Από τα Φηρά στην Οία με έναν χρωστήρα

Μπορεί μια έκθεση ζωγραφικής να γίνει το μέσο για ένα νοερό ταξίδι στο Αιγαίο; Η έκθεση «Το τοπίο της Σαντορίνης στην ελληνική ζωγραφική του εικοστού αιώνα», που μόλις εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη/Πειραιώς 138, το καταφέρνει. Ο επισκέπτης που περνάει την είσοδο της αίθουσας του δευτέρου ορόφου μεταφέρεται με όλες του τις αισθήσεις στη Σαντορίνη. Λούζεται από το φως της, μπορεί να δει το φωτεινό γαλάζιο της θάλασσας, ενώ τα βλέμμα του βαθαίνει χάρη στην ευαίσθητη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Περιδιαβαίνοντας τα εκθέματα έχει την ευκαιρία να βρεθεί, από το Παλιό Λιμάνι και τα στενά σοκάκια των Φηρών, στην Οία, στο Ακρωτήρι και στο Αμμούδι, τοπία των οποίων τα χρώματα μάγεψαν και συνεχίζουν να γοητεύουν περιηγητές και καλλιτέχνες.

Υπάρχει ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο που κάνει αυτή την έκθεση τόσο οικεία στον επισκέπτη. Χάρη στη σκηνογραφία του επιμελητή Σταμάτη Ζάννου, που τοποθέτησε επιδέξια αλλά με μέτρο έπιπλα από παλιά αστικά σπίτια του νησιού –όλα αποτελούν συλλεκτικά κομμάτια– μέσα στον χώρο, η επίσκεψη μετατρέπεται σε μια πρόσκληση: να απολαύσουμε το νησί ως φιλοξενούμενοι του γνωστού συλλέκτη έργων τέχνης Δημήτρη Τσίτουρα. Διότι αυτή η έκθεση αποτελεί δικό του γέννημα. Την επιμελήθηκε προσωπικά και όλα τα έργα αποτελούν μέρος της συλλογής του. Είναι θα λέγαμε το αποτέλεσμα μιας αγαπητικής σχέσης ανάμεσα σε ένα πολυσχιδή, ανήσυχο άνθρωπο, την τέχνη και έναν τόπο που έγινε για εκείνον μια δεύτερη πατρίδα. Σαράντα ολόκληρα χρόνια έχουν περάσει από τη στιγμή που ο κατοπινός ιδρυτής των Αρχείων Θηραϊκών Μελετών συνέλαβε την ιδέα να δημιουργήσει μια συλλογή βασισμένη εξ ολοκλήρου στο μαγικό τοπίο της Σαντορίνης, με έμφαση στους Ελληνες ζωγράφους του 20ού αιώνα. Από το 1984 και έπειτα άρχισε, στην κυριολεξία, ένα κυνηγητό, καθώς προσπαθούσε με επιμονή και υπομονή να εμπλουτίσει τη συλλογή του, που σήμερα περιλαμβάνει 185 έργα τέχνης.

«Η μεγάλη αγάπη, το ασίγαστο πάθος του Δημήτρη είναι η πρωινή κυριακάτικη εξόρμηση στα γιουσουρούμ, στις παρα-κηφίσιες αλάνες, όπου οι πάσης φύσεως και εθνικότητος γυρολόγοι εκθέτουν την απίστευτης ποικιλίας πραμάτεια τους χάμω, σε κιλίμια ή αυτοσχέδια τραπέζια, καθισμένοι, όρθιοι ή ξαπλωμένοι οι ίδιοι με τα παιδιά τους ανάμεσα. Ο Δημήτρης έχει την ικανότητα να ελίσσεται με αφάνταστη ταχύτητα ανάμεσα στα χιλιάδες απλωμένα “εκθέματα” και να διακρίνει από μακριά το αντικείμενο του πόθου του, να το παζαρεύει άμεσα, με την εμπειρία που τον διακρίνει, και να το ρίχνει στον σάκο του».

Αυτό το τρυφερό, ειλικρινές κείμενο συνοδεύει τον κατάλογο της έκθεσης και έχει την υπογραφή του Πέτρου Θέμελη, ενός από τους πολλούς φίλους του Δημήτρη Τσίτουρα, που μοιράζονται το πάθος του για την τέχνη. Στον φιλικό κύκλο του συλλέκτη, προσωπικοί γνώριμοι και αγαπητοί είναι επίσης πολλοί από τους καλλιτέχνες που τα έργα τους φιλοξενούνται στην έκθεση. Οι 84 πίνακες σπουδαίων Ελλήνων δημιουργών επιλέχθηκαν με κριτήριο τη σπανιότητα κάποιων έργων, την επιθυμία να υπάρχει υφολογική ευρύτητα αλλά κυρίως με βάση την αγάπη του κατόχου τους για τον καθένα ξεχωριστά. Το αποτέλεσμα είναι μια έκθεση προσωπική, που ανοίγει ένα παράθυρο στον πλούσιο κόσμο της ελληνικής ζωγραφικής. Ζωγράφοι όπως ο Δήμος Μπραέσσας, ο Βάσος Γερμενής, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Γιάννης Μόραλης, ο Σπύρος Βασιλείου, αλλά και νεότεροι όπως η Οπυ Ζούνη, ο Κώστας Τσόκλης και ο Παύλος Σάμιος, είναι μερικοί μόνο από τους καλλιτέχνες που εκπροσωπούνται στην έκθεση.

Με το συλλεκτικό λεύκωμα ο αναγνώστης μπορεί να περιηγηθεί σε όλη τη συλλογή των έργων, να διαβάσει την ιστορία της δημιουργίας της, αλλά και να γίνει μάρτυρας προσωπικών ιστοριών, τόσο του συλλέκτη Δημήτρη Τσίτουρα όσο και πολλών καλλιτεχνών.

πηγή: kathimerini.gr