Βασίλης Μηνούδης: «Επιτακτική ανάγκη η ''Διπλή Σταδιοδρομία'' για τους αθλητές»

Αναλυτικά τα αποσπάσματα:

«Σκοπός μου, να συμβάλλω στο δημόσιο διάλογο με τεκμηριωμένες απόψεις, στο ζήτημα που αφορά όλους τους αθλητές και έχει να κάνει ουσιαστικά με την επιτακτική ανάγκη, σύμφωνα και με την Ε.Ε. (EU Guidelines on Dual Career of Athletes, 2013) για δομημένες πολιτικές - δράσεις σχετικά με την επονομαζόμενη "Διπλή Σταδιοδρομία" ή "Dual Career", σύμφωνα με την παγκόσμια ορολογία.

Dual Career:

Ο συνδυασμός της αθλητικής σταδιοδρομίας και καριέρας με οποιαδήποτε εκπαίδευση ή (άλλη) εργασία αναφέρεται ως «Διπλή Σταδιοδρομία» (European Union, 2013). "Οι επαγγελματίες και οι ελίτ αθλητές συχνά αντιμετωπίζουν την πρόκληση του να συνδυάσουν την αθλητική τους καριέρας με την εκπαίδευση ή την εργασία (πλην πρωταθλητισμού) και να ακολουθήσουν ουσιαστικά “διπλή σταδιοδρομία” (dual career). Στη διάρκεια της καριέρας ενός αθλητή το κράτος, η ΕΟΕ, η Ομοσπονδία του, το σωματείο του και ο προπονητής του ενδιαφέρονται σχεδόν αποκλειστικά για την απόδοσή του στον αγωνιστικό χώρο.

Το τι θα κάνει όταν σταματήσει τον αθλητισμό δεν ενδιαφέρει κανέναν. Τις περισσότερες φορές, ούτε καν τον ίδιο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2012 προέβη σε καταγραφή οδηγιών και ρυθμίσεων για τη «διπλή σταδιοδρομία" των αθλητών, με σκοπό να τους επιτρέπετε να συνδυάσουν την αθλητική σταδιοδρομία με την εκπαίδευση ή την εργασία και να προωθήσουν την επίτευξη μιας νέας καριέρας μετά την αθλητική καριέρα.

Με αυτό τον τρόπο αναγνώρισε τους ελίτ αθλητές ως μια ειδική κατηγορία εργαζομένων που χρήζουν προσοχής, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της «εργασίας» τους. Η προσφορά βοήθειας σε αθλητές με σκοπό να αντιμετωπίσουν τις μεταβάσεις σταδιοδρομίας είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αθλητικοί ψυχολόγοι (Murphy, 1995). Παρά το γεγονός ότι οι μεταβάσεις σταδιοδρομίας και ο τερματισμός της αθλητικής καριέρας αποτελούν τις πλέον αναπόφευκτες καταστάσεις, κυρίως στον αθλητισμό υψηλών επιδόσεων, πολλά άτομα αντιμετωπίζουν δυσκολίες προσαρμογής όταν έρχονται αντιμέτωπα με τη συνταξιοδότηση (North & Lavallee, 2004, Torres, 2009).

Αυτή η έννοια της μετάβασης των αθλητών από την αθλητική καριέρα στην καθημερινή ζωή αποτελεί ένα από τα πολυσυζητημένα θέματα στη βιβλιογραφία τα τελευταία χρόνια. Άλλοι ερευνητές ασχολούνται με την ανάπτυξη του ατομικού κύκλου ζωής (π.χ. Erikson, 1963), τον επαγγελματικό σχεδιασμό (π.χ. Hopson & Adams, 1977), τις εκπαιδευτικές διαδικασίες (π.χ. Newman, Lohman, Newman, Myers & Smith, 2000), την κοινωνική υποστήριξη (π.χ. Cutrona & Russell, 1990) και τις διαδικασίες της γήρανσης και συνταξιοδότησης (π.χ. Cummings & Henry, 1961, Kubler-Ross, 1969). Ο τερματισμός της αθλητικής σταδιοδρομίας αρχικά είχε θεωρηθεί ως ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά οι ερευνητές επαναξιολόγησαν τον τερματισμό αυτό ως μεταβατική διαδικασία (Wylleman, Alfermann & Lavallee, 2004).

Σύμφωνα με την παραπάνω ανάλυση η έννοια της “διπλής σταδιοδρομίας” αποτελεί μια σύγχρονη ερευνητική τάση που δίνει λύση στο πρόβλημα της μετάβασης των αθλητών μετά τον τερματισμό της αθλητικής τους σταδιοδρομίας, ενώ προσφέρει προοπτικές ανάπτυξης του ατόμου."

"Οι απαιτήσεις για έναν ελίτ και επαγγελματία αθλητή σε σχέση με το άθλημα είναι εξαιρετικά μεγάλες και απαιτείται να αφιερώνουν όλο και περισσότερο τους εαυτούς τους στην επίτευξη καλύτερων επιδόσεων σε αυτό. Το γεγονός αυτό επιβάλλει στους περισσότερους αθλητές να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στην ανάπτυξη της αθλητικής τους καριέρας και πολύ λιγότερο σε άλλες πτυχές της ζωής τους εκτός αθλητισμού.

Η πραγματικότητα που βιώνουν πολλοί ελίτ αθλητές είναι ότι λίγοι είναι αυτοί που αμείβονται επαρκώς από τον αθλητισμό έτσι ώστε να μπορούν να εγκαταλείψουν την ζωή τους εκτός αυτού και ακόμη λιγότεροι μπορούν να βασιστούν στα μέτρα που λαμβάνει η χώρα τους για την ψυχολογική και οικονομική τους στήριξη μετά την εγκατάλειψη του αθλητισμού (Stambulova, Stephan and Japhag, 2007). Το γεγονός αυτό τονίζει ακόμα περισσότερο την σημασία και την ανάγκη των αθλητών είτε για διπλή σταδιοδρομία είτε για προετοιμασία τους για τον τερματισμό της αθλητικής τους καριέρας (Aquilina, 2013)."

"Έρευνες έχουν αποδείξει τον τραυματικό χαρακτήρα του τερματισμού μιας αθλητικής καριέρας (πχ. Alfermann, 1995; Wylleman et al., 1993) και έχουν προτείνει ότι ο τερματισμός αυτός θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για κοινωνική αναγέννηση (Coakley, 1983)."

"Η διπλή σταδιοδρομία στον αθλητισμό ενσωματώνει την απαίτηση για αθλητές με επιτυχή έναρξη, ανάπτυξη και ολοκλήρωση μιας ελίτ αθλητικής καριέρας ως μέρος μιας δια βίου σταδιοδρομίας, σε συνδυασμό με την εκπαίδευση και την εργασία με σκοπό το άτομο να αναλάβει ένα ρόλο στην κοινωνία εξασφαλίζοντας ένα ικανοποιητικό εισόδημα (European Commission, 2013). Ο όρος διπλή σταδιοδρομία αναφέρεται στην πρόκληση του συνδυασμού της αθλητικής καριέρας με σπουδές ή δουλειά (Ryba, et al., 2015).

Η διπλή σταδιοδρομία αποτελεί τον συνδυασμό της αθλητικής με την επαγγελματική εξέλιξη και διαρκεί περίπου στα 10 με 20 χρόνια." Η διπλή σταδιοδρομία που εστιάζει σε ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα από την αρχή της αθλητικής σταδιοδρομίας φαίνεται να είναι πιο επιθυμητό σε σχέση με τον συνδυασμό της αθλητικής σταδιοδρομίας με μια επαγγελματική, καθώς η εκπαιδευτική εξέλιξη παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία (Wylleman & Reints, 2010). Όταν ένας αθλητής βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμο να συνδυάσει αυτή την πορεία με ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα."

"Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει μεγάλη διαβάθμιση διαφορετικών πολιτικών και στρατηγικών που διέπουν το θεσμικό πλαίσιο οριοθέτησης και προάσπισης της ζωής και της καριέρας των αθλητών/φοιτητών.

Ο κυριότερος παράγοντας, ο οποίος επισημαίνεται και από την πλευρά των ίδιων των αθλητών, είναι η ανάγκη για μεγαλύτερη ευελιξία εκ μέρους των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, ώστε να καταφέρουν να συνδυάσουν αρμονικά τον αθλητισμό, τις σπουδές και την προσωπική τους ανάπτυξη. Η ευελιξία από την πλευρά των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια σειρά από διευκολύνσεις όπως ελαστικότερα κριτήρια εισαγωγής και χρονοδιαγράμματα φοίτησης, ελαστικότητα στις παρακολουθήσεις μαθημάτων κατά τις αγωνιστικές περιόδους και δυνατότητα εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης.

" Πλεονεκτήματα Διπλής Καριέρας (Dual Career): "Σύμφωνα με ευρήματα και μελέτες της διεθνούς βιβλιογραφίας επάνω στο αντικείμενο της διπλής σταδιοδρομίας (πχ. Aquilina, 2013; Gaston-Gayles, 2004; Wylleman, Reints & Wanter, 2007) μεταξύ των πλεονεκτημάτων της διπλής σταδιοδρομίας αναφέρονται ο ισορροπημένος τρόπος ζωής, η μείωση του στρες, οι πολλαπλές προσωπικές ταυτότητες που προστατεύουν τους αθλητές από την μονομερή ανάπτυξη, θετικές επιδράσεις στον αυτοέλεγχο των αθλητών και την κοινωνικοποίησή τους, καλύτερο σχεδιασμό καριέρας και τερματισμού αυτής και υψηλότερη δυνατότητα εργασίας μετά τον αθλητισμό (Stambulova, et al., 2015). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2013) σε σχετικό οδηγό της για τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την διπλή σταδιοδρομία των αθλητών αναφέρει ότι τα προγράμματα διπλής σταδιοδρομίας περιλαμβάνουν τα εξής πλεονεκτήματα για τους αθλητές:

• πλεονεκτήματα υγείας (πχ. ισορροπημένος τρόπος ζωής, μειωμένο επίπεδο άγχους, αύξηση ευημερίας)

• αναπτυξιακά πλεονεκτήματα (πχ. καλύτερες συνθήκες ανάπτυξης δεξιοτήτων εφαρμόσιμες στον αθλητισμό, στην εκπαίδευση και σε άλλες πτυχές της ζωής, ανάπτυξη της προσωπικής ταυτότητας του ατόμου, θετικά αποτελέσματα ικανοτήτων αυτοελέγχου του αθλητή)

• κοινωνικά πλεονεκτήματα (πχ. θετικά αποτελέσματα κοινωνικοποίησης, εκτεταμένα κοινωνικά δίκτυα, κοινωνικοί δεσμοί)

• πλεονεκτήματα που σχετίζονται με την συνταξιοδότηση και προσαρμογή στη ζωή μετά τον αθλητισμό (πχ. καλύτερος σχεδιασμός καριέρας, μικρότερη περίοδος προσαρμογής, αποφυγή κρίσης ταυτότητας)

• αύξηση μελλοντικών προοπτικών απασχόλησης (πχ. πρόσβαση σε εργασίες με καλύτερες αποδοχές)."

"Είναι γεγονός ότι η διπλή σταδιοδρομία μπορεί να ωφελήσει συνολικά την κοινωνία και τον αθλητισμό μέσα από την θετική εικόνα των μορφωμένων αθλητών που κάνουν τον αθλητισμό πιο ελκυστικό, λειτουργούν ως θετικά πρότυπα για τους νέους ανθρώπους και αντιπροσωπεύουν την σημασία της αριστείας στην κοινωνία."

Τα συμπεράσματα δικά σας....