Φεστιβάλ Αθηνών: Η βία ενός φόνου που δεν έγινε

Στην αρχή βλέπουμε ένα γυμνό σώμα, σαν αγρίμι, πάνω στη σκηνή. «Τρέχει» να σωθεί από τη μυρωδιά ενός άλλου σώματος, τρίβει το δικό του κάτω από το ντους με μανία, σαπουνίζει τα πάντα, γλιστράει, πέφτει, σηκώνεται… Γύρω του βλέπουμε σε βίντεο ένα άλλο τοπίο: ανθρώπους του τμήματος Δίωξης να συγκεντρώνουν στοιχεία με τα ειδικά σύνεργα…

Ο φόνος δεν έχει συντελεστεί. Παρ’ ολίγον, όμως. Θα το διαπιστώσουμε, καθώς η «Ιστορία της βίας» εξελίσσεται στη σκηνή της Πειραιώς 260 από τους ηθοποιούς της Σαουμπίνε, σε σκηνοθεσία Τόμας Οστερμάιερ.

Η παράσταση αυτή (sold out και χθες και προχθές) ήταν ο θεατρικός επίλογος του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου. Παράξενη αίσθηση να γράφεται το «τέλος»με χειμωνιάτικες σχεδόν θερμοκρασίες, τους θεατές ντυμένους αναλόγως, αλλά την αίθουσα της Πειραιώς κατάμεστη από κόσμο (με μάσκες –τα πιστοποιητικά εμβολιασμού ελέγχονταν στην είσοδο).

Η «Ιστορία της βίας» βασίζεται στην ομότιτλη αυτοβιογραφική νουβέλα του δημοφιλούς νεαρού Γάλλου συγγραφέα Εντουάρ Λουί. Ενα βράδυ Χριστουγέννων, ο Εντουάρ γνωρίζει τον αλγερινής καταγωγής Ρεντά και καταλήγουν στο διαμέρισμά του. Ο Εντουάρ ξανθός και εύθραυστος, ο Ρεντά μελαχρινός, με έντονη –ζωώδη σχεδόν–σεξουαλικότητα, μιλάει για τη νομαδική φυλή του, τον πατέρα του, τη διαμονή του στη Γαλλία.

Η ατμόσφαιρα ερωτική, ώς τη στιγμή που ο Εντουάρ διαπιστώνει ότι ο Ρεντά του έκλεψε iPad και κινητό. Οταν το επισημαίνει, ο Ρεντά μεταμορφώνεται. Απειλεί, επιτίθεται, βρίζει, βιάζει. Η σκηνή του βιασμού, σκηνοθετημένη με έναν ελλειπτικό ρεαλισμό από τον Οστερμάιερ, παγώνει.

Η «Ιστορία της βίας» βασίζεται στην ομότιτλη αυτοβιογραφική νουβέλα του νεαρού Γάλλου συγγραφέα Εντουάρ Λουί.

Ο Εντουάρ ματώνει, το τραύμα δεν είναι βέβαια μόνο σωματικό. Ακολουθούν το νοσοκομείο και το αστυνομικό τμήμα, τα υποχρεωτικά στάδια, όμως ο Εντουάρ δεν θέλει τη δίωξη του βιαστή του. Απεχθάνεται την καταστολή. Και η βία, πώς αντιμετωπίζεται; Ο Οστερμάιερ αξιοποιεί τα βιώματα που καταγράφει ο συγγραφέας, τον τρόμο, την απέχθεια (για τον ίδιο τον εαυτό), το ταξικό μίσος, την ομοφοβία (ο Ρεντά είναι ενοχικά ομοφοβικός).

Παράλληλη δράση

Στη σκηνή είναι διαρκώς παρόντα και άλλα πρόσωπα: οι γονείς του Εντουάρ και η αδελφή του, ο αστυνομικός που παίρνει την κατάθεση, οι νοσοκόμοι (οι ίδιοι ηθοποιοί εναλλάσσονται στους ρόλους). Συχνά η δράση είναι παράλληλη. Το βίντεο, ως μία από τις διαστάσεις της σκηνής, μεγεθύνει πρόσωπα, βλέμματα, λεπτομέρειες. Τίποτα δεν μένει στα επιφαινόμενα. Ο Οστερμάιερ εξαντλεί το κείμενο (άνισο, η αρχή του μάλλον φλύαρη), του δίνει το μέγεθος και την αιχμή της πραγματικότητας.

Δεν είναι οι πράξεις που σοκάρουν αλλά οι ψυχισμοί, τα σκοτάδια, οι δαίμονες, κοινωνικοί και ανθρώπινοι. Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, συντηρεί τον αναγνώστη στον θεατή, βοηθάει στην αποφόρτιση των δρώμενων. Ο Εντουάρ επιλέγει ως επίλογο ένα απόσπασμα από τη Χάνα Αρεντ: «Για να το πούμε διαφορετικά, η συνειδητή άρνηση της πραγματολογικής αλήθειας –η ικανότητά μας να λέμε ψέματα–και η δυνατότητα να αλλάζουμε τα πράγματα –η ικανότητά μας να δρούμε–είναι άμεσα συνδεδεμένες· οφείλουν την ύπαρξή τους στην ίδια πηγή: τη φαντασία. (…). Είμαστε ελεύθεροι να αλλάξουμε τον κόσμο και να φτιάξουμε κάτι καινούργιο μέσα σε αυτόν»

«Η θεραπεία μου ήρθε από αυτό» λέει ο Εντουάρ. «Η θεραπεία μου ήρθε απ αυτή τη δυνατότητα να αρνηθώ την πραγματικότητα»

Στο φινάλε το χειροκρότημα ήταν θερμό και παρατεταμένο. Ανταμοιβή για τους εξαιρετικούς ηθοποιούς και τον Τόμας Οστερμάιερ, έναν σκηνοθέτη με τη δική του υπογραφή· όσο αμφιλεγόμενη, άλλο τόσο και πολύτιμη.

πηγή: kathimerini.gr