Ο Γκόγια έδωσε απαντήσεις με την 3η Μαΐου 1808

Οι πίνακες όπως και τα βιβλία συνομιλούν μεταξύ τους και οι μεγάλοι ζωγράφοι έχουν πάντα ανοιχτούς λογαριασμούς που φροντίζουν να τους κλείσουν με κάποια έργα τους.

Σε ό,τι αφορά τη σύνθεση και το θέμα της 3ης Μαΐου 1808, είναι φανερό πως ο εμβληματικός αυτός πίνακας του Φρανσίσκο Γκόγια ήταν μια απάντηση στην Συνθηκολόγηση της Μαδρίτης του Γκρο αλλά και ένα έμμεσο σχόλιο στον στομφώδη ηρωισμό του Όρκου των Ορατίων του Νταβίντ.

Οι γάλλοι στρατιώτες στο απόσπασμα του Γκόγια παραπέμπουν στην αποφασιστικότητα των Ορατίων του Νταβίντ αλλά δεν διαπνέονται από τα ίδια ιδανικά. Οι στρατιώτες του Γκόγια εκτελούν εν ψυχρώ τους πολίτες της Μαδρίτης που εξεγέρθηκαν εναντίον του γαλλικού στρατού κατοχής.

Η 3η Μαΐου 1808 είναι μια πρώιμη Γκερνίκα, ένα δημόσιο κατηγορώ για τη Ναπολεόντεια βαρβαρότητα αλλά και για τη φρίκη του επεκτατικού πολέμου γενικότερα. Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε αμέσως μετά την παλινόρθωση των Βουρβόνων της Ισπανίας το 1814, ως φόρος τιμής στον απελευθερωτικό αγώνα των Ισπανών και στην ουσιαστική θυσία των θυμάτων της 3ης Μαΐου.

Ταυτόχρονα είναι μια ομολογία πως οι μεγάλες προσδοκίες του Διαφωτισμού δεν επαληθεύτηκαν και πως η αισιοδοξία του κύκλου της διανόησης στην Ισπανία του Γκόγια διαψεύστηκε οικτρά. Ο ζοφερός διάκοσμος του πίνακα δίνει ένα τόνο απελπισίας στον οποίο αντιστέκεται μονάχα ο ίδιος ο καλλιτέχνης θέλοντας να δώσει ένα νόημα στον χαοτικό κόσμο.