Η Μικρή Νυχτερινή Μουσική του Μότσαρτ

Η σερενάτα είναι μια λέξη που φέρνει ανατριχίλα όταν την ταυτίσει κανείς με το ερωτικό τραγούδι που τραγουδιέται νύχτα κάτω από το παράθυρο της αγαπημένης.

Είναι όμως και μια ενόργανη σύνθεση για μικρό σύνολο που είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό κυρίως στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Τα μέρη της σερανάτας είναι συνήθως πολλά και ποικίλα και συμπεριλαμβάνουν εμβατήρια, μενουέτα ή άλλους χορούς ή απλά μέρη αργά ή γρήγορα όπως συμβαίνει με τη σονάτα.

Από τα γνωστότερα παραδείγματα του είδους παραμένουν μέχρι σήμερα η διάσημη και κοσμαγάπητη Μικρή Νυχτερινή μουσική έργο Κ.525 και η Σερενάτα Χάφνερ έργο Κ.250, δυο δημιουργίες του Μότσαρτ, ορόσημα για την παγκόσμια μουσική.

Η Μικρή Νυχτερινή μουσική είναι έργο μιας φάσης κατά την οποία ο Μότσαρτ καταγίνεται με τον «Ντον Τζιοβάνι» και σήμερα γνωρίζουμε ότι ολοκληρώθηκε στις 10 Αυγούστου 1787. Ο συνθέτης δεν μπήκε στον κόπο να της δώσει ένα τίτλο αναφέροντας απλά σε κάποιες σημειώσεις τουπως είναι μία «Μικρή νυχτερινή μουσική», αναφορά που σήμερα επέχει θέση τίτλου. Το έργο ωστόσο είναι γνωστό και ως «Σερενάτα αρ. 13, σε σολ» (Serenade No 13).

Αν σκεφτεί κανείς πως ο Μότσαρτ έγραφε τις σερενάτες του κατόπιν παραγγελίας για τους αριστοκράτες της αυτοκρατορίας των Αψβούργων, που ήθελαν να διασκεδάσουν τους συνδαιτημόνες τους κατά τη διάρκεια του δείπνου, θα λέγαμε πως υπήρχε ένα στοιχείο λαϊκό μέσα τους. Για τη συγκεκριμένη σερενάτα δεν έχουμε τέτοιου είδους στοιχεία. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι η χήρα του συνθέτη Κονστάντζε το πούλησε το 1799 και ότι το έργο πρωτοεκδόθηκε το 1827.

H Μικρή Νυχτερινή Μουσική αρχικά ήταν γραμμένη για κουιντέτο εγχόρδων (2 βιολιά, βιόλα, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο) μοιρασμένη σε πέντε μέρη, το δεύτερο από τα οποία («Minuet and Trio») αγνοείται, πιθανόν να είχε αφαιρεθεί από τον ίδιο τον συνθέτη. Η σύνθεση αυτή σήμερα αποδίδεται κυρίως από ορχήστρα εγχόρδων και τα μέρη της έχουν ως εξής:

• Allegro
• Romanze: Andante
• Menuetto: Allegretto
• Rondo: Allegro