Θλίψη στο παγκόσμιο θέατρο για τον Πίτερ Μπρουκ

Θλίψη στον χώρο του θεάτρου για τον θάνατο του σπουδαίου και πολυβραβευμένου Βρετανού σκηνοθέτη, Πίτερ Μπρουκ σε ηλικία 97 ετών.

«Ο οραματιστής, ο προβοκάτορας, ο προφήτης, ο απατεωνίσκος κι ο φίλος μου με τα πιο μπλε μάτια που έχω δει ποτέ έφυγε απ’ το σπίτι»: με αυτό τον τρόπο αποχαιρέτησε μέσω Twitter ο Βρετανός ηθοποιός και σκηνοθέτης Σάιμον Μακμπέρνι τον Πίτερ Μπρουκ, θρύλο του παγκόσμιου θεάτρου, που εφηύρε από την αρχή την τέχνη της σκηνοθεσίας και επηρέασε όσο λίγοι τους ομοτέχνους του τον 20ό αιώνα. Από την πλευρά της, η Royal Shakespeare Company εξέφρασε «τη βαθιά της θλίψη για την είδηση του θανάτου του οραματιστή σκηνοθέτη», χαιρετίζοντας τη συμβολή του σε αυτήν για 20 χρόνια που «σημαδεύτηκαν από υψηλή τέχνη και πειραματισμό».

Κατά την εφημερίδα Le Monde, ο Πίτερ Μπρουκ, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στη Γαλλία από τα χρόνια του 1970 και ίδρυσε εκεί το «Διεθνές Κέντρο Θεατρικής Έρευνας», πέθανε το Σάββατο (2/7) στο Παρίσι. Κάτι που επιβεβαιώθηκε από τους οικείους του.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εξήρε τον σκηνοθέτη που έσπασε «τους κανόνες», που απόσταξε «την ουσία του θεάτρου», το έβγαλε από την παραδοσιακή θεατρική σκηνή.

Η παράσταση του Πίτερ Μπρουκ Marat/Sade συνάρπασε το κοινό στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη και του χάρισε το βραβείο Τόνι το 1966. Μετά τα χρόνια του 1960, όταν ανέβαζε έργα του Σαίξπηρ με πρωταγωνιστές θρύλους (Όρσον Γουέλς, Λόρενς Ολίβιε…), αυτός ο γιος Λιθουανών εβραίων μεταναστών στη Βρετανία που διάλεξε τη Γαλλία θα άρχιζε περίοδο πειραματισμού, εφαρμόζοντας τη θεωρία του για τον «κενό χώρο», μετατρέποντας τον κόσμο στο σκηνικό — όταν δεν αφαιρούσε τελείως το σκηνικό. Τα δημιουργικά του ταξίδια τον οδήγησαν από τους δρόμους του Μπρονξ σε χωριά της Αφρικής, από το Ιράν στη Σαχάρα, περνώντας από προάστια του Παρισιού.

«Είμαι ο πιο τυχερός τύπος στον κόσμο που είχα έναν τόσο καταπληκτικό πατέρα που προσέφερε τόση αγάπη», ήταν το σχόλιο του γιου του σκηνοθέτη, του Σάιμον Μπρουκ, που ακολουθεί τα βήματα του πατέρα του.

Παρότι ο Πίτερ Μπρουκ, γίγαντας του παγκόσμιου θεάτρου, συνέχισε να δουλεύει ακόμα κι αφού πάτησε τα 90, παρέμεινε – συγκριτικά – άγνωστος στο ευρύ κοινό, καθώς ουδέποτε καταπιάστηκε με εμπορικά έργα. Αρνήθηκε εξάλλου να κάνει στρατευμένο θέατρο, προτιμώντας έργα που έδιναν τροφή στη σκέψη ή στην πνευματικότητα, ή τα σαιξπηρικά κείμενα. «Ορισμένοι δημοσιογράφοι ήρθαν και με ρώτησαν αν θεωρώ ότι μπορώ να αλλάξω τον κόσμο. Με έκαναν να γελάω. Δεν είχα ποτέ τέτοια πρόθεση, είναι γελοίο», δήλωνε το 2018 στο Γαλλικό Πρακτορείο. Τρία χρόνια νωρίτερα θρηνούσε τον θάνατο της συζύγου του, της ηθοποιού Νατάσας Παρί.

Το 2019, ο Πίτερ Μπρουκ απέτινε φόρο τιμής με την παράσταση Why? στον Μέγερχολντ, μορφή του ρωσικού θεάτρου που έπεσε θύμα των σταλινικών διωγμών, υπενθυμίζοντας μια από τις ρήσεις του: «το θέατρο είναι επικίνδυνο όπλο».