22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ: Online συζήτηση για την «Ανθρωπόκαινο»

Κύματα, βράχοι, πουλιά, παγετώνες, ζώα σφαγμένα, εντόσθια, ένας άνθρωπος περπατά μόνος στην ακτή, κραυγές ζώων, κύματα ξανά, πάγοι -εικόνες απόκοσμες, κι ύστερα ήχοι σκληροί, μηχανικοί, γδέρνουν τ΄αυτιά, ακαθόριστοι ήχοι κι εμβόλιμα δύο μέρη απο έργα Μπαχ και Σοπέν, συνθέτουν το νεογέννητο βλέμμα μιας καινούργιας εποχής που αποκηρύσσει τον άνθρωπο.

Στο διάρκειας 73 λεπτών ντοκιμαντέρ με τίτλο "Frem" (-μία απο τις δέκα ταινίες του αφιερώματος του 22ου φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στην "Ανθρωπόκαινο" που αποτελεί τη βασική θεματική της διοργάνωσης) η Τσέχα σκηνοθέτης Viera Čákanyová δηλώνει στην αρχή του φίλμ πως: "Τράβηξα αυτές τις όμορφες -τυχαίες εικόνες σε φίλμ σαν μια υπενθύμιση της αναλογικής ύλης, της βιολογικής ύλης του τι είμαστε πριν ολα χαθούν , εξαφανισθούν ή γίνουν κάτι αλλο. Ήθελα να τα περισώσω ως συναισθηματική μνήμη της ανθρωπότητας".

Η ταινία γυρίστηκε στο νησάκι Κινγκ Τζορτζ της Ανταρκτικής όπου στις ακραία πειραματικές εικόνες αιχμαλωτίζεται μια όψη της φύσης που υπερβαίνει την πεπερασμένη ανθρώπινη αντίληψη της πραγματικότητας και υπενθυμίζει στο θεατή τη σχετικά οδυνηρή ιδέα ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι ο κυρίαρχος παίκτης σε αυτόν τον πλανήτη ή σε αυτό το σύμπαν..

Ο εν πολλοίς άγνωστος όρος "Ανθρωπόκαινος" που επιλέχθηκε ως τη βασική θεματική του Φεστιβάλ «Ανθρωπόκαινος»: σύνθεση των λέξεων άνθρωπος και «καινός» (νέος- καινούργιος- επίθημα, που χρησιμοποιείται στα ονόματα των γεωλογικών εποχών), υιοθετήθηκε τον Φεβρουάριο του 2008 από τον βραβευμένο με Νόμπελ Χημείας Πάουλ Κρούτσεν προκειμένου να περιγραφεί η νέα φάση της πλανητικής ιστορίας στην οποία ο άνθρωπος έχει καταστεί η κινητήρια δύναμη. Σήμερα, η κλιματική αλλαγή, η εξαφάνιση ειδών από τον πλανήτη με ταχύτατους ρυθμούς, η οικολογική καταστροφή, οι συνέπειες των πυρηνικών δοκιμών, η υπερβολική χρήση πλαστικού και η ανεξέλεγκτη κατανάλωση κρέατος δημιούργησαν μια νέα, εφιαλτική πραγματικότητα που απειλεί την ύπαρξη της ίδιας της ζωής στη Γη.

Στην ανοιχτή οnline συζήτηση που διοργάνωσε χθες το βράδυ (Κυριακή 24 Μαΐου) το φεστιβάλ οι εισηγητές αναρωτήθηκαν (με τη συμβολή ερωτήσεων και προβληματισμών από εκατοντάδες online θεατές ) αν:

- Η δυστοπία του σήμερα έχει ως "λύση" την ουτοπία της σχέσης με τη φύση;

- Πρόκειται για "Ανρωπόκαινο" - "Ολόκαινο" ή ...Κεφαλαιόκαινο εποχή (καθώς η όποια παρέμβαση στο φυσικό περιβάλλον γίνεται στα πλαίσια συγκεκριμένου οικονομικού και πολιτικού συστήματος). Πρόκειται τελικά για μια καπιταλιστ-ο-γενή κι οχι ανθρωπογενή παρέμβαση στο φυσικό περιβάλλον;

- Μήπως η Ανθρωπόκαινος ως ορισμός είναι περισσότερο μια προειδοποίηση παρά μια επιστημονική τεκμηρίωση που αποδεικνύει την γεωλογική μετάλλαξη του πλανήτη και προβλέπει την καταστροφή του?

- Η ιδιαίτερη εποχή στην οποία ζούμε παγκοσμίως (κορονοϊός) λειτουργεί και ως όρος αφύπνισης;

- Θέλουμε να επιστρέψουμε στην "κανονικότητα" ή όχι αν αυτή συνθέτει τη μετάβαση σε μια οικολογική καταστροφή του πλανήτη;

- Πως η "τέχνη" (σ όλες της, τις μορφές ) ως συλλογική και όχι ατομική δράση, αποτελεί μέρος του οικοσυστήματος και μπορεί να συμβάλει ως μέσο αφύπνισης και επινόηση ενός νέου μοντέλου ευημερίας;

