Ρόζα Εσκενάζυ: Η κόρη του παλιατζή που έκρυβε την ηλικία της
Η Ρόζα Εσκενάζυ ήταν η απόλυτη σταρ της ελληνικής λαϊκής μουσικής προπολεμικά με 300 τραγούδια έως τα μέσα της δεκαετίας του '30
Κόρη του Αβραάμ Σκιναζί, ενός σεφαραδίτη παλιατζή από την Πόλη, ισχυριζόταν ότι γεννήθηκε το 1910 ενώ στην πραγματικότητα γεννήθηκε μάλλον το 1895.
Όταν η οικογένειά της μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη η μικρή Σάρα όπως ήταν το πραγματικό της όνομα έμαθε γραφή και ανάγνωση από μια κοπέλα στη γειτονιά της. Κλέφτηκε με γόνο πλούσιας οικογένειας και έκανε ένα παιδί μαζί του αλλά για κακή της τύχη ο μεγάλος της έρωτας πέθανε πρόωρα κι εκείνη για να εκπληρώσει το όνειρό της γίνει καλλιτέχνις εμπιστεύτηκε τον γιο της σ' ένα οικοτροφείο στην Ξάνθη.
Στα χρόνια του '30 έγινε η τραγουδίστρια με το μεγαλύτερο μεροκάματο και η μόνη που έπαιρνε ποσοστά από τη δισκογραφία. Στα χρόνια της γερμανικής κατοχής έκρυψε την εβραϊκή της ταυτότητα και με τον γιο της Πασχάλη Ζαρντινίδη διατηρούσε κέντρο διασκέδασης, το "Κρυστάλ" με την προστασία του Γερμανού εραστή της, που κατάφερε να την σώσει από την Κομαντατούρα όταν αργότερα αποκαλύφθηκε η καταγωγή της αλλά και η αντιστασιακή της δράση.
Μεταπολεμικά δούλευε στην Πάτρα όπου γνώρισε και ερωτεύτηκε τον κατά 30 χρόνια νεότερό της Χρήστο Φιλιππακόπουλο, αξιωματικό της αστυνομίας. Για χάρη του θα επέστρεφε αργότερα από την Αμερική, για να ζήσουν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής της. Η αναβίωση του ρεμπέτικου στα χρόνια του '70 αναθέρμανε το ενδιαφέρον για πρόσωπα όπως η Ρόζα. Η τελευταία της εμφάνιση στο πάλκο έγινε στην Πάτρα το 1977. Τρία χρόνια αργότερα πέθανε στο σπίτι της στην Κηπούπολη, το οποίο είχε αγοράσει για να ζει με τον έρωτα της ζωής της, τον Χρήστο.
Το τραγούδι της "Πρέζα όταν πιεις" γραμμοφωνημένο στη δεκαετία του '30 λογοκρίθηκε προσωπικά από τον Ιωάννη Μεταξά για τα αιχμηρά πολιτικά και κοινωνικά του σχόλια.
