Ρωμαλέα ανοσία

Μέτρια και υψηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας και άσκησης σχετίζονται με αποτελεσματικότερες απαντήσεις του αμυντικού συστήματος στον κορονοϊό και γενικότερα στις λοιμώξεις.

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι ο αριθμός των αντισωμάτων μετά από έναν εμβολιασμό είναι μεγαλύτερος σε αθλούμενους με υψηλά επίπεδα φυσικής κατάστασης ή φυσικής δραστηριότητας σε σχέση με μη αθλούμενους. Έχει βρεθεί, μάλιστα, καλύτερη ανταπόκριση στον εμβολιασμό των ηλικιωμένων αθλούμενων σε σχέση με τους νέους, που, έτσι κι αλλιώς, έχουν ρωμαλέα απάντηση στον ιό. Φαίνεται, όμως, ότι υπάρχει ένα «κατώφλι» φορτίου προπονητικής επιβάρυνσης (ένταση και διάρκεια άσκησης) πάνω από το οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται αποτελεσματικότερα και είναι διαφορετικό στον καθένα.

Συστήνεται μία ώρα αερόβιας άσκησης στο 60-70% της μέγιστης κατανάλωσης οξυγόνου, τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα. Έτσι το προπονητικό, αντιγονικό ερέθισμα θα είναι τόσο ισχυρό ώστε να προκληθεί ανοσολογική ανταπόκριση. Η ανοσιακή απάντηση του σώματος στον ιό ή το εμβόλιο εξαρτάται από γενετικούς παράγοντες, ηλικία, διατροφή, αριθμό υποδοχέων στο αναπνευστικό σύστημα όπου ο ιός δεσμεύεται όταν εισέλθει στο σώμα (πύλες εισόδου) αλλά κυρίως από τη φυσική κατάσταση του ατόμου.

Η ενίσχυση της αμυντικής απάντησης του οργανισμού κατά την άσκηση οφείλεται στην απελευθέρωση από τα κύτταρα των μυών παραγόντων (ανοσοτροποποιητικών και νευροενδοκρινικών ουσιών) που ενισχύουν τις ανοσοβιολογικές οδούς και ρυθμίζουν το φλεγμονώδες και οξειδωτικό στρες. Κατά τη μέτρια-έντονη φυσική δραστηριότητα ενεργοποιείται ο μηχανισμός φλεγμονής που δεν είναι τίποτε άλλο από την προγραμματισμένη στρατηγική απάντηση του αμυντικού συστήματος στο στρες της άσκησης. Κάθε φορά που επαναλαμβάνεται η άσκηση η αμυντική απάντηση εξοικειώνεται με το στρες και γίνεται πιο ευέλικτη, άμεση, επαρκής, εξειδικευμένη και αποτελεσματική, ώστε να εξουδετερώσει γρήγορα το στρες και να επιφέρει τη μικρότερη αναστάτωση στον οργανισμό, δηλαδή μικρότερη φλεγμονή.

Η επαναληπτική δράση της άσκησης στην τελειοποίηση του μηχανισμού της ανοσίας αν κάποιος προσβληθεί από τον ιό ή κάνει εμβόλιο συμβάλλει στην ελάττωση της εξάπλωσης της φλεγμονής. Αυτό μεταφράζεται σε ηπιότερα συμπτώματα και μείωση του βαθμού της νοσηρότητας και της θνητότητας. Επιπλέον, οι παρεμβάσεις της άσκησης στην εξομάλυνση του μεταβολισμού της ρύθμισης της γλυκόζης, του επιπέδου των λιπών, της αρτηριακής πίεσης και του μηχανισμού της πήξης συμβάλλουν στην αποφυγή μεταβολικών, οξειδωτικών, καρδιαγγειακών επιπλοκών και κυρίως στην πρόληψη θρομβώσεων που είναι η κύρια αιτία θνησιμότητας από τον κορονοϊό.

Συνοπτικά, οι παρεμβάσεις της άσκησης στους ανοσιακούς μηχανισμούς βοηθούν στην ετοιμότητα, στην εξοικείωση της άμυνάς μας με τον εισβολέα και στην καλύτερη αντιμετώπιση των πιθανών επιπλοκών. Να υπενθυμίσουμε ότι η βαριά άσκηση προκαλεί παροδική δυσλειτουργία της ανοσίας, η οποία σε μακροπρόθεσμη βάση ενισχύεται. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαταραχή της ομοιοστασίας του οργανισμού από την άσκηση (βαθύτερη εξάντληση ενεργειακών αποθεμάτων, καταστροφή μυϊκών ινών, οριακή εξάντληση ενζύμων, υψηλός βαθμός οξείδωσης κ.λπ.) τόσο μεγαλύτερη είναι η ενεργοποίηση των μηχανισμών που είναι επιφορτισμένοι να επαναφέρουν την ομοιοστασία. Αποτέλεσμα είναι η σημαντική ενδυνάμωση των ανωτέρω μηχανισμών και η ικανότητά τους να διατηρούν την ομοιοστασία εξουδετερώνοντας τον εισβολέα.

Δρόσος Βενετούλης

Πνευμονολόγος, τ. δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά