Εκλογές 2023: Τι φοβούνται, τι ελπίζουν οι 3

Με διαφορετικούς στόχους έκλεισαν την προεκλογική κούρσα Νέα Δημοκρατία, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ. Στη Ν.Δ. το βασικό ζητούμενο είναι η εξασφάλιση μιας άνετης αυτοδυναμίας στην περιοχή των 158 εδρών, ενώ θεωρείται ότι κλειδί για την επίτευξή της είναι οι ψήφοι των νέων και των ετεροδημοτών. Από την άλλη πλευρά, στον ΣΥΡΙΖΑ κρίσιμο σημείο για τις εξελίξεις της, δύσκολης ούτως ή άλλως, επόμενης ημέρας είναι η διατήρηση ή μη ποσοστού άνω του 20%. Τέλος, για το ΠΑΣΟΚ στόχος είναι η συνέχιση της ανοδικής πορείας του που περνάει μέσα από την ενίσχυση της συσπείρωσης των ψηφοφόρων, οι οποίοι το στήριξαν στις πρώτες εκλογές του Μαΐου.

Πρόβλημα παραλία και «μικροί»

Η προεκλογική περίοδος έχει κλείσει και στην Πειραιώς όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη σημερινή ημέρα και στο πώς όλα θα πάνε βάσει σχεδιασμού. Επειδή οι κάλπες, όπως έχει πει πολλάκις ο κ. Μητσοτάκης, είναι άδειες και όλα ξεκινούν από την αρχή, στην Πειραιώς εστιάζουν σε δύο βασικά σημεία που μπορούν να «καταστρέψουν» την προοπτική της «ασφαλούς αυτοδυναμίας» που επιδιώκει ο κ. Μητσοτάκης.

Πρώτον, είναι η συμμετοχή. Εκεί εστίασε και ο πρόεδρος της Ν.Δ. στην τελευταία προεκλογική του εμφάνιση στον ΣΚΑΪ, προχθές το πρωί, τονίζοντας πως οι πολίτες πρέπει να προσέλθουν στις κάλπες και κανένα αποτέλεσμα δεν έχει προεξοφληθεί. Ανεξάρτητα από το πόσοι θα είναι συνολικά αυτοί που θα πάνε να ψηφίσουν, η Ν.Δ. θέλει οπωσδήποτε η συμμετοχή των δικών της ψηφοφόρων να φθάσει στα ίδια επίπεδα της 21ης Μαΐου, όπου προσήλθαν στις κάλπες 2,4 εκατομμύρια «γαλάζιοι» ψηφοφόροι. Για να επιτευχθεί ο στόχος υπάρχουν δύο κρίσιμες «υποομάδες». Η πρώτη είναι οι σχεδόν 200.000 ετεροδημότες που επέλεξαν τη Ν.Δ. στις 21 Μαΐου. Αυτή η ομάδα είναι κρίσιμη καθώς θα πρέπει να μπουν ξανά σε αυτοκίνητα, πλοία και αεροπλάνα και να ταξιδέψουν στον τόπο καταγωγής τους για να ψηφίσουν, κάτι που δεν είναι το ίδιο αυτονόητο με αυτόν που ψηφίζει στον τόπο διαμονής του. Ακόμη μία κρίσιμη ομάδα που πρέπει να κινητοποιηθεί και να πάει στην κάλπη είναι οι νέοι ψηφοφόροι ηλικίας 17-23 ετών. Στις 21 Μαΐου ήταν σχεδόν 580.000 και από αυτούς το 33%, δηλαδή σχεδόν 190.000, ψήφισαν Ν.Δ. Επειδή όσο πιο μικρές είναι οι ηλικίες τόσο πιο επίφοβο είναι να υπάρξει αποχή, η Ν.Δ. πρέπει να κερδίσει και την… παραλία και να ξαναπείσει τους 190.000 νέους που την ψήφισαν να επιλέξουν την κάλπη από την ξαπλώστρα. Κομματική πηγή έλεγε στην «Κ» πως αυτοί οι 390.000 ψηφοφόροι –ετεροδημότες και νέοι– αποτελούν έναν πολύ κρίσιμο αριθμό για το τελικό αποτέλεσμα και την επίτευξη του βασικού στόχου που έχει η Ν.Δ. και είναι να ξεπεράσει το 40% σε ποσοστό.

