Καζαντζίδης, ο τραγουδιστής του πενήντα και μόνο...
«Στο λαϊκό τραγούδι ο άνθρωπος ανακαλύπτει τον εαυτό του», γράφει ο Βάλτερ Μπένγιαμιν και αυτή είναι μια αλήθεια που εξηγεί ίσως την δύναμη της λαϊκής μουσικής.
Το ελληνικό λαϊκό τραγούδι, τραγούδι κοσμικό, που οι νότες του μπλέκονται θαυμαστά με τα βιώματά μας, κατάφερε να βγάλει το ρεμπέτικο από την ασκητική του αλητεία, από τους τεκέδες και τα καφενεία μιας αδιέξοδης Ελλάδας. Στη δεκαετία του πενήντα, τότε που ξαναφτιάχνονταν τα όνειρα στον τόπο μας, η πρώτη φουρνιά λαϊκών βάρδων διεύρυνε τους ορίζοντες μιας ολόκληρης γενιάς.
Νεαροί πρωταγωνιστές όπως ο Καζαντζίδης η Πόλυ Πάνου, ο Γαβαλάς και ο Μπιθικώτσης αφομοίωσαν όλη την παράδοση, προπολεμική και μεταπολεμική, μεταμορφώνοντας το πρόσωπο της λαϊκής μουσικής.
«Τα ωραία του πενήντα» ωστόσο δεν είχαν συνέχεια στα χρόνια του εξήντα και του εβδομήντα, όταν συνθέτες όπως ο Μητσάκης, ο Χιώτης, ο ύστερος Τσιτσάνης και ο Παπαϊωάννου υποχώρησαν δημιουργικά. Αν εξαιρέσει κανείς το φωτεινό διάστημα Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου, οι λαϊκές βεντέτες του πενήντα επέβαλαν τα επόμενα χρόνια την δική τους αισθητική και τα τραγούδια που γράφονταν στα μέτρα τους ήταν σαφώς υποδεέστερα.
Μόνο αυτόφωτοι συνθέτες όπως ο Καλδάρας, ο Ζαμπέτας ή ο Άκης Πάνου κατάφεραν να τους αντισταθούν. Κατά τα άλλα οι περισσότεροι τραγουδοποιοί ήταν όμηροι της πρόωρης παρακμής των μεγάλων λαϊκών τραγουδιστών. Οι πολιτικές εξελίξεις, εξάλλου, επηρέασαν δυσμενώς την διαδρομή του λαϊκού πενταγράμμου. Άλλαξε ο τρόπος διασκέδασης, υποβαθμίστηκε το πολιτιστικό προϊόν, το λαϊκό παράπονο έγινε αβάσταχτη κλάψα, μουσική μιζέρια, που εξέφρασαν δυστυχώς οι πιο αντιπροσωπευτικοί εκφραστές της λαϊκής ψυχής. Ο Καζαντζίδης του πενήντα, άγουρος αλλά πιο λαγαρός και αδρός, διολίσθησε στη συνέχεια στον λυγμό και στον αχρείαστο θυμό.
Χωρίς την καθοδήγηση των μεγάλων δασκάλων έχασε το δρόμο του, όπως και ο Μπιθικώτσης και ο Γαβαλάς. Ακόμα και ο πολλά υποσχόμενος Στράτος Διονυσίου εξελίχθηκε στα χρόνια του ογδόντα, σε βάρδο του σκυλάδικου. Τα νέα ήθη διάβρωσαν και ρήμαξαν αυτούς τους σπουδαίους τραγουδιστάδες αλλά σε αυτό σίγουρα μεγάλη ευθύνη έχουν και οι αδηφάγες δισκογραφικές εταιρίες. Το λαϊκό τραγούδι θυμίζει εδώ και χρόνια δυνατό κρασί που ξεθύμανε γρήγορα.
