Αλεξίου: «Οι ροκ ήρωες της καθημερινότητας», τι ομάδα ήταν Σαββόπουλος, Παύλος Σιδηρόπουλος

Μία από τις πιο αδικημένες μουσικές σκηνές στην Ελλάδα είναι αναμφίβολα αυτή της ροκ. Και μέχρι πρότινος από την ελληνική βιβλιογραφία έλειπε μια έκδοση που θα κατέγραφε με λεπτομέρεια και αγάπη την ιστορία του ελληνικού ροκ μέσα από τα λόγια και τις εικόνες των ίδιων των πρωταγωνιστών του.

Αυτό δεν ισχύει πια, χάρη στον Γιάννη Αλεξίου. Τον παλιό συντάκτη του «ΦΩΤΟΣ» κατά την περίοδο 1987-1989, με εκδότη τον Θεόδωρο Νικολαΐδη και διευθυντή σύνταξης τον Νίκο Καρελά. «Θυμάμαι που είχε πλημμυρίσει από κόσμο ο Πειραιάς στην άφιξη του Ντέταρι. Τότε μαζί του έπαιζε κι ένας παίκτης που θαύμαζα, ο Φούνες. Εγώ, βέβαια, είμαι Πανιώνιος από πιτσιρικάς, γέννημα-θρέμμα Νεοσμυρνιώτης. Πανιώνιο με έκανε ο θείος μου ο Γιώργος Νικολάου, ο οποίος ήταν προσωπικός γυμναστής του Θωμά Μαύρου» μας λέει.

Μετά τον στρατό ο Γιάννης άφησε το ρεπορτάζ του Χαραυγιακού, του Φωστήρα και του Ατρόμητου κάνοντας στροφή στην καριέρα του και καταπιάστηκε σχεδόν αποκλειστικά με το μεγάλο του πάθος, τη ροκ μουσική. Και μέσα από τριβή με τον χώρο, μεγάλη προσπάθεια (μέσω και της εργασίας του στο περιοδικό «Ήχος» και στο ogdoo.gr) και αμέτρητους δίσκους (ο Γιάννης διαθέτει δισκοθήκη με περίπου 11.500 σπάνια βινύλια), βγήκε πριν από μερικές μέρες στην κυκλοφορία το δεύτερο βιβλίο του, οι «Πρωτοπόροι του Ελληνικού Ροκ». Πρόκειται για τους ήρωες του Γιάννη Αλεξίου, οι οποίοι του αφηγήθηκαν την ιστορία του ροκ από τη δεκαετία του ’60 έως σήμερα. Τα δικά του λόγια περιγράφουν απόλυτα το περιεχόμενο αυτής της έκδοσης, που αποτελεί ουσιαστικά τη «βίβλο» του ροκ στην Ελλάδα:

«Μέσα από αυτό το βιβλίο αναδεικνύεται η ροκ συμπεριφορά και η ροκ σκέψη. Αναδεικνύονται τα στέκια που υπήρχαν και η ατμόσφαιρα της κάθε εποχής, όπως τα άγρια χρόνια για τον χώρο του ελληνικού ροκ κατά την περίοδο της δικτατορίας αλλά και οι δύσκολες συνθήκες ηχογράφησης. Η Ελλάδα είναι μια χώρα όπου κυριαρχούσε πάντα το λαϊκό τραγούδι και οι δισκογραφικές εταιρείες -με πολύ λίγες εξαιρέσεις, όποτε… οσμίζονταν χρήμα- δεν υποστήριξαν το ελληνικό ροκ, μάλλον το αντίθετο! Σε αυτό το βιβλίο οι Έλληνες ρόκερς μιλούν για τις δύσκολες συνθήκες και τη συμπεριφορά των δισκογραφικών εταιρειών απέναντί τους, κάτι που δείχνει ότι στο μουσικό τοπίο της Ελλάδας το ροκ ήταν πάντοτε στην… μπάντα. Ό,τι επιτεύχθηκε έγινε χάρη στις προσπάθειες μερικών ανεξάρτητων εταιρειών ή υπαλλήλων σε δισκογραφικές με μεράκι και μουσικό αυτί.

