Άνδρος και πολιτισμός

Για 29η χρονιά, φιλοξενείται στην Άνδρο ο εικαστικός θεσμός «Πλοές», με υπότιτλο «Ανθρώπων Άστεα». Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στο κτίριο του Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως στη Χώρα της Άνδρου το Σάββατο 29 Ιουλίου 2023 και ώρα 8 μ.μ.

Ο τίτλος παραπέμπει στους αρχικούς στίχους της Οδύσσειας του Ομήρου. Μεταφράζοντας στην κυριολεξία τον συγκεκριμένο τίτλο, σημαίνει: «πόλεις ανθρώπων». Η βαθύτερη ωστόσο ερμηνεία αυτών των λέξεων και του συσχετισμού τους, αφορά στις πράξεις των ανθρώπων και στα αποτυπώματα όλων όσων εκείνοι «οικοδομούν» ή διαμορφώνουν, όταν τουλάχιστον διαβιούν σε συνοικισμούς.

Τα «άστεα» επομένως δεν παραπέμπουν απλώς στις πόλεις. Παραπέμπουν, στο συλλογικό θυμικό, στους πολιτισμικούς επίσης τρόπους που σχηματίζουν οι άνθρωποι την καθημερινότητά τους, μέσα από ό,τι και από όσα με κοινή συναίνεση δημιουργούν.

Στα «οικοδομήματά» τους αποτυπώνεται ο τρόπος λειτουργίας του συλλογικού ασυνειδήτου. Αποτυπώνονται επιπλέον οι σχέσεις του παρελθόντος αναφορικά με τους εκάστοτε προσανατολισμούς του παρόντος, οι σχέσεις επίσης των ατόμων με τους συνανθρώπους τους και οι τρόποι που αντιμετωπίζει ο ένας τον άλλον, αναδεικνύοντας την υπαρξιακή μονάδα σε σχέση, συνάφεια και αρκετές φορές σε αντιδιαστολή με το ομαδικό πνεύμα. Αποτυπώνονται ακόμη, οι διαφορετικότητες μιας κοινωνίας, οι εσωστρέφειες, οι εξωστρέφειές της, οι συναινέσεις και οι ενδότερες της αντιφάσεις, οι κοινές προσπάθειες αυτής της «κοινωνίας», αλλά και οι συγκρουσιακές της καταστάσεις.

Στις «πράξεις» των ανθρώπων αντανακλάται η σχέση τους με το περιβάλλον, οι κοσμοθεωρίες που έχουν διαμορφωθεί ή οι ρήξεις και αλλαγές που έχουν οικοδομηθεί ή έχουν ήδη μεσολαβήσει, σχετικά με ποικίλα ιδεολογήματα. Κυρίως όμως, εκείνο που πρωτίστως αντανακλάται, είναι οι τρόποι σκέψης και πεποιθήσεων των ανθρώπων που συμβιώνουν σε μια «πόλη», όπως επίσης οι επιλογές μέσω των οποίων διαμορφώνουν συμπεριφορές και πολιτισμό, μύθους και ιστορήματα, κοινωνικά «θεμιτές» όπως και συνεκτικές «υπερβατικότητες», αλλά και δοξασίες σχετικά με την αντιμετώπιση του παρελθόντος τους, όπως και του ήθους που χαρακτηρίζει τις καθημερινές τους πρακτικές. Αυτές οι πρακτικές εκδηλώνονται στον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι άνθρωποι και σχεδιάζουν, συμφιλιώνονται ή παρακάμπτουν, τόσο τα αινίγματα και τα αδιέξοδα, όσο και τις συμβιωτικά αντιθετικές «πραγματικότητές» τους. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά στα οποία παίρνει μέρος, (ως προς τη διαμόρφωση του) το συλλογικό ασυνείδητο, είναι η ιεράρχηση αξιών μιας κοινωνίας – που εκφράζεται, με συμβολισμούς, και αλληγορίες – επικεντρωνόμενη στο ήθος και στις αντιλήψεις που χαρακτηρίζουν το ομαδικό της πολυδιάστατο πνεύμα, μέσα από το σύνολο των ανθρώπων που την απαρτίζουν.

Μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους του περασμένου αιώνα, καθώς και τα επίχειρα της παγκοσμιοποίησης που σήμερα βιώνουμε όπως και τις μετακινήσεις πολλών λαών, έχουν αλλάξει δραστικά κι απότομα, αρκετές από τις συνιστώσες της ζωής μας. Κυριαρχεί η εξατομίκευση της ευθύνης που οι πραγματικότητες μέσα στις οποίες ζούμε, μας επιβάλλουν. Υφιστάμεθα σε έντονο βαθμό – και ηθελημένα ή ακούσια – αναπαράγουμε την επιφυλακτικότητα, την επιθετικότητα, την αποξένωση, τη βία και τον απομονωτισμό, τους αυτοματισμούς της υψηλής τεχνολογίας και τα υποκατάστατα με τα οποία αυτή αγοραία μας υποδουλώνει, διαπιστώνοντας παράλληλα ότι ο κοινωνικός ιστός έχει υποστεί πολλών ειδών ρήγματα. Τουλάχιστον ραγδαία αυτός μεταβάλλεται. Κι είναι εύλογο, γιατί κάθε ιστός διαθέτει οργανικότητα.

Το ζητούμενο είναι τα κριτήρια που προτάσσουμε και τα ποιοτικά γνωρίσματα που θέλουμε να καλλιεργήσουμε για να αποκαταστήσουμε τις επαφές και τις σχέσεις μας με την κοινότητα, πάνω σε σύγχρονες ασφαλώς βάσεις και με νέες εννοείται αντιλήψεις, χωρίς να απαλλοτριώνουμε τις μνήμες μας και χωρίς να εξανδραποδίζουμε οικειοθελώς τον εαυτό μας, αναλωνόμενοι σε ανεξέλεγκτους αυτοματισμούς, ποικίλες «διαμεσολαβήσεις» και ουτοπίες.

Είναι διαπιστωμένο πως οι καλλιτέχνες δημιουργούν έργα με βάση τα βιώματά τους και τους συνδυασμούς της ατομικής συνείδησης, όπως και του υποσυνειδήτου τους. Βασικό ωστόσο ρόλο παίζουν οι μνήμες και όσα έχουν εγγραφεί σε αυτές, αναδυόμενες από το συλλογικό τους ασυνείδητο. Τα έργα τέχνης φυσικά δεν εξαντλούνται στις όποιες ερμηνείες κατά καιρούς δέχονται καθώς είναι πολύπλευρα και πολυδιάστατα. Κι ανθεκτικά (τα περισσότερα εξ αυτών) στον χρόνο.

Για την εφετινή έκθεση επελέγησαν έργα που εμπεριέχουν εκτός όλων των άλλων και προβληματισμούς γύρω από τη λειτουργία του συλλογικού ασυνειδήτου, την ανθεκτικότητα και τις μεταλλαγές του, προκειμένου τα έργα μέσα από την δική τους γλώσσα κι αισθητική, να υποβάλλουν όχι ασφαλώς λύσεις, αλλά ερωτήματα ανοίγοντας δρόμους σκέψης και σχετικών στοχασμών στον θεατή.

Η έκθεση περιλαμβάνει, σε διαλεκτική σχέση, (σύμφωνα με τον τρόπο στησίματος), έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής και «εγκαταστάσεων».

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες αλφαβητικά είναι: Στέλιος Γαβαλάς, Στρατηγούλα Γιαννικοπούλου, Ανδρέας Δεβετζής, Χριστίνα Δουζένη, Κατερίνα Ζαφειροπούλου, Ιωάννα Καζάκη, Ηλίας Καφούρος, Καλλιόπη Λεμού (Calliopi Lemos), Φιλιππίνα Λιβιτσάνου, Κωνσταντίνος Μάσσος, Ισμήνη Μπονάτσου, Χρήστος Παλλαντζάς, Βασίλης Παπανικολάου, Κώστας Παππάς, Ανδρέας Σινόπουλος, Χρυσούλα Σκεπετζή, Αμαλία Σταυρουλάκη, Βίκυ Τσαλαματά, Κώστας Χριστόπουλος

Επιμέλεια έκθεσης: Αθηνά Σχινά, Ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ).

Ταυτότητα Εκδήλωσης

Εγκαίνια: Σάββατο 29 Ιουλίου 2023, 20:00
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά, 10:30 – 14:30 & 18:30 – 21:30 (εκτός από Τρίτη)

Τοποθεσία:
Ίδρυμα Π. και Μ. Κυδωνιέως, Χώρα Άνδρου, Άνδρος

Eισιτήρια:
Είσοδος Ελεύθερη

Πληροφορίες / Κρατήσεις:
Τηλ.: 2282 024598