμένες συνειδήσεις σε όλο τον κόσμο, παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την σχέση του συγγραφέα με τους ήρωές του. Στο τέλος φτάνουμε να πιστέψουμε πως ο Μεγάλος Αδελφός δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον Όργουελ.

Φαρενάιτ 451, Ρέυ Μπράντμπερι

Είναι μάλλον κανόνας: τα δυστοπικά μυθιστορήματα, όπως είναι το 1984 και το Φαρενάιτ 451, παρουσιάζουν προβλήματα αφηγηματικής δυσλειτουργίας, ίσως γιατί έχουν συν τοις άλλοις διαπλαστικό χαρακτήρα. Έτσι παρότι όλα αυτά τα έργα περιέγραψαν με ανατριχιαστική ακρίβεια το μέλλον της ανθρωπότητας, δεν φαίνεται ότι θα αντέξουν σε σοβαρή κριτική σε βάθος χρόνου. Το βιβλίο του Μπράντμπερι είναι περισσότερο διδακτικό και επιτηδευμένο από όσο θα έπρεπε με αποτέλεσμα να χάνει σε ελευθερία και φυσικότητα.

Ταξίδι στην άκρη της νύχτας, Σελίν

Γνωρίζω εκ των προτέρων ότι κάποιοι θα πέσουν να με φάνε αν πω κακή κουβέντα για τον Σελίν. Στην πραγματικότητα το πρωτοποριακό αυτό μυθιστόρημα παρουσιάζει ένα σοβαρό ελάττωμα. Η αργκό του που το διατρέχει σε μεγάλο βαθμό, είναι ήδη παρωχημένη και σε πενήντα χρόνια, θα είναι απροσπέλαστη και αδιάφορη. Αναρωτιέμαι πώς θα φαίνεται τότε το πολύκροτο αυτό βιβλίο, που μεταξύ μας, είναι κι ένα άλλοθι για κάποιους βιβλιόφιλους πως διαβάζουν και κατανοούν καλύτερα από τους άλλους ένα τόσο πολύτιμο κείμενο.

Το σύνδρομο Πορτνόι, Φίλιπ Ροθ

Μην μου πείτε τώρα ότι ο Ροθ δεν έγραψε πολύ καλύτερα πράγματα από αυτό το εγχειρίδιο εφηβικού αυνανισμού. Προφανώς κάποιοι θεώρησαν ότι με το βιβλίο αυτό ο Αμερικανός συγγραφέας ήθελε να κάνει την επανάστασή του στο όνομα της εφηβικής σεξουαλικότητας και πιθανόν να το κατάφερε χωρίς αυτό να σημαίνει και πολλά πράγματα λογοτεχνικά.

Ουράνιο τόξο της βαρύτητας, Πίντσον

Και αφού τολμήσαμε να αποκαθηλώσουμε, μερικώς έστω, τον Σελίν, άντε πες τώρα σε όλους αυτούς που λατρεύουν τον Πίντσον ότι το βιβλίο του θα μπορούσε να είναι το μισό και να λειτουργεί μια χαρά αναγνωστικά. Σε κάθε περίπτωση να παραδεχτούμε ότι υπάρχουν και πολύ σπουδαία αποσπάσματα σε αυτό το «τούβλο».

Εκατό χρόνια μοναξιά, Γκαμπριέλ Γκαρθία Μάρκες

Βιβλίο από αυτά που μπορούν να αλλάξουν σελίδα στην παγκόσμια λογοτεχνία, το magnum opus του Κολομβιανού γίγαντα χτίζεται σε ένα μεγαλοφυές μεν, επαναλαμβανόμενο δε, τέχνασμα που στο τέλος καταντάει κουραστικό. Προσωπικά, θεωρώ ότι η ανάγνωση της Αθώας Ερέντιρας, της μικρής και ταπεινής νουβέλας του Μάρκες αρκεί για να κατανοήσει κανείς το μεγαλείο του.

Ελευθερία, Τζόναθαν Φράνζεν

Καλός ο Φράνζεν με τις Διορθώσεις του, συγγνώμη όμως, αλλά η Ελευθερία είναι ένα εξόχως βαρετό και ανίατα πολυσέλιδο μυθιστόρημα, που μας ξαφνιάζει δυσάρεστα κυρίως γιατί αποκαλύπτει μια αφηγηματική χοντροκοπιά από μέρους του συγγραφέα που δεν την περιμέναμε.