Για μένα αυτοί οι άνθρωποι είναι ήρωες. Είχαν μια απλή καθημερινότητα, δούλευαν για παράδειγμα σε βιβλιοπωλεία ή υπάλληλοι σε δισκοπωλεία. Είχαν την κουλτούρα του ροκ, ήταν φιλοσοφημένα άτομα. Έγραψαν μουσική και στίχους που περνούν από γενιά σε γενιά. Είναι άνθρωποι που αρνήθηκαν μια πιο άνετη ζωή και ακολούθησαν το ένστικτο και το ταλέντο τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Δημήτρης Πολύτιμος, ο οποίος θα μπορούσε να έχει γίνει φυσικός, όμως επέλεξε να πάρει το πιάνο του και να πάει στα κλαμπ για να παίξει ροκ μουσική. Αυτοί για μένα είναι ήρωες της καθημερινότητας που έγραψαν ιστορία και ήθελα να τους τιμήσω σε αυτήν την έκδοση. Μου αφηγήθηκαν τις ζωές τους και εγώ τις παραθέτω χωρίς περικοπές».

Ο ιδιαίτερος πρόλογος και το εξώφυλλο

Για τον πρόλογο του βιβλίου αλλά και το εξαιρετικό του εξώφυλλο ο Γιάννης Αλεξίου μάς λέει: «Το βιβλίο το προλογίζει ο Δημήτρης Πολύτιμος, ο οποίος για την έκδοση αυτή αποκάλυψε ένα σπάνιο κείμενο που είχε γράψει κάτω από δύσκολες συνθήκες επί χούντας το 1968, το οποίο έχει τίτλο “Η κίνηση ποπ”. Είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί γράφτηκε τη συγκεκριμένη εποχή και αναφέρεται ουσιαστικά στην “ενηλικίωση” της ποπ μουσικής που εξελίσσεται στη ροκ. Στο καταπληκτικό εξώφυλλο είναι τιμητικά οι MGC, για πολλούς το πρώτο πραγματικά ροκ συγκρότημα που έπαιξε μουσική στην Ελλάδα, με διασκευές από Τζίμι Χέντριξ, Cream, Rolling Stones αλλά και επιρροές από μπλουζ (Πολ Μπάτερφιλντ). Πρόκειται για μια promo φωτογραφία από το τραγούδι τους “Miss Marples Theme”, επηρεασμένο από την Άγκαθα Κρίστι, και δείχνει τον Πολύτιμο με το περίστροφο να εκτελεί τον Δημήτρη Πουλικάκο! Αυτό το πολύ ωραίο εξώφυλλο το επιμελήθηκε ο art director του ιστορικού περιοδικού “Metal Hammer”, Πέτρος Λιβάνιος».

Πώς σου γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο;

Το υλικό που υπάρχει στο βιβλίο χρειάστηκαν 22 χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ξεκίνησε το 1997 με τον Μιχάλη Πούγουνα των The Flowers of Romance και τελείωσε τον Απρίλιο του 2019 με τη συνέντευξη του Νίκου Πολίτη από τους Εξαδάκτυλους. Ουσιαστικά πρόκειται για 50 ατόφιες συνεντεύξεις μουσικών και συγκροτημάτων που αφιέρωσαν τη ζωή τους και τα έδωσαν όλα για το ροκ, όλο το ταλέντο, τη δύναμη και τα νιάτα τους. Μου αφηγήθηκαν τη ζωή τους. Οι συνεντεύξεις αυτές έγιναν κατόπιν προσωπικής γνωριμίας, φιλίας και συναναστροφής με όλους αυτούς τους μουσικούς και απεικονίζουν βέβαια και τη δημοσιογραφική δουλειά μου όλα αυτά τα χρόνια. Ήθελα να τιμήσω αυτούς τους ανθρώπους που αφιέρωσαν τις ζωές τους στο ροκ χωρίς να… λοξοδρομήσουν. Δυστυχώς πολλοί από αυτούς είναι σήμερα στο νοίκι, γιατί ως γνωστόν κανείς δεν πλούτισε στην Ελλάδα με τη ροκ μουσική. Βέβαια υπάρχουν και κάποιες -λιγοστές- εξαιρέσεις, όπως είναι ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο οποίος είναι μια… κατηγορία μόνος του και πρωτοπόρος του είδους.

