Ο Σαγκάλ και το χρώμα του έρωτα

Από τις τρεις επικράτειες που σημάδεψαν τη ζωή του Μαρκ Σαγκάλ -Ρωσία, Βιβλική Γη, Μεσόγειος- η μεγάλη θάλασσα και τα τοπία της είχαν την ανέκαθεν την τιμητική τους στο έργο του. Στην Κυανή Ακτή αλλά κυρίως στην Ελλάδα που επισκέφθηκε με προτροπή του Έλληνα εκδότη Στρατή Ελευθεριάδη (Teriade), ο Σαγκάλ εντυπωσιάστηκε βαθιά από την δύναμη του φωτός. «Όλο το φως βρίσκεται εκεί, ένα φως απίστευτης καθαρότητας και γλυκύτητας».

Για τον Ρωσοεβραίο ζωγράφο το φως υπάρχει για να δίνει υπόσταση στο χρώμα, και χρώμα στη ζωγραφική σημαίνει έρωτας. «Ένα μόνο χρώμα υπάρχει στη ζωή μας, όπως ακριβώς στην παλέτα του ζωγράφου, που μπορεί να αποδώσει το νόημα της Ζωής και της Τέχνης, το χρώμα του έρωτα».

Πηγή της δημιουργίας είναι ο έρωτας και στα έργα του Σαγκάλ οι ερωτικοί συμβολισμοί είναι άπειροι – μια αντρική μορφή δίπλα σε μια γυναικεία μόνο τον έρωτα υποδηλώνει, τίποτε άλλο.

Ο ερωτισμός του Σαγκάλ αγγίζει από τη μια το πλατωνικό ιδεώδες και από την άλλη το φροϋδικό ορμέμφυτο. Ο έρωτας ωστόσο δεν είναι ένα απλό κάλεσμα της φύσης για την διαιώνιση του είδους. Είναι ένας τρόπος να μοιραζόμαστε την ομορφιά και τη χάρη του άλλου, τα συστατικά μιας άλλης ύπαρξης. Κι αυτός ο έρωτας έχει σύμμαχο το φως, το καθαρό και αδιαμεσολάβητο φως που κυβερνά τη Μεσόγειο εδώ και χιλιετίες. Το φως του Αυγούστου που χαρίζεται απλόχερα στο ιερό νησί της Δήλου, στις Κυκλάδες που αγάπησαν οι θεοί, στην Ελλάδα του κλασικού μεγαλείου, στη μικρή αλλά τόσο μεγάλη και αιώνια Ελλάδα.