Η Πειραιώς θεωρεί κρίσιμο να επιστρέψουν στις κάλπες οι ετεροδημότες και οι νέοι που την επέλεξαν στις 21 Μαΐου.

Ο δεύτερος «φόβος» της Νέας Δημοκρατίας είναι να δούμε να μπαίνουν τελικά στη Βουλή πολλά κόμματα, που μπορούν, βάσει των δημοσκοπήσεων, να φθάσουν ακόμη και τα εννέα συνολικά. Η Ελληνική Λύση, η Νίκη και οι Σπαρτιάτες είναι τρία δεξιά κόμματα που βρίσκονται άλλο πάνω –το κόμμα του κ. Βελόπουλου– και άλλο κάτω –η Νίκη και οι Σπαρτιάτες– από το όριο εισόδου στη Βουλή, ενώ υπάρχουν και η Πλεύση Ελευθερίας και το ΜέΡΑ25. Τα πολλά κόμματα δημιουργούν αντικειμενικό πρόβλημα στη Ν.Δ., καθώς με την είσοδό τους στη Βουλή αυξάνουν το όριο της αυτοδυναμίας και υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να θέσουν υπό αμφισβήτηση την ασφαλή αυτοδυναμία των 158 εδρών και πάνω που έχει θέσει ως όριο ο πρόεδρος της Ν.Δ. Αυτός είναι και ο λόγος που ο κ. Μητσοτάκης σε όλες τις τελευταίες δημόσιες παρεμβάσεις του ζητάει από τους δεξιούς ψηφοφόρους να αναλογιστούν ποιοι έχουν κρατήσει «πατριωτική στάση» σε βασικά ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό και η εξωτερική πολιτική.

Επιπλέον δημιουργούν ένα μελλοντικό πρόβλημα που το περιέγραψε ο κ. Μητσοτάκης κατά την περιοδεία του στη Βόρεια Ελλάδα. «Πολλές ακραίες φωνές στη Βουλή δεν σημαίνουν κατ’ ανάγκην πολυφωνία, αλλά αντίθετα μπορεί να οδηγήσουν σε μια δημοκρατική κακοφωνία», τόνισε χαρακτηριστικά από τη Θεσσαλονίκη, στέλνοντας το μήνυμα προς τους πολίτες που δεν ψήφισαν τη Ν.Δ. να ζυγίσουν ξανά τις επιλογές τους.

Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο εκλογικός πήχυς του 20%

Μετά το «χαστούκι» της 21ης Μαΐου και το αρχικό «σοκ», στην Κουμουνδούρου επικράτησε ψυχραιμία. «Προεδρικοί» και «Ομπρέλα» μπορεί να έκαναν αρκετές συνάξεις, αλλά ούτε στιγμή δεν σκέφτηκαν να συγκρουστούν. Η επανασυσπείρωση του κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο πρωταρχικός στόχος. Κανείς δεν πίστεψε πως θα μπορέσει σήμερα το κόμμα να «κοιτάξει στα μάτια» τη Νέα Δημοκρατία. Για να γίνει αυτό χρειάζεται αρκετός χρόνος, ανασύνταξη δυνάμεων και δομικές αλλαγές. Oλοι συμφώνησαν πως αυτά θα εξεταστούν από τη Δευτέρα. Τα όργανα του κόμματος θα συνεδριάσουν, αλλά σαφώς ο χρονικός προσδιορισμός των συλλογικών διαδικασιών και των εξελίξεων θα καθοριστούν από το αποτέλεσμα της κάλπης. Η συντριπτική πλειοψηφία συνομολογεί πως η μάχη των αυτοδιοικητικών εκλογών τον ερχόμενο Οκτώβριο είναι ένας σημαντικός παράγοντας, ο οποίος ενδεχομένως να μην επιτρέψει τη διεξαγωγή ενός συνεδρίου ακόμη και τον Σεπτέμβριο.

