Ο κίνδυνος της διάκρισης

Αν και οι ερασιτέχνες αθλητές πρέπει να αντιλαμβάνονται τον αθλητισμό ως πηγή ευχαρίστησης και ενίσχυσης των παραμέτρων της υγείας τους, εντούτοις οι περισσότεροι δίνουν μεγαλύτερη βάση στην απόδοση και στα ρεκόρ. Η σκοτεινή πλευρά του αθλητισμού είναι η χρήση ουσιών που βελτιώνουν την απόδοση, με συνέπεια τον σοβαρό κίνδυνο για την υγεία των αθλητών ενώ ταυτόχρονα τραυματίζεται θανάσιμα το αθλητικό πνεύμα, η φήμη και η υπόληψή του.

Ένα σημαντικό ποσοστό των δρομέων αντοχής, περίπου το 37%, χρησιμοποιούν απαγορευμένες ουσίες ενώ ένα άγνωστο ποσοστό πειραματίζεται με ουσίες οι οποίες δεν είναι απαγορευμένες ακόμα, επειδή βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο, και βρίσκονται στα βότανα, στα συμπληρώματα ή σε άλλα σκευάσματα. Η συγχορήγηση δύο ή περισσότερων ουσιών σε μειωμένες ποσότητες εμφανίζει συνεργική δράση, δηλαδή η μία ουσία ενισχύει τη δράση της άλλης (αλληλοενίσχυση). Επιπλέον, η χορήγηση φαρμάκων (μάσκες) που συγκαλύπτουν την ύπαρξη απαγορευμένων ουσιών στα βιολογικά υγρά του αθλητή καθιστούν αδύνατη την ανίχνευσή τους.

Ένα από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα από τους αθλητές αντοχής είναι η ερυθροποιητίνη. Ακολουθούν τα κανναβοειδή, τα συνθετικά αναβολικά στεροειδή, τα διεγερτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ), πολλά βότανα και συμπληρώματα, τα οποία επιδρούν στη λειτουργία της καρδιάς και του κυκλοφορικού συστήματος, στον μεταβολισμό αλλά και στο ΚΝΣ.

Αρκετές παρενέργειες όλων αυτών έχουν μελετηθεί, ωστόσο πολλές ακόμα παραμένουν άγνωστες. Η θρόμβωση του αίματος, η πνευμονική εμβολή ή τα εγκεφαλικά, θρομβωτικά επεισόδια δεν οφείλονται μόνο στη χρήση ερυθροποιητίνης ή αναβολικών στεροειδών αλλά και σε συστατικά που εμπεριέχονται στα βότανα. Η μυοκαρδίτιδα, η υπέρταση, η υπερτροφία και η ίνωση του μυοκαρδίου οφείλονται σε διεγερτικά του ΚΝΣ ή σε φάρμακα που διευκολύνουν την αποδέσμευση του οξυγόνου από τα ερυθρά αιμοσφαίρια προς τους μύες, στη χορήγηση αναβολικών ή αυξητικής ορμόνης και σε ορμονικά σκευάσματα ή φάρμακα που βελτιώνουν τον μεταβολισμό. Οι τοξικές επιδράσεις στο ήπαρ (ηπατίτιδα, ηπατοκαρκίνωμα, η υπερτροφία του

προστάτη, η ατροφία των όρχεων, η μείωση των αναπαραγωγικών ορμονών, η γυναικομαστία στους άντρες, η ατροφία των μαστών στις γυναίκες, η υπερτροφία της κλειτορίδας, οι ανωμαλίες των εμμήνων ρύσεων και η βραχνάδα της φωνής στις γυναίκες, καθώς και η επιθετική συμπεριφορά και η ψύχωση είναι μερικές μόνο από τις επιδράσεις στο ανθρώπινο σώμα και δείχνουν ότι μπορεί να είναι αντίθετες από αυτές που αναμένονται.

Η εξωγενής χορήγηση κανναβοειδών από την άλλη έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αναλγητική δράση στους καταπονημένους μύες του δρομέα, επιφέρει καλύτερη παροχή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στους μύες, εξαιτίας αγγειοδιαστολής ή βρογχοδιαστολής αλλά από την άλλη οι παρενέργειές των κανναβοειδών είναι σοβαρές, όπως η μείωση των αντανακλαστικών, η ταχυκαρδία, η μείωση του συντονισμού και της συνεργασίας των μυών, η διαταραχή της προσοχής και της αίσθησης του χώρου, με συνέπεια τον κίνδυνο των πτώσεων και του τραυματισμού.

Τα διεγερτικά τύπου καφεΐνης σε μικρές δόσεις είναι ωφέλιμα κατά τις νυχτερινές ώρες του αγώνα, επειδή αυξάνουν την προσοχή και τη συγκέντρωση, ενώ σε μεγαλύτερες δόσεις καραδοκεί ο κίνδυνος των αρρυθμιών. Η περιοχή μεταξύ άριστης δράσης και κινδύνων μετά από χρήση ουσιών βελτιωτικών της απόδοσης είναι ομιχλώδης επειδή είναι περιορισμένη η γνώση σε ό,τι αφορά στους πολλαπλούς τρόπους επέμβασης στη λειτουργία των οργάνων, ιδιαίτερα όταν τα συστήματα λειτουργούν στα όρια της αντοχής τους.

Παρόλο που έχουν υπερτονιστεί οι κίνδυνοι για το προφίλ ασφαλείας αυτών των ουσιών, δυστυχώς οι αθλητές δεν αποτρέπονται από τη χρήση τους.