Νέες ισορροπίες στην Κύπρο μετά την άρση του εμπάργκο

Τον δρόμο για την ενίσχυση των δυνατοτήτων της Εθνικής Φρουράς με οπλικά συστήματα υψηλής τεχνολογικής αξίας από τις ΗΠΑ, ανοίγει η απόφαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να άρει το εμπάργκο όπλων που είχε επιβληθεί στην κυπριακή δημοκρατία το 1987. Πρόκειται για απόφαση που αλλάζει τα δεδομένα.

Οπως έλεγαν στη «Κ» αξιωματούχοι με άριστη γνώση των σχετικών συζητήσεων τους τελευταίους μήνες είναι «game changer», καθώς θα δώσει στις ένοπλες δυνάμεις της Κυπριακής Φρουράς τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν σταδιακά τον παλαιού τύπου σοβιετικό ή ανατολικοευρωπαϊκό εξοπλισμό. Η ανακοίνωση της απόφασης την Παρασκευή σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας διαδικασίας που ξεκίνησε το 2020, όταν ο πρωην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μάικ Πομπεο υπέγραψε τότε τη μερική άρση εξαγωγής όπλων.

Η άρση εμπάργκο όπλων αποφασίστηκε σε ετήσια βάση, άρα η χθεσινή ανακοίνωση αφορά το έτος 2023 και τίθεται σε ισχύ από την 1η Οκτωβρίου 2022.

Ενδεικτική της σημασίας της απόφασης ήταν η οργίλη αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Η Αγκυρα «καταδικάζει σθεναρά» την απόφαση της Ουάσιγκτον και υποστηρίζει ότι η άρση του εμπάργκο «έρχεται σε αντίθεση με την αρχή της ισότητας των δύο πλευρών στο νησί και θα κάνει την ελληνοκυπριακή πλευρά ( σ.σ. Kυπριακή Δημοκρατία) πιο αδιάλλακτη, θα επηρεάσει αρνητικά τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.

Θα οδηγήσει σε κούρσα εξοπλισμών στο νησί και θα βλάψει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο». Η Τουρκία καλεί τις ΗΠΑ «να αναθεωρήσουν αυτή την απόφαση και να ακολουθήσουν μια ισορροπημένη πολιτική έναντι των δύο πλευρών στο νησί».

Στην Άγκυρα, σχολιάζουν ότι οι ΗΠΑ συζητούν την προμήθεια υπερσύγχρονων F-35 στην Ελλάδα, αναβαθμίζουν τα F-16 σε Viper, ενισχύουν την παρουσία τους στην Ελλάδα με τις βάσεις σε Αλεξανδρούπολη, Σούδα και άλλες περιοχές της Ελλάδας και τώρα με την απόφαση αυτή θα αρχίζουν να ενισχύουν και τη Λευκωσία. Υπενθυμίζουν ότι η Ουάσιγκτον έχει αποκλείσει την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35, και το αμερικανικό Κογκρέσο δεν έχει εγκρίνει το αίτημα της Αγκυρας για την αγορά F-16 Viper και τον εκσυγχρονισμό κι άλλων 80 F-16 τα οποία διαθέτει ήδη η Τουρκία.

Πολιτικοί αναλυτές της γειτονικής χώρας συσχέτιζαν τις κινήσεις των ΗΠΑ με τη σχέση που έχει αναπτύξει η Τουρκία με τη Ρωσία στον αμυντικό, ενεργειακό και οικονομικό τομέα, και στην προσωπική πολιτική σχέση που έχει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η αμερικανική απόφαση αναμένεται τώρα να δώσει νέα τροφή στη θεωρία της περικύκλωσης, που καλλιεργούν ηγετικοί κύκλοι στην Αγκυρα, σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ επιχειρούν δια της Ελλάδας και των βάσεων που εγκαθιστούν στην ελληνική επικράτεια, να στριμώξουν την Τουρκία. Τη θεωρία έχει διατυπώσει και ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος θα έχει τώρα ένα επιπλέον λόγο να οξύνει την αντιαμερικανική ρητορική του στο εσωτερικό. Θα έχει κι ένα επιπλέον άλλοθι για να επιμείνει στη γραμμή της διολίσθησής του προς τη Μόσχα, βαθαίνοντας το ρήγμα που έχει ήδη προκαλέσει στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Στην ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι προϋποθέσεις για την ανανέωση ανά έτος της δυνατότητας εξαγωγής όπλων στην Κυπριακή δημοκρατία είναι «η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας συνεχίζει να συνεργάζεται με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών στις προσπάθειες εφαρμογής μεταρρυθμίσεων σχετικά με τους κανονισμούς για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοοικονομική ρυθμιστική εποπτεία, και ότι η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει λάβει και συνεχίζει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την απαγόρευση πρόσβασης στα λιμάνια ρωσικών πολεμικών πλοίων για ανεφοδιασμό και εξυπηρέτηση. Σύμφωνα με τους δύο νόμους, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ελέγχει τη συμμόρφωση με τους νόμους ετησίως».

Ο Ν. Αναστασιάδης

Από την πλευρά του ο πρόεδρος Αναστασιάδης, χαιρέτισε «με μεγάλη ικανοποίηση» την ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, χαρακτηριζοντάς τη «ορόσημο που αντανακλά τη στρατηγική σχέση της Κύπρου με τις ΗΠΑ και στον τομέα της ασφάλειας». Ο Κύπριος πρόεδρος απηύθυνε και δημόσιες ευχαριστίες προς τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών σχέσεων της Γερουσίας, Μπομπ Μενέντεζ, που εργάστηκε για να καταστήσει εφικτή την άρση του εμπάργκο. Ο κ. Αναστασιάδης ευχαρίστησε τον γερουσιαστή και σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν οι δυο τους το βράδυ της Παρασκευής.

Αξιωματούχοι με γνώση των διαπραγματεύσεων έλεγαν στην «Κ» ότι η απόφαση είναι «game changer», καθώς θα δώσει στην Κυπριακή Φρουρά τη δυνατότητα να αντικαταστήσει τον παλαιό εξοπλισμό.

πηγή: «Κ»