Μην ξεχάσετε: Στις 4 τα ξημερώματα αλλάζουμε ώρα

Την Κυριακή αλλάζει η ώρα με τους δείκτες των ρολογιών να πρέπει να γυρίσουν μια ώρα πίσω τα ξημερώματα. Συγκεκριμένα, στις 4 π.μ. (ξημερώματα) θα πρέπει να γυρίσουμε τους δείκτες των ρολογιών μία ώρα πίσω.

Στο μεταξύ, το Ευρωκοινοβούλιο έχει ψηφίσει τον τερματισμό από το 2021 της πρακτικής της προσαρμογής των ρολογιών κατά μία ώρα την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Σύμφωνα με την συγκεκριμένη απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να αποφασίσουν, κάθε μία ξεχωριστά αν επιθυμούν να διατηρήσουν μόνιμα τη θερινή ή τη χειμερινή ώρα.

Θερινή ή χειμερινή

Για τα κράτη-μέλη που επιθυμούν τη θερινή ώρα, η πρακτικής της προσαρμογής των ρολογιών κατά μία ώρα θα πρέπει να σταματήσει την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου 2021, ενώ για όσες επιλέξουν τη χειμερινή ώρα, η αλλαγή θα γίνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου 2021.

Τον Φεβρουάριο του 2018 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με ψήφισμά του, να προβεί σε «διεξοδική αξιολόγηση της ισχύουσας οδηγίας σχετικά με τις ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα και να υποβάλει πρόταση για την αναθεώρησή της».

Η Κομισιόν διοργάνωσε δημόσια διαβούλευση το καλοκαίρι του 2018, στην οποία συμμετείχαν 4,6 εκατ. Ευρωπαίοι πολίτες, εκ των οποίων το 84% τάχθηκε υπέρ της διακοπής των εξαμηνιαίων αλλαγών, ενώ το 16% εναντίον.

Στις 12 Σεπτεμβρίου 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για διακοπή των εποχικών αλλαγών του χρόνου εντός του 2019, αλλά το Κοινοβούλιο μετέθεσε την απόφαση των κρατών-μελών για δύο χρόνια.

Η Ρόζα Παρκς δεν σηκώθηκε από τη θέση της...

Η πρώτη φορά

Το μέτρο της αλλαγής της ώρας έχει ως βασικό πλεονέκτημα την εξοικονόμηση ενέργειας. Η πρώτη αναφορά που υπάρχει για χρησιμοποίηση της θερινής ώρας ήταν από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (Benjamin Franklin) σε γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας αλλά πρόταση να ξυπνούν οι άνθρωποι μία ώρα νωρίτερα!

Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν από τον Γουίλιαμ Γουίλετ (William Willett) στο άρθρο του «Waste of Daylight» που δημοσιοποιήθηκε το 1907. Τελικά δεν κατάφερε να πείσει την Βρετανική κυβέρνηση. Αν και η ιδέα του τελικά υιοθετήθηκε, ο ίδιος δεν κατάφερε να την δει να πραγματοποιείται. Πέθανε το 1915. Αρχικά εφαρμόστηκε από την γερμανική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916. Λίγο μετά το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε εφαρμόζοντας τη θερινή ώρα από 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου 1916. Αργότερα, στις 19 Μαρτίου του 1918, το Αμερικανικό Κογκρέσο καθιέρωσε την τυπική χρήση των χρονικών ζωνών και επισημοποίησε την αλλαγή της θερινής ώρας για όλον τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Το μέτρο αυτό όμως καταργήθηκε αμέσως, λόγω της δυσαρέσκειας του κόσμου.

«Μπλε πολυκατοικία»: Οι διάσημοι ένοικοι από τη Βέμπο έως τον Χορν

Εφαρμογή σε Ελλάδα και Ευρώπη

Στην Ελλάδα η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932. Συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου, όταν τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά. Στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε, επειδή στις 28 Ιουλίου 1916 στις 04:00 ώρα, τα ρολόγια στην Ελλάδα είχαν τεθεί 25 λεπτά μπροστά κατά την εισδοχή της ζώνης ώρας που είχε αποφασιστεί παγκοσμίως. Έτσι η διαφορά σε σχέση με το φως του Ήλιου που καθορίζει και τον πραγματικό χρόνο γινόταν πολύ μεγάλη, κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας και περισσότερο στη Κέρκυρα. Τα επόμενα χρόνια είχε υιοθετηθεί μια απλή μετατόπιση της ώρας έναρξης λειτουργίας δημόσιων υπηρεσιών και καταστημάτων κατά μισή ώρα, στη χειμερινή περίοδο.

Στη δεκαετία όμως του 1970, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με έναρξη το 1975. Η αλλαγή της ώρας γίνεται σύμφωνα με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να την εφαρμόζουν ως νόμο, και πραγματοποιείται την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου στη 1 π.μ. ώρα Greenwich (GMT), ενώ τελειώνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου του ίδιου έτους στη 1 π.μ. ώρα Greenwich . Επομένως η αλλαγή είναι ταυτόχρονη για όλα τα κράτη μέλη τα οποία έχουν υιοθετήσει το μέτρο.

Οι άλλες χώρες

Η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Λόγω του υψηλού γεωγραφικού πλάτους η ανατολή και η δύση του ηλίου διαφέρουν κατά πολλές ώρες στη διάρκεια του έτους, έτσι η επίδραση της αλλαγής του ρολογιού κατά μία ώρα δε θα είχε συγκριτικά ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Η Λευκορωσία σταμάτησε την εναλλαγή ώρας μετά το 2011 και υιοθέτησε μόνιμα τη θερινή ώρα (UTC +3), για να συμβαδίσει με την αλλαγή που είχε κάνει αρχικά η Ρωσία.

Η Ρωσία, όπως όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθούσε τις ίδιες ημερομηνίες αλλαγής με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλαζε στις 2 π.μ. ώρα Μόσχας (3 π.μ. θερινή ώρα τον Οκτώβρη). Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ καθιερώθηκε η θερινή ώρα Μόσχας (+4 UTC) καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων ότι το χειμώνα υπήρχε σκοτάδι κατά τις πρωινές ώρες, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε την χρήση μόνιμης χειμερινής ώρας αρχίζοντας από τις 26 Οκτωβρίου 2014.

Η Τουρκία ακολουθoύσε τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής, ωστόσο τον Σεπτέμβριο 2016 αποφασίστηκε η μόνιμη χρήση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο, ενώ το 2015 είχε παραταθεί μέχρι τις 8 Νοεμβρίου 2015, λόγω εκλογών.