Ο Πολ Γκογκέν και ο «Χαμένος Παράδεισος»
Ο ζωγράφος που επηρέασε τόσο τη μοντέρνα τέχνη αναζήτησε σε όλη του τη ζωή το «Χαμένο Παράδεισο» χωρίς να αντιλαμβάνεται πως αυτός υπήρχε μέσα του.
Η πολυκύμαντη ζωή του Πολ Γκογκέν σηκώνει πολλή συζήτηση. Η πειραματική διαδρομή του στον χώρο της τέχνης ακόμα περισσότερη. Όταν το 1891 τα όνειρά του σαλπάρισαν για την Ταϊτή, είχε προηγουμένως αναζητήσει ένα παράδεισο γαλήνης και ακύμαντης ευτυχίας στη Βρετάνη δίπλα σε άλλους πειραματικούς καλλιτέχνες. Η Βρετάνη ωστόσο ήταν ήδη μολυσμένη από την Παρισινή ατμόσφαιρα. Οι συμβάσεις της πολιτισμένης Ευρώπης ήταν πανταχού παρούσες.
Στην Πολυνησία και ειδικά στην Ταϊτή, άρτι μετατραπείσα σε γαλλική αποικία, ο Γκογκέν ήλπιζε να βρει την χαμένη Εδέμ όπως την περιέγραφε στα βιβλία του ο Πιέρ Λοτί. Να βρει την αγνότητα, το ειδύλλιο, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ανεμελιά και την έμπνευση. Ο πρώτος καιρός κύλησε σχεδόν ιδανικά επιτρέποντας στον καλλιτέχνη να ενσωματώσει στο έργο του δοξασίες, εικόνες και αξίες ενός πολιτισμού που ερχόταν από τη βαθιά νύχτα του χρόνου.
Ο επαναπατρισμός στη Γαλλία το 1893 αποδείχθηκε αλγεινή εμπειρία αλλά όταν ο Γκογκέν κατέφυγε ξανά στην Ταϊτή διαπίστωσε πως ο «Χαμένος Παράδεισος» είχε καταστραφεί από το πνεύμα της αποικιοκρατίας και των ιεραποστόλων. Ο πλούτος, οι τάξεις, ο πουριτανισμός και η πολιτισμένη Δύση είχαν αλώσει την Εδέμ των ονείρων του Γκογκέν. Μόνη λύση η μετακίνηση στα νησιά Μαρκίζ, όπου αυτός ο ακούραστα πειραματιστής καλλιτέχνης άφησε την τελευταία του πνοή, βιώνοντας έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους θανάτους, τουλάχιστον όσον αφορά την αιτία.
Ο πίνακας ορόσημο «Από πού ερχόμαστε, τι είμαστε, πού πάμε;» είναι το αντίστοιχο του «Χαμένου Παραδείσου» του Μίλτον στη ζωγραφική. Μόνο που ο Πολ Γκογκέν αναπαράγει ένα βίωμα και όχι μια φαντασιοκοπία, όχι έναν ευσεβή πόθο ή μια νοσταλγία για τον Παράδεισο που χάθηκε για πάντα.