-«Η Γη δημιουργήθηκε πριν 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Αν θεωρήσουμε ότι αυτό αντιπροσωπεύει ένα 24ωρο, ο σοφός άνθρωπος εμφανίστηκε τα τελευταία 2-3 δευτερόλεπτα. Η Γη έχει μια ιστορία ενός 24ωρου και η δική μας παρουσία αντιστοιχεί σε 2-3 δευτερόλεπτα. Σήμερα ζούμε την Ολοκαινική περίοδο, την περίοδο εκείνη που άρχισε μετά το λιώσιμο των παγετώνων στην οποία αποκαταστάθηκε η ισορροπία του κλίματος, που μοιάζει λίγο με το σημερινό, και ξεκίνησε πριν 18.000 χρόνια. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο άνθρωπος αφήνει ξεκάθαρο αποτύπωμα στο πλανήτη, είτε με την παρουσία ραδιενεργούς σκόνης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και με τις ατομικές βόμβες. Υπάρχει τροποποίηση της επιφάνειας της Γης ...

...«Για να παραχθεί ένα κιλό βοδινό κρέας απαιτούνται 15.000 λίτρα νερό. Αφορούν όλες τις ανάγκες του ζώου να τραφεί. Έτσι, προτείνουμε σαν μέτρο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, δίαιτες που δεν σπαταλούν πολλούς φυσικούς πόρους»( Κωνσταντίνος Βουδούρης,καθηγητής Γεωλογίας ΑΠΘ).

-"Δεν με ενοχλεί πολύ ο κορονοϊός, με την λογική ότι τέτοιες επιδημίες είχαμε από παλιά, εκατοντάδες εκατομμύρια έχουν πεθάνει, θα βρεθεί κάποια στιγμή και το φάρμακο αντιμετώπισης και θα προκύψει μετά από χρόνια και κάποιος άλλος ιός. Αυτή είναι η κατάσταση, γιατί ένα από τα χαρακτηριστικά της ύπαρξης του ανθρώπου είναι η βία. Αφού ξεπεράσαμε το πρόβλημα του να βρω τροφή, τι κάνω; Σκοτώνω. Η βία εκφράζεται σε πολέμους. Και η απληστία είναι ο λόγος αυτής της βίας..." (Γιάννης Μπουτάρης , πρόεδρος και ιδρυτής του "Αρκτούρου).

«Αν η κανονικότητα της χθεσινής ημέρας ή της σημερινής, είναι εκείνη κατά την οποία έξι εκατομμύρια παιδιά δεν θα κάνουν στην ζωή τους ούτε ένα μπάνιο, το σύνθημα θα έπρεπε να είναι όχι επιστροφή αλλά ενάντια στην κανονικότητα». (Χρυσόστομος Σταμούλης, καθηγητής Θεολογίας ΑΠΘ)

- «Αν επιλέξουμε να χρησιμοποιούμε τον όρο Ανθρωπόκαινος, είναι καπιταλιστικογενής και όχι ανθρωπογενής όρος. Ο καπιταλισμός, ωστόσο, δεν λειτουργεί δίχως αγορά και αν δεν υπάρχει αγορά δεν υπάρχει και νόημα για παραγωγή. Εδώ υπεισέρχεται και η έννοια της ατομικής ευθύνης. " (Βανέσα Αρχοντίδου, αλπινίστρια)

- «Το θέμα της διατροφής και του περιβάλλοντος είναι πρωτίστως πολιτικό ερώτημα. Πρέπει να επινοήσουμε ένα νέο μοντέλο ευημερίας όπου θα δίνει έμφαση στις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου, να συρρικνώσουμε εκείνη την οικονομική μεγέθυνση όπως την παραγωγή όπλων, για μια νέα σχέση με την φύση, με περισσότερα ποδήλατα, περισσότερα φεστιβάλ κινηματογράφου και θέατρα, λιγότερους πολέμους, περισσότερες νοσοκόμες" (Ορέστης Ανδρεαδάκης).

Στη συζήτηση (η οποία είναι αναρτημένη στο την οποία παρακολούθησαν μέσω του καναλιού του Φεστιβαλ Κινηματογράφου στο yutube εκατοντάδες θεατές (τις επόμενες μέρες θα υπάρχει και υποτιτλισμένη στα αγγλικά) , μετείχαν οι: Ορέστης Ανδρεαδάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, πρόεδρος και ιδρυτής του "Αρκτούρου", Κώστας Στασινόπουλος, επιμελητής και ιστορικός τέχνης στην Serpentine Galleries και το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος , Κωνσταντίνος Βουδούρης,καθηγητής Γεωλογίας ΑΠΘ, Βανέσα Αρχοντίδου, αλπινίστρια και Χρυσόστομος Σταμούλης, καθηγητής Θεολογίας ΑΠΘ.

Το 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντερ Θεσσαλονίκης που φέτος διεξάγεται ηλεκτρονικά και δωρεάν, άρχισε στις 19 Μαίου και θα διαρκέσει ως την Πέμπτη 28 Μαίου.

Μέχρι το πρωί σήμερα στο πρώτο ηλεκτρονικό φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ "κόπηκαν" 59.315 (άυλα) εισιτήρια - θεάσεις ταινιών .

Οι προβολές των 210 ταινιών της διοργάνωσης συνεχίζονται κανονικά με διαδικτυακή σύνδεση των θεατών (αποκλειστικά από την Ελλάδα) στην ιστοσελίδα www.filmfestival.gr και του συνδέσμου TDF22 ONLINE).

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