Σκεπτικισμός

Ο πήχυς για τον ΣΥΡΙΖΑ στη σημερινή κάλπη έχει με μεγάλα γράμματα μπροστά τον αριθμό «2». Είναι το ψυχολογικό όριο της Κουμουνδούρου, ή αλλιώς η γραμμή κάτω από την οποία ο σκεπτικισμός θα είναι πιο έντονος. Πρώτον, σε σχέση με το μέλλον του κόμματος. Δεύτερον, για την αντιπολιτευτική πορεία που θα πρέπει να χαράξει τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Το αποτέλεσμα συνδέεται άμεσα με τα «ντεσιμπέλ» κριτικής και παρέμβασης που θα μπορεί να σηκώσει με βάση την κοινοβουλευτική του δύναμη. Το άλλο μεγάλο ζήτημα αφορά τον «διαγκωνισμό» με τον ΠΑΣΟΚ για την ηγεμονία στην Κεντροαριστερά.

Δεν θα θεωρηθεί «καταστροφή» ένα ποσοστό το οποίο θα είναι λίγο πιο κάτω από το 20%. Δεν θα είναι όμως ενθαρρυντικό. Η αξιολόγηση της κάλπης για τον ΣΥΡΙΖΑ εξαρτάται και από το «σκορ» που θα γράψουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Ανδρουλάκης.

Πιθανή πτώση της δύναμής του και μικρή έστω άνοδος της Χαριλάου Τρικούπη θα αλλάξουν τα δεδομένα στην Κεντροαριστερά.

Αν η Νέα Δημοκρατία πετύχει ένα νούμερο άνω του 40% και διατηρηθεί η διαφορά των 20 μονάδων, ο Αλέξης Τσίπρας θα είναι ο ηγέτης μιας αδύναμης αξιωματικής αντιπολίτευσης. Της πιο ισχνής από τη μεταπολίτευση και μετά. Εκτιμάται ότι οι έδρες που θα έχει δεν θα ξεπερνούν τις 60, συνεπώς και το κόμμα δεν θα μπορεί μόνο του να καταθέσει ούτε πρόταση για σύσταση προανακριτικής επιτροπής.

Το γεγονός ότι θα περιοριστεί ακόμη και ο χώρος του σε γραφεία στη Βουλή (τα τετραγωνικά μοιράζονται ανάλογα με το ποσοστό τής κάθε δύναμης) είναι ήσσονος σημασίας μπροστά στο δεδομένο ότι η αντιπολίτευση, στο σύνολό της, θα δυσκολεύεται πλέον να εξασκεί το δικαίωμα για σύσταση δύο εξεταστικών ανά κοινοβουλευτική περίοδο (χρειάζεται το 2/5 των ψήφων). Το ίδιο ισχύει και για την ακρόαση προσώπων στις επιτροπές.

Oλο αυτό το κλίμα θα προκαλέσει μια επιπλέον πίεση στον ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά αν νιώθει ακόμη περισσότερο την «ανάσα» του ΠΑΣΟΚ. Αυτό που ανησυχεί την Κουμουνδούρου είναι μια πιθανή πτώση των ποσοστών της –αρκετά κάτω από το 20%– και μια μικρή έστω άνοδος της Χαριλάου Τρικούπη. Κάτι τέτοιο θα προκαλέσει νέα δεδομένα και προσδοκίες στον Νίκο Ανδρουλάκη να επαναφέρει το κόμμα του σε τροχιά εξουσίας, παίρνοντας κατ’ αρχάς τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ.

Αισιοδοξία

Στην Κουμουνδούρου τα μηνύματα που λαμβάνουν το τελευταίο διάστημα είναι πιο θετικά και τα στελέχη εκφράζουν αισιοδοξία για το αποτέλεσμα. Eνα ποσοστό καλύτερο από αυτό της 21ης Μαΐου θα δείξει πως το κόμμα έχει αντοχές και θα του δώσει χρόνο να περάσει σε μια πιο ήρεμη διαδικασία εσωτερικής πολιτικής ενδοσκόπησης για τα αίτια της ήττας.

Η συσπείρωση το στοίχημα της Χαρ. Τρικούπη

Θα καταφέρει η θετική επιλογή να επικρατήσει ως κριτήριο στους ψηφοφόρους που θα πάνε στην κάλπη; Αυτό είναι για το ΠΑΣΟΚ το διακύβευμα της τελευταίας ημέρας της προεκλογικής περιόδου. Τις προηγούμενες ημέρες ο Νίκος Ανδρουλάκης και τα στελέχη του κόμματος επιδίωξαν να παρουσιάσουν το μήνυμα της θετικής ψήφου, ότι δηλαδή το ΠΑΣΟΚ ζητάει ουσιαστική ενίσχυση για να επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο ως κεντρικός πολιτικός «παίκτης» και για να λειτουργήσει ως ουσιαστική αντιπολίτευση έναντι της Ν.Δ.

Στη Χαριλάου Τρικούπη επέλεξαν αυτή τη στρατηγική ως άμυνα απέναντι στη χαμηλότερη, σε σχέση με τα άλλα κόμματα, συσπείρωση των ψηφοφόρων, που κατέγραψαν οι δημοσκοπήσεις. Το ενδεχόμενο μετακίνησης ψηφοφόρων προς τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια υπαρκτή ανησυχία. Η πιθανότητα, δηλαδή, κάποιοι ψηφοφόροι να είδαν τη μεγάλη διαφορά της Ν.Δ. από τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ ως ανησυχητικό δείγμα και να άρχισαν να σκέφτονται ότι θα πρέπει να ενισχυθεί ο αντίπαλος πόλος μιας αυριανής κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η ανησυχία για φυγή ψηφοφόρων προς τον ΣΥΡΙΖΑ παραμένει μέχρι την τελευταία στιγμή και σε αυτή την αγωνία των ψηφοφόρων επιδίωξε να απαντήσει η Χαριλάου Τρικούπη: «Είμαστε εμείς που αποτελούμε την αξιόπιστη, ισχυρή αντιπολίτευση», ήταν το μήνυμα προς τους ψηφοφόρους και το προσκλητήριο, ταυτόχρονα, για ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση του κόμματος στην κάλπη.

Σήμερα, στην πραγματική εκλογική διαδικασία θα φανεί αν η στρατηγική του κόμματος για τον δεύτερο γύρο ήταν επιτυχημένη. Αν το ΠΑΣΟΚ θα καταφέρει να διατηρήσει τα κέρδη των πρώτων εκλογών και, κυρίως, αν θα πετύχει επιπλέον ενίσχυση, που θα ανοίγει παράθυρο για ακόμη μεγαλύτερες ανακατατάξεις του πολιτικού σκηνικού.

Στο ΠΑΣΟΚ θεωρούν ρεαλιστικό στόχο την άντληση ψηφοφόρων από τις δεξαμενές του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και της Ν.Δ.

Εκτός από την αποφυγή μετακίνησης ψηφοφόρων προς άλλα κόμματα και κυρίως προς τον ΣΥΡΙΖΑ, η ηγετική ομάδα της Χαριλάου Τρικούπη φιλοδοξεί να επιτύχει μετακίνηση από άλλα κόμματα προς το ΠΑΣΟΚ. Και όχι μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από τη Ν.Δ., από την οποία διεκδικεί ένα μέρος ψηφοφόρων που ήσυχοι ότι η μεγάλη διαφορά δεν ανατρέπεται, θα μπορούσαν να εξετάσουν άλλες επιλογές στη δεύτερη κάλπη. Και αυτούς τους ψηφοφόρους φιλοδοξεί να κερδίσει με μια περισσότερο συναισθηματική προσέγγιση, με την αναβίωση του παλαιού ΠΑΣΟΚ, με επαναφορά συνθημάτων και συμβόλων της εποχής παντοδυναμίας του κόμματος.

Η μεγαλύτερη αγωνία

Βεβαίως, η μεγαλύτερη αγωνία στη Χαριλάου Τρικούπη είναι να μην επικρατήσει στους ψηφοφόρους αίσθηση εφησυχασμού, που θα λειτουργήσει αποτρεπτικά από την προσέλευση στις κάλπες και θα ευνοήσει την αποχή. Γι’ αυτό και σταθερά μέχρι την τελευταία στιγμή τονίζουν την κρισιμότητα της εκλογικής διαδικασίας και τη σημασία της ακόμη μεγαλύτερης ενίσχυσης του κόμματος.