Διάστημα: Εντοπίστηκε το ακριβές σημείο προέλευσης μετεωρίτη που έπεσε από τον Άρη

Μια ομάδα επιστημόνων εντόπισε το ακριβές σημείο «γέννησης» ενός μετεωρίτη που έπεσε από τον Άρη στη Σαχάρα και θεωρείται πραγματικό «ανοιχτό βιβλίο» που θα δώσει στοιχεία για τη δημιουργία όχι μόνο του Κόκκινου Πλανήτη αλλά ενδεχομένως και για τον σχηματισμό της Γης.

Η «Μαύρη Καλλονή», όπως αποκαλείται χαϊδευτικά ο μετεωρίτης NWA 7034, έχει συναρπάσει τους γεωλόγους από το 2011, όταν εντοπίστηκε στη Σαχάρα. Είναι μια πέτρα που χωράει σε μια παλάμη και ζυγίζει κάτι παραπάνω από 300 γραμμάρια. Θεωρείται «ο αρχαιότερος βράχος που διαθέτουμε από τον Άρη», όπως εξήγησε ο πλανητολόγος Σιλβέν Μπουλέ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications. Περιέχει ζιρκόνια, ένα είδος ορυκτού, ηλικίας 4,48 δισεκατομμυρίων ετών. Δηλαδή «περίπου 80 εκατομμύρια χρόνια αφού ξεκίνησε ο σχηματισμός των πλανητών» του ηλιακού μας συστήματος, είπε ο Μπουλέ, που είναι καθηγητής στο Εργαστήριο Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Παρισιού-Σακλέ.

Ο NWA 7034 αποτελεί επομένως «ανοιχτό βιβλίο για τις πρώτες στιγμές του Άρη», όταν η επιφάνεια του μάγματος του πλανήτη άρχισε να στερεοποιείται. Η αντίστοιχη «πρωτόγονη ιστορία» της Γης έχει χαθεί, κάτι που δεν συνέβη στον Άρη. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής πλανητολόγους από το Πανεπιστήμιο Κέρτιν στο Περθ της Αυστραλίας, κατάφεραν να εξακριβώσουν την ακριβή προέλευση του μετεωρίτη σε ένα σημείο του Άρη όπου υπάρχει ακόμη αυτή η πρωτόγονη «κρούστα».

Αρχικά θα έπρεπε να εντοπίσουν έναν κρατήρα που σχηματίστηκε από κάποιο μετέωρο που έφτασε στον Άρη από το διάστημα και είχε τέτοια δύναμη ώστε να εκτινάξει βράχους με ταχύτητα άνω των 5 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο – ώστε να ξεφύγουν από την αρειανή βαρύτητα, εξήγησε ο Άντονι Λαγκέιν, πλανητολόγος στο Πανεπιστήμιο Κέρτιν. Ο κρατήρας αυτός θα έπρεπε να έχει διάμετρο τουλάχιστον 3 χιλιόμετρα. Το πρόβλημα: στον Άρη υπάρχουν σχεδόν 80.000 κρατήρες αυτού του μεγέθους.

Οι ερευνητές, μελετώντας την έκθεσή του μετεωρίτη στην κοσμική ακτινοβολία, ήξεραν ότι ο NWA 7034 εκτοξεύτηκε στο διάστημα πριν από περίπου 5 εκατομμύρια χρόνια. «Αναζητούσαμε επομένως έναν πολύ νέο και μεγάλο κρατήρα», είπε ο Λαγκέιν, το διδακτορικό του οποίου αφορά ακριβώς τη χρονολόγηση των αρειανών κρατήρων. Μια άλλη ένδειξη ήταν ότι από τη χημική ανάλυση της «Μαύρης Καλλονής» αποκαλύφθηκε πως ο βράχος αυτός υπερθερμάνθηκε απότομα πριν από περίπου 1,5 δισεκατομμύριο χρόνια, πιθανώς από τη σύγκρουσή του με κάποιον αστεροειδή. Με άλλα λόγια, ο βράχος αρχικά ξεκόλλησε από την επιφάνεια του Άρη και έπεσε λίγο μακρύτερα και στη συνέχεια, από άλλη πρόσκρουση, εκτοξεύτηκε στο διάστημα και έφτασε στη Γη.

Με βάση αυτές τις πληροφορίες, ο Άντονι Λαγκέιν βελτίωσε έναν αλγόριθμο εντοπισμού κρατήρων που είχε αναπτυχθεί στο πανεπιστήμιο Κέρτιν. Και τον εφάρμοσε, χάρη σε έναν υπερυπολογιστή, σε ένα ψηφιδωτό αποτελούμενο από 90 εκατομμύρια φωτογραφίες με αρειανούς κρατήρες, που τραβήχτηκαν χάρη στην κάμερα ενός δορυφόρου της NASA.

Από την ανάλυση αυτή προέκυψαν ως πιθανοί γεννήτορες της «Μαύρης Καλλονής» αρχικά 19 κρατήρες και στη συνέχεια μόνο ένας, ο Καράθα, που έχει διάμετρο 10 χιλιομέτρων και βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο του Άρη. Είναι μια περιοχή πλούσια σε κάλιο και θόριο, δυο στοιχεία που αφθονούν και στη «Μαύρη Καλλονή».

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η ζώνη αυτή είναι «προφανώς ένα λείψανο της αρχαίας κρούστας του πλανήτη Άρη» και θα άξιζε να σταλεί μια αποστολή για να μελετήσει τη γεωλογία της.

Ο Μπουλέ υπενθύμισε ότι οι αποστολές στον Κόκκινο Πλανήτη μέχρι σήμερα επικεντρώνονταν στην αναζήτηση νερού και ζωής. Ωστόσο, η κατανόηση του σχηματισμού των πλανητών αφορά ακριβώς το τι συνέβη εκείνες τις πρώτες στιγμές και «το πώς φτάσαμε σε έναν τόσο εκπληκτικό πλανήτη όπως είναι η Γη», τόνισε ο Λαγκέιν.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ, AFP