Τι καλύπτει το βιβλίο;

Το βιβλίο περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια. Το πρώτο αναφέρεται στους πρωτομάστορες του ελληνικού ροκ και καλύπτει τη δεκαετία του ’60, το δεύτερο τους «μεγάλους παίκτες» της δεκαετίας του ’70, το τρίτο τους συνεχιστές του ελληνικού ροκ τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 και το τέταρτο τη νεότερη γενιά από το 2000 μέχρι σήμερα. Το τελευταίο κεφάλαιο είναι εύλογα το μικρότερο σε έκταση, καθώς η ιστορία του γράφεται ακόμα και για να αξιολογηθεί σωστά θα πρέπει να περάσουν κάποια χρόνια ακόμα, ώστε να έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον να μιλήσουμε για τα σημερινά γκρουπ.

Να πούμε ενδεικτικά μερικά μεγάλα ονόματα που περιλαμβάνονται σε αυτά τα κεφάλαια;

Στο πρώτο μέρος, της δεκαετίας του ’60, είναι ο Δημήτρης Πολύτιμος, που είναι ο γηραιότερος «έφηβος» ενεργός ροκ μουσικός μέχρι σήμερα, ο Δημήτρης Πουλικάκος, ο Αλέκος Καρακαντάς, ο Λουκάς Σιδεράς (ντραμς και φωνή στους Aphrodite's Child) και ο Διονύσης Σαββόπουλος. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιλαμβάνονται καλλιτέχνες όπως οι Αντώνης Τουρκογιώργης και Γιάννης Σπάθας των Socrates Drank the Conium σε ξεχωριστές συνεντεύξεις, οι Τάκης Ανδρούτσος και Γιώργος Στεφανάκης των Πελόμα Μποκιού, ο Σταύρος Λογαρίδης, ο Κώστας Τουρνάς, η Δέσποινα Γλέζου, ο Ηλίας Ασβεστόπουλος, ο Ηρακλής Τριανταφυλλίδης, ο Θοδωρής Τρύφωνας, ο Τάσος Φωτοδήμος των Σπυριδούλα, ο Γιάννης Δρόλαπας από τις Μουσικές Ταξιαρχίες, ο Τζόνι Βαβούρας και ο Λήτης (Νικόλαος Σάννος). Στο τρίτο μέρος μπορούμε να αναφέρουμε ενδεικτικά τους συνεργάτες του Παύλου Σιδηρόπουλου στο συγκρότημά του Απροσάρμοστοι, Κυριάκο Δαρίβα και Αλέκο Αράπη, ο Ζωρζ Πιλαλί, o Θοδωρής Βλαχάκης (ντραμς στους Magic De Spell), ο Γιώργος Βανάκος, ο Γιάννης Αγγελάκας, ο Γιώργος Χριστιανάκης από τις Τρύπες, o Αλέξης Καλοφωλιάς των Last Drive, ο Θοδωρής Δημητρίου (Λευκή Συμφωνία), ο Μιχάλης Πούγουνας, ο Μάνος Ξυδούς, οι Ενδελέχεια, τα Υπόγεια Ρεύματα, ο Γιώργος Δημητριάδης, οι Θάνος Ανεστόπουλος και Παντελής Ροδόστογλου από τα Διάφανα Κρίνα, ο Γιάννης Νάστας. Υπάρχει και ξεχωριστή ενότητα για μπλουζ με τους Blues Wire και τον Ανδρέα Γκομόζια. Στη νεότερη γενιά υπάρχουν ο Αντώνης Λιβιεράτος (Dr. Atomik), οι Earthbound, ο Nomik, οι Empty Frame, οι Playground Theory.

Πρόκειται για ιστορίες και γεγονότα άγνωστα στον πολύ κόσμο;

Όλοι οι άνθρωποι που περιλαμβάνονται σε αυτήν την έκδοση μίλησαν έξω από τα δόντια, δεν μάσησαν τα λόγια τους. Ουσιαστικά πρόκειται για τους Έλληνες ρόκερς που αφηγούνται την ιστορία του ελληνικού ροκ εν ρολ και τα μυστικά του. Υπάρχουν πολλά στοιχεία και ιστορίες που δεν έχουν ειπωθεί ξανά και αποκαλύπτουν πολλά ενδιαφέροντα σημεία από την ιστορία των Ελλήνων μουσικών της ροκ. Για παράδειγμα, ποιο συγκρότημα έμεινε για δύο μήνες φυλακή στο εξωτερικό ή τι ομάδα ήταν ο Παύλος Σιδηρόπουλος!

Πέρα από τα κείμενα, βέβαια, αυτό που κάνει το βιβλίο ιδιαίτερο είναι και το πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Το φωτογραφικό υλικό είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος αυτής της πολυτελούς έκδοσης, η οποία έγινε όπως την ονειρευόμουν. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το προσωπικό μου αρχείο, όμως οι περισσότεροι από τους μουσικούς που περιλαμβάνονται στο βιβλίο άνοιξαν τα συρτάρια τους και μου έδωσαν σπάνιο φωτογραφικό υλικό. Αναμφίβολα ένα δυνατό «χαρτί» αυτής της έκδοσης είναι το πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Υπήρξαν κάποιες από τις συνεντεύξεις που σου έμειναν περισσότερο από τις άλλες;

Μία από αυτές είναι του Παύλου Παυλίδη από τα Ξύλινα Σπαθιά και τα Μωρά στη Φωτιά. Μου μίλησε για την εποχή όπου είχε πρωτοέρθει και εγκατασταθεί στην Αθήνα. Μιλήσαμε για ώρες στην πλατεία της Νέας Σμύρνης και μου είπε πράγματα -και μάλιστα αρκετά προσωπικά- που δεν είχε πει ποτέ ως τότε. Ήταν μια πολύ ουσιαστική συνέντευξη, η οποία φανέρωσε και κάποιες προσωπικές αδυναμίες του, που δεν τις ξέρεις πολύς κόσμος.

Ο Ολυμπιακός Σιδηρόπουλος και ο ΠΑΟΚτσής Σαββόπουλος!

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους αναγνώστες του «ΦΩΤΟΣ» έχουν αναμφίβολα οι ποδοσφαιρικές προτιμήσεις μερικών από τους μεγάλους καλλιτέχνες της ελληνικής ροκ σκηνής. Ο Γιάννης Αλεξίου μάς αναφέρει χαρακτηριστικά δύο περιπτώσεις στο βιβλίο του που αφορούν μεγαθήρια του χώρου, τον Παύλο Σιδηρόπουλο και τον Διονύση Σαββόπουλο. Για τον πρώτο ο στενός φίλος και ντράμερ του στους Απροσάρμοστους, Κυριάκος Δαρίβας, είπε: «Ο Παύλος Σιδηρόπουλος ήταν Ολυμπιακός. Μπορεί να μην πήγαινε στο γήπεδο, αλλά παρακολουθούσε τα νέα και πάντα μιλούσαμε για τα αποτελέσματα του Ολυμπιακού μετά τους αγώνες. Τα συζητούσαμε στο στούντιο, στις συναυλίες ή στην παρέα και έλεγε “τους κάναμε, τους δείξαμε…”»! Ο δε Διονύσης Σαββόπουλος, ο οποίος δεν έχει αναφερθεί ξανά για το θέμα σε άλλη συνέντευξή του, ανέφερε σχετικά με τον ελεύθερο χρόνο του κατά τη διάρκεια της εφηβείας: «Στα ποδοσφαιράκια τα κατάφερνα, αλλά το περιβάλλον ήταν λίγο… ζοφερό. Ήταν κάτι υπόγεια γυμνά. Μέσα, πολλή τσιγαρίλα, ουδέποτε αερίζονταν. Τα παιδιά έπαιρναν μια σκοτεινή όψη. Το εφιαλτικό τοπίο συμπληρωνόταν από το σουξέ της εποχής, το “Τεκίλα”. Εκεί όπου δεν τα κατάφερνα ήταν στο ποδόσφαιρο. Τότε οι δύο αρχηγοί, τα δύο… τσακάλια, διάλεγαν έναν έναν τους παίκτες. Εγώ έμενα τελευταίος, γιατί δεν με ήθελε κανείς! Στην ομάδα που θα έμπαινα, θα έχανε. Έχω μια απώθηση με το ποδόσφαιρο. ΠΑΟΚ είμαι βέβαια, αυτό δεν αλλάζει. Αλλά μου άρεσαν περισσότερο τα πάρτι, γιατί γνωριζόμασταν με το άλλο φύλο…».

Αφιερωμένο εξαιρετικά…

Ο Γιάννης Αλεξίου θέλησε να αφιερώσει σε συγκεκριμένα άτομα το δεύτερο «παιδί» της συγγραφικής του πορείας, άτομα που δυστυχώς έφυγαν από τη ζωή πριν εκδοθεί το βιβλίο. «Αυτό το βιβλίο είναι αφιερωμένο στον κιθαρίστα των Socrates Γιάννη Σπάθα, στον κιθαρίστα των Πελόμα Μποκιού Τάκη Ανδρούτσο, στον οργανίστα των Idols Νότη Λαλαΐτη αλλά και στον μεγάλο κιθαρίστα των Juniors Αλέκο Καρακαντά, οι οποίοι γνώριζαν γι’ αυτήν την έκδοση, όμως δεν πρόλαβαν να την πιάσουν στα χέρια τους. Το αφιερώνω επίσης και στον παλιό συντάκτη ύλης του “ΦΩΤΟΣ”, Τάσο Ψαλτάκη, ο οποίος είχε εκδώσει και το πρωτοποριακό περιοδικό “Μουσικό Εξπρές” το 1979. Υποστήριξε το ελληνικό ροκ και μάλιστα ήταν αυτός που κατά κάποιον τρόπο με μύησε στη συγκεκριμένη μουσική σκηνή. Υπήρξαν πολλές και διάφορες δυσκολίες μέχρι να καταφέρω να συγκεντρώσω το υλικό γι’ αυτό το βιβλίο. Για παράδειγμα, η Δέσποινα Γλέζου μένει μόνιμα στη Νάξο και ήταν δύσκολο να τη συναντήσω γιατί δεν έρχεται πια στην Αθήνα, αλλά και δεν θέλει να θυμάται τόσο πολύ εκείνα τα χρόνια με τους Nostradamos. Δυσκολίες υπήρχαν και με τον σπουδαίο κιθαρίστα Αλέκο Καρακαντά. Ήταν πολύ δύσκολο να συναντηθούμε λόγω επιδείνωσης της υγείας του, αλλά όταν τα καταφέραμε, μου έδωσε μια συνέντευξη -ίσως και η μοναδική που έχει δώσει- από ψυχής, γνωρίζοντας ότι ήταν ίσως η τελευταία φορά που θα έχει την ευκαιρία να μιλήσει».

• Το βιβλίο «Πρωτοπόροι του Ελληνικού Ροκ» κυκλοφορεί από το Ogdoo Music